Κοιτάζοντας κανείς μια αποικία μυρμηγκιών συμπεραίνει ότι όλα τα μυρμήγκια κάνουν την ίδια δουλειά πηγαίνοντας πάνω – κάτω. Το να προσπαθήσει με γυμνό μάτι να καταλάβει τι εργασία επιτελεί το καθένα από αυτά ξεχωριστά μοιάζει ακατόρθωτο.

Ομως επειδή μια αποικία μυρμηγκιών δεν είναι αυτό που δείχνει, βιολόγοι από το Πανεπιστήμιο της Λωζάννης στην Ελβετία κατάφεραν να «μαρκάρουν» δεκάδες μυρμήγκια σε έναν εργαστηριακό χώρο και με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή να καταγράψουν τις διαδρομές και την εργασία που επιτελούσαν.

Η επικεφαλής της μελέτης αυτής, η καθηγήτρια Ντανιέλα Μερς, λέει πως μαζί με τους συνεργάτες της έφεραν εις πέρας την πιο μεγάλη έρευνα αναφορικά με τον τρόπο που αλληλεπιδρούν τα μυρμήγκια σε μια αποικία. Η πιο σημαντική διαπίστωση είναι πως τα έντομα αυτά με την πάροδο του χρόνου αλλάζουν… καριέρα.

Οι ελβετοί βιολόγοι διαπίστωσαν παρατηρώντας τα μυρμήγκια ότι χωρίζονται σε τρεις κοινωνικές ομάδες. Η πρώτη περιθάλπει και φροντίζει τη βασίλισσα και τα μικρά. Η δεύτερη φροντίζει για την καθαριότητα της αποικίας και η τρίτη επιδίδεται στην αναζήτηση τροφής.

Οι διαφορετικές ομάδες κατοικοεδρεύουν σε ξεχωριστά διαμερίσματα της φωλιάς και σταδιακά, καθώς γερνάνε, μεταπηδούν από τη μια κοινωνική τάξη στην άλλη. Οι ερευνητές μελέτησαν στο εργαστήριο έξι αποικίες μυρμηγκιών του είδους Camponotus fellah και τοποθέτησαν πάνω σε κάθε μυρμήγκι ένα κομμάτι χαρτιού που πάνω του έφερε ένα σύμβολο. Οπως τονίζεται στη μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Science» κάθε αποικία αποτελούνταν από περισσότερα από 100 μυρμήγκια και τις κινήσεις στις φωλιές τους παρακολουθούσαν κάμερες.

Ενας ηλεκτρονικός υπολογιστής αναγνώριζε τα σύμβολα σε κάθε μυρμήγκι και αποτύπωνε τη θέση καθενός από αυτά δύο φορές ανά δευτερόλεπτο. Σε διάστημα 41 ημερών, οι ερευνητές αποτύπωσαν 2,4 δισεκατομμύρια φορές τις θέσεις των μυρμηγκιών και κατέγραψαν 9,4 εκατομμύρια αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους.

Η ανάλυση των δεδομένων έδειξε ότι περίπου το 40% των μυρμηγκιών ήταν θεραπευτές και παρέμεναν με τη βασίλισσα και τα γεννητάρια της. Το 30% ήταν τροφοσυλλέκτες. Συγκέντρωναν το μεγαλύτερο μέρος των αποθεμάτων τροφής και παρέμεναν κοντά στην είσοδο της φωλιάς. Το υπόλοιπο ποσοστό ασχολούνταν με την καθαριότητα.

Τα μυρμήγκια θεραπευτές ήταν σε γενικές γραμμές νεότερα σε ηλικία από εκείνα της «υπηρεσίας» καθαριότητας, τα οποία με τη σειρά τους ήταν νεότερα από τους τροφοσυλλέκτες.

Ωστόσο, υπήρχαν και κάποιες εξαιρέσεις όπου «μπορούσε κανείς να δει θεραπευτές μεγάλης ηλικίας και τροφοσυλλέκτες πολύ μικρής ηλικίας».

Οι ερευνητές δημιούργησαν θερμικούς χάρτες για να απεικονίσουν τις θέσεις των μυρμηγκιών και διαπίστωσαν ότι οι θεραπευτές και οι τροφοσυλλέκτες έκαναν παρέα με μυρμήγκια της τάξης τους και δεν είχαν πολλά παρεδώσε μεταξύ τους, ακόμη κι αν η είσοδος της φωλιάς και ο θάλαμος με τα γεννητάρια γειτνίαζαν. Από την άλλη πλευρά, τα μυρμήγκια που καθάριζαν κυκλοφορούσαν σε όλη την αποικία ελεύθερα και αλληλεπιδρούσαν και με τις δύο άλλες κοινωνικές ομάδες.