… και παλινωδίες αντιδρούν σήμερα οι πολιτικές ηγεσίες στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ στην κατάσταση που έχει δημιουργηθεί μετά την κρίση. Οχι πως δεν έχουν σχέδιο. Εχουν. Και αυτή η κρίση προσφέρεται σαν μεγάλη ευκαιρία για την εφαρμογή του. Ομως είναι τόσο ριζικό, που οι πολιτικές ηγεσίες διστάζουν μπροστά στις αντιδράσεις που θεωρείται βέβαιο πως θα συναντήσουν. Επειδή αυτό το σχέδιο περιλαμβάνει την ανατροπή ενός κοινωνικού συμβολαίου που εδώ και χρόνια οι λαοί έπαιρναν ως δεδομένο.

Το κοινωνικό…

… συμβόλαιο με το οποίο ζούμε σήμερα συμφωνήθηκε σε μια εποχή που οι άνθρωποι (κυρίως οι άνδρες) εργάζονταν μέχρι τα 65 και πέθαιναν πριν κλείσουν τα 70. Σήμερα πεθαίνουν μετά τα 80. Σε πολλές χώρες βγαίνουν στη σύνταξη στα 50 και στα 60. Ομως, αυτό που αποτελεί θρίαμβο για την ιατρική επιστήμη θεωρείται βάρος για την οικονομία. Η μακροβιότητα κοστίζει ακριβά – με τόσο κυνισμό την αντιμετωπίζουν σήμερα οι πολιτικές ηγεσίες. Η υγεία ενός ανθρώπου που ζει την έκτη δεκαετία της ζωής του έχει υπολογιστεί πως κοστίζει 10.000 δολάρια ετησίως στις ΗΠΑ. Και αυτό, όπως επισημαίνει ο Μάρτιν Ουόκερ στο πρακτορείο Ηνωμένος Τύπος, δεν είναι πια οικονομικά βιώσιμο. Την ίδια ώρα, η νεανική ανεργία αυξάνεται ακόμη και στις πιο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου. Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης λέει πως είναι τουλάχιστον διπλάσια σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Η νεανική ανεργία είναι και αυτή βάρος για την οικονομία. Οι 744.000 νεαροί άνεργοι της Βρετανίας υπολογίζεται πως κοστίζουν 13 δισ. δολάρια ετησίως σε επιδόματα και χαμένη παραγωγικότητα. Τι πρέπει να γίνει λοιπόν; Να αρχίσουμε να σκοτώνουμε τους γέρους ή τους νέους;

Ενα νέο…

… κοινωνικό συμβόλαιο βρίσκεται ήδη στα σκαριά, λέει ο Μάρτιν Ουόκερ. Σύμφωνα με αυτό, αν θέλουμε να επιβιώσουμε όλοι, οι άνθρωποι θα πρέπει να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες. Στην κατώτερη κατηγορία, η παιδεία, η υγεία και οι συντάξεις θα βολεύονται με ψίχουλα και θα χρηματοδοτούνται από τα φορολογικά έσοδα. Χωρίς επιδόματα για στέγη και σπουδές. Και με περιορισμό στις παροχές υγείας πέρα από κάποια ηλικία. Στη μεσαία κατηγορία, όλες οι παραπάνω «παροχές» θα συμπληρώνονται από ατομικές ή οικογενειακές εισφορές τόσο για τις σπουδές και τις συντάξεις όσο και για την ασφαλιστική κάλυψη. Οσο λιγότερα θα πληρώνει κανείς τόσο λιγότερες θα είναι οι παροχές. Και η ανώτερη κατηγορία θα είναι εντελώς αυτοχρηματοδοτούμενη (αν και κάποια πλούσια πανεπιστήμια θα εξακολουθούν να προσφέρουν υποτροφίες για να «ξεπλένουν» έτσι τη δημόσια εικόνα τους).

Η κοινωνία…

… αυτή δεν θα είναι ευχάριστη για τους φτωχούς, τους ανάπηρους, τους ανειδίκευτους, τους χρόνια ασθενείς. Θα είναι βέβαια έντονα ταξική. Ομως θα είναι βιώσιμη. Και κυρίως θα πετυχαίνει το ζητούμενο: να μη γίνει καμιά αναδιανομή του τεράστιου πλούτου που έχει συγκεντρωθεί σε ελάχιστα χέρια και που σήμερα απειλείται από την κοινωνική αναταραχή την οποία ξεσηκώνει η κρίση.