… Μόλις τόσα χρειάστηκαν για να ανακαλύψουμε με φρίκη πόσο λίγο απέχει ο τρίτος κόσμος από τον πρώτο.
Ο πολυεθνικός…
… κολοσσός Γιουνιλέβερ ανακοίνωσε πως άρχισε ήδη να εφαρμόζει στην Ευρώπη στρατηγικές μάρκετινγκ που μέχρι σήμερα εφάρμοζε μόνο σε τριτοκοσμικές χώρες. Ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τομέα της επιχείρησης Ιαν Ζίντερφελντ δήλωσε ωμά πως αυτή η απόφαση ελήφθη επειδή «η φτώχεια επιστρέφει στην Ευρώπη». Η επιχείρηση άρχισε να πουλάει τα καταναλωτικά προϊόντα της στην ευρωπαϊκή αγορά στις ίδιες μικρότερες και φθηνότερες συσκευασίες που τα πουλάει στην Αφρική και την Ασία. «Στην Ινδονησία πουλάμε σαμπουάν σε ατομικές συσκευασίες των δυο-τριών σεντ και εξακολουθούμε να έχουμε κέρδη», εξηγεί ο Ζίντερφελντ. «Στην Ευρώπη είχαμε ξεχάσει αυτή τη στρατηγική. Ωσπου ξέσπασε η κρίση». Η Γιουνιλέβερ άρχισε πρόσφατα να την εφαρμόζει στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου που μαστίζονται περισσότερο από την απάνθρωπη λιτότητα της τρόικας. Ομως η Ευρώπη δεν φτωχαίνει μονάχα στην περιφέρειά της αλλά και στον πυρήνα της. Τριμηνιαία έκθεση του γερμανικού υπουργείου Εργασίας δείχνει διεύρυνση του εισοδηματικού χάσματος που χωρίζει πλούσιους και φτωχούς. Η εφημερίδα «Φρανκφούρτερ Ρουντσάου» το αποδίδει σε μια αναδιανομή του πλούτου «από τα κάτω προς τα πάνω». Ομως αναρωτιέται: «Για πόσο ακόμη η κοινωνία θα ανέχεται οι πλούσιοι να πλουτίζουν ολοένα και περισσότερο;». Τόσο στην ευρωπαϊκή περιφέρεια όσο και στον ευρωπαϊκό πυρήνα οι κυβερνήσεις εφαρμόζουν έναντι των εργαζομένων τη στρατηγική της καμένης γης, επισημαίνει η Τζούλι Χάιλαντ: το ευρωπαϊκό «κοινωνικό μοντέλο» δεν είναι πια παρά ένα μοντέλο εξαθλίωσης χωρίς όρια, που υποστηρίζεται με αστυνομική βία και κρατική καταστολή.
Το ευρωπαϊκό…
… μοντέλο είναι στο σύνολό του χρεοκοπημένο, διαπίστωνε το καλοκαίρι ο οικονομολόγος Χιου Χέντρι στην παγκόσμια διάσκεψη του Ινστιτούτου Μίλκεν, στο Λος Αντζελες. «Ολόκληρη η Ευρώπη είναι χρεοκοπημένη», έλεγε. «Η πολιτική οικονομία της Ευρώπης είναι τέτοια που οι πολιτικές ηγεσίες προτιμούν να χρεοκοπήσουν έναντι των υποχρεώσεών τους προς τους πολίτες τους προκειμένου να τηρήσουν τις συμφωνίες τους με τους δανειστές τους. Και όσο συνεχίζεται αυτό, τόσο αυτές οι ηγεσίες απορρίπτονται από τους λαούς τους. Επειδή ολοένα και περισσότεροι αντιλαμβάνονται πως ο πραγματικός σκοπός της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης δεν ήταν να προλάβει έναν τρίτο ευρωπαϊκό «εμφύλιο πόλεμο», αλλά να εξασφαλίσει την ηγεμονία μιας μεγάλης ευρωπαϊκής δύναμης». Δεν πρόκειται δηλαδή μονάχα για μια οικονομική, αλλά και για μια πολιτική και ηθική χρεοκοπία. Και αυτή η αλήθεια είναι δυσάρεστη για την πολιτική τάξη.
Το μέγεθος…
… της κρίσης που ζούμε είναι τόσο μεγάλο, που ξεπερνά τις δυνατότητες αυτής της πολιτικής τάξης να αντιδράσει («εκείνοι ακριβώς που παρουσιάζονται ως οι πιο φανατικοί του ευρώ, είναι αυτοί που κάνουν ό,τι μπορούν για να το καταστρέψουν», έλεγε ο Πολ Κρούγκμαν). Και αυτό ακριβώς την τρομοκρατεί. Επειδή γνωρίζει πως, σε παρόμοιες περιστάσεις, η Ιστορία δεν άφησε ποτέ ακάλυπτο αυτό το κενό.