Τον έβλεπε πρώτη φορά. Ριγέ πουκάμισο, πολυεστιακά γυαλιά, σοβαρός αλλά και με εύκολο χαμόγελο. Χτύπησε την πόρτα της σαν κάποιος ταχυδρόμος, κουβαλούσε όμως άσχημα νέα: κοινοποίηση έξωσης. Δίπλα στη γυναίκα κοιτούσε ένα από τα παιδιά της. Είπε ότι ο άνδρας της έπειτα από μήνες στην ανεργία – και μήνες απλήρωτων ενοικίων – μόλις έπιασε δουλειά. Είπε ότι ο ιδιοκτήτης το ξέρει, πως με τους πρώτους μισθούς θα ξεχρέωναν, ότι είναι άδικο. Ο δικαστικός επιμελητής την καθησύχασε. Εχει διορία τρεις εβδομάδες για να τα βρει με τον ιδιοκτήτη, να μιλήσει με τον δικηγόρο της ή να μετακομίσει. Τρεις υπογραφές, λίγες κουβέντες υποστήριξης και ξανά το κλειδί στη μίζα. Είχε κι άλλα μαντάτα να ανακοινώσει.

Ο Διονύσης Κριάρης εργάζεται ως δικαστικός επιμελητής εδώ και 24 χρόνια. Μπορεί να έτυχε κάποια μέρα να χτυπήσει το κουδούνι σας, να σας κοινοποίησε μια διαταγή πληρωμής ή απόφαση έξωσης και αν δεν σας βρήκε να έσπρωξε τον φάκελο με τα έγγραφα κάτω από τη σχισμή της εξώπορτάς σας και να άφησε αντίγραφο στο αστυνομικό τμήμα. Δέχτηκε να τον ακολουθήσω ένα πρωινό στη δουλειά του – χωρίς φωτογραφίες, οδούς και ονόματα. Ανέκαθεν αυτός και οι 2.100 συνάδελφοί του κουβαλούσαν – για κάποιους – τα δυσάρεστα ανά την Ελλάδα. Τα τελευταία χρόνια όμως, καθώς αυξάνεται η ανεργία και συρρικνώνονται τα εισοδήματα, οι δικαστικοί επιμελητές γίνονται αγγελιαφόροι της κρίσης. Δεν διαβάζουν απλώς τις ιστορίες σε ένα χαρτί όπως κάποιος δικαστής ή οι αναγνώστες των εφημερίδων, αλλά διαβαίνουν το κατώφλι τους.

«Δεν αφήνουμε απλώς τα χαρτιά σαν κούριερ. Εξηγούμε τι συμβαίνει, τους παροτρύνουμε να μιλήσουν με τον δικηγόρο τους. Οι πολίτες ξέρουν ότι εμείς δεν τους κυνηγάμε. Ενημερώνουμε και εκτελούμε. Αν δεν υπήρχαν οι δικαστικοί επιμελητές θα είχαμε τους μπράβους» λέει ο κ. Κριάρης. Η θεωρία ότι η κρίση έχει ανεβάσει τη δουλειά του, όπως διευκρινίζει, είναι λάθος. Από τις διαταγές πληρωμής που κοινοποιούνται στο τέλος εκτελείται το ένα δέκατο. Αν και αυξήθηκαν λόγω κρίσης οι αποφάσεις για έξωση, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τα σπίτια που τελικά αδειάζουν. Στην πορεία ιδιοκτήτης και ενοικιαστής τα βρίσκουν ή ο πρώτος συμβιβάζεται στην υπομονή. Ενα νομοθετικό πλέγμα δίνει τη δυνατότητα σε υπερχρεωμένα νοικοκυριά να επιβιώσουν. Κατασχέσεις δεν γίνονται για δάνεια κάτω των 200.000 ευρώ, καθώς και για πρώτη κατοικία. Επιπλα, τηλεοράσεις και σκεύη σπάνια βγαίνουν σε πλειστηριασμό γιατί θεωρούνται είδη που συντελούν στην αξιοπρεπή διαβίωση του οφειλέτη. Ακόμα και αν έβρισκαν αγοραστή, τα διαδικαστικά θα κόστιζαν περισσότερο από την τιμή πώλησης των κατασχεμένων.

Για την επίδοση εγγράφου ο δικαστικός επιμελητής πληρώνεται 23 ευρώ. Η τιμή της εκτέλεσης ποικίλλει. Οι κοινοποιήσεις γίνονται καθημερινές επτά το πρωί με επτά το βράδυ. Επί οκτώ χρόνια προσπαθούσε η ομοσπονδία των επιμελητών να μην εκτελούνται εξώσεις στη διάρκεια των Χριστουγέννων και του Πάσχα, και μόλις πέρσι κατάφεραν να ισχύσει σχετική διάταξη. Συχνά πάντως οι επιμελητές έκαναν – και κάνουν – τα στραβά μάτια. Προσπαθούν να συμφιλιώσουν πλευρές ή να παρατείνουν κάποια προθεσμία. «Σχοινοβατούμε μεταξύ της υποχρέωσης και της ψυχολογικής φόρτισης. Προσπαθούμε να εξαντλήσουμε τα περιθώρια για να βρεθεί λύση» λέει ο κ. Κριάρης.

ΟΙ ΟΦΕΙΛΕΤΕΣ. Μια μέρα στη δουλειά του δικαστικού επιμελητή σού δείχνει ότι τα χρέη δεν κάνουν διακρίσεις. Από τα χαμηλά σπίτια στο Κερατσίνι φτάνουμε σε μια νέα επιχείρηση εισαγωγών στον Ρέντη με κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης, ανελκυστήρα επενδυμένο με μάρμαρο και τοίχους που μυρίζουν φρέσκο ασβέστη. Σε ένα τριάρι γερασμένης πολυκατοικίας με ενοίκιο 480 ευρώ χρωστούν πέντε μήνες. Σε άλλο, καινούργιο διαμέρισμα στον Αγιο Δημήτριο έχουν να πληρώσουν από το… 2009. Εκεί ο νοικάρης δεν απαντά. Ακόμα δεν έχει γίνει δίκη για έξωση. Την πρώτη φορά, τον Μάιο του 2010 έπεσε πάνω στην απεργία της ΑΔΕΔΥ και των δικηγόρων. Τον Μάρτιο του 2011 πήρε αναβολή. Τον περασμένο Μάιο… προέκυψαν οι βουλευτικές εκλογές και η δίκη, τελικά, ορίστηκε για τον Οκτώβρη του 2013.

Τα χρέη δεν κάνουν διακρίσεις και στα επαγγέλματα. Δικαστική επιμελήτρια στο Πρωτοδικείο Πειραιά στα 20 χρόνια δουλειάς της έχει κοινοποιήσει διαταγές πληρωμής σε βιομηχάνους, βιοτέχνες, δημοσίους υπαλλήλους, εμπόρους και επαγγελματίες αθλητές που έχουν για μήνες να εισπράξουν από τις ομάδες τους. Υπάρχουν και άλλες ιστορίες. Ο Δημήτρης Βεϊσάκης, δικαστικός επιμελητής από το 1994, έχει κάνει πριν από χρόνια έξωση σε Τεχνικό Επαγγελματικό Λύκειο στο Κορωπί. Το κτίριο ανήκε σε ιδιώτη και το κράτος δεν πλήρωνε. Πρόσφατα, ανάμεσα σε δύο στάσεις για επίδοση εγγράφων ο κ. Κριάρης (ο οποίος είναι και πρόεδρος της ομοσπονδίας των δικαστικών επιμελητών) δέχτηκε τηλεφώνημα από νεότερο συνάδελφό του. Ζητούσε συμβουλές για την έξωση μιας ιδιωτικής κλινικής στην Αθήνα. Πώς θα οργανωθεί, πώς θα μετακινηθούν οι ασθενείς σε άλλα νοσοκομεία, πόσα χέρια βοηθείας θα χρειαστούν.