Είναι οι «χρυσές φούστες»της Νορβηγίας. Ετσι ονοµάζονται οι περιζήτητες και πολυσυζητηµένες γυναίκες που κατέχουνθέσεις στα διοικητικά συµβούλια των εταιρειών στις οποίες εργάζονται. Χωρίς αυτό όµως να σηµαίνει ότι την άξιζαν πραγµατικά. Γιατί, στο πείραµα της Νορβηγίας, οι εταιρείες απλώς εφάρµοσανέναν νόµο, ακόµη κι αν ίσως θα τις συνέφερε περισσότερο να παρανοµήσουν.


«Ακούστηκαν κραυγές. Ηταν µια θεραπείασοκ». Αυτό θυµάται από εκείνη την εποχή η Αρνι Χόλε, γενική διευθύντρια του νορβηγικού υπουργείου Ισότητας. Ηταντο 2002 και ουπουργός Εµπορίου και Βιοµηχανίας Ανσγκάρ Γκαµπρίελσεν πρότεινε έναν νόµο, βάσει του οποίου το40% των µελώντων εταιρικών διοικητικών συµβουλίωνθα πρέπει να είναιγυναίκες. Ακόµηκαι γι’ αυτήν την κοινωνία, τη νορβηγική, όπου οι αρχές της ισονοµίας και τηςισοπολιτείας είναι βαθιά ριζωµένες – το80% των Νορβηγίδων απασχολείται σε εργασίες πέραν των οικιακών ενώ οι µισοί υπουργοί είναι γυναίκες – η πρόταση του υπουργού έπεσε σαν βόµβα.Και όχι µόνο για τον στόχο της. Το µέγεθος της αλλαγής που απαιτούσε ήταντεράστιο και συνοδευόταν από δραστική µεταβολή και στην εταιρική νοοτροπία. Ηταν η περίοδος κατά την οποία οι Νορβηγίδες κατείχαν κάτω από το 7% των θέσεων στα διοικητικά συµβούλια. Οπως αναµενόταν, µεσολάβησαν µήνες δηµόσιας συζήτησης σε θερµό κλίµα, όµως η πρόταση του υπουργού έγινε τελικά δεκτή από τη Βουλή. Οι εισηγµένες στο χρηµατιστήριο εταιρείες θα είχαν περιθώριο µέχρι το 2008 να συµµορφωθούν µε τον νέο νόµο, διαφορετικά θα έβλεπαν την πόρτα της εξόδου.

Σχεδόν οχτώ χρόνια πέρασαν από την ψήφιση του νόµου. Το ποσοστόδιευθυντριών στις400 εταιρείες που επηρεάστηκαν άµεσα απότον νόµο ξεπερνάτο 40%, επισηµαίνει το «IHT Magazine» (της «International Herald Tribune»), ενώ γυναίκες κατέχουν άνω του 25% των θέσεων στα διοικητικά συµβούλια των 65 µεγαλύτερων ιδιωτικών εταιρειών στη χώρα. Για πολλές φεµινίστριες, αυτή ήταν και η πιο καλή αρχή προκειµένου να σπάσει το φράγµα των διακρίσεωνµεταξύ των φύλων στον επαγγελµατικό τοµέα.

Αρνητικά αποτελέσµατα. Καθώς όµως κάθεται η σκόνη… οι ερευνητές ανακαλύπτουν ορισµένα ανησυχητικά στοιχεία. Μελέτη του Πανεπιστηµίου του Μίσιγκαν που δηµοσιεύτηκε πέρυσι τον Σεπτέµβριο, αλλάπέρασε σχεδόναπαρατήρητη, αποκαλύπτει αρνητικέςεπιπτώσεις από την εφαρµογή του µέτρου στην επαγγελµατική ποιότητα του ανθρώπινου δυναµικού των συµβουλίων αλλά και στα αποτελέσµατα των εταιρειών, για παράδειγµα στις πωλήσεις, τον τζίρο ή τα κέρδη τους. «Το κέρδος παράγεται απότην απασχόληση των ικανότερων, ανεξάρτητα από το φύλο τους», επεσήµανε η Χόλε. Και οι κακές συνήθειες πεθαίνουν δύσκολα. Ετσι, λίγεςείναι οι γυναίκεςπου βρίσκονται στις ανώτατες εταιρικές θέσεις. «Είναι η περιοχή όπου επικρατεί η µεγαλύτερη µοναξιά», καταθέτει ηΧίλντε Τόνε, εκτελεστική αντιπρόεδρος καιεπικεφαλής επικοινωνιών στην εταιρεία τηλεπικοινωνιών Telenor µε έδρα το Οσλο. Μια από τις αιτίες είναι πιθανότατα οι οικογενειακές υποχρεώσεις µιας γυναίκας. «Αν έχεις διακοπές (λόγω των αδειών κύησης για παράδειγµα), τότε είναι πολύ πιθανό να εκτροχιαστεί η πορεία σου», εκτιµά.

Σύµφωνα µε την ίδια έρευνα, οι γυναίκες που αναρριχήθηκαν στα συµβούλια είναι κατά µέσον όρο επτάχρόνια νεώτερες από τους άνδρες που αντικατέστησαν, είναι πιο πιθανό να έχουν µάστερ στη ∆ιοίκηση Επιχειρήσεων αλλά προέρχονται από τηµεσαία βαθµίδα της διοίκησης, όχι τη «σουίτα» τουεκτελεστικής εταιρικής εξουσίας καιαυτό για ορισµένους εµπεριέχει κινδύνους. «Οταν ξαφνικά αντικαθιστάς το 30%-40% των µελών του συµβουλίου µε άπειρους, είναι πιο εύκολο γι’ αυτούς να γίνουν αντικείµενο ελέγχου, χειραγώγησης», σχολιάζει οΡούιλφ Ρουσταντ, νορβηγός επενδυτής, ο οποίος υπήρξε πρόεδρος τουλάχιστον 20 εισηγµένων εταιρειών την τελευταία δεκαετία. Ο ίδιος, τοποθετώντας τον εαυτό του απέναντι από το νέο µέτρο, προσθέτει ότι πολλές από τις γυναίκες µε τις οποίες συνεργάστηκε στα συµβούλια απότο 2002 και µετά δεν είχαν τα προσόντα γι’ αυτό που τελικά ανέλαβαν.

Οι υποστηρικτές της νέας πολιτικής, πάντως, βρίσκουν αρκετά θετικά στην εφαρµογή της. Γι’ αυτούς, το συγκεκριµένο µέτρο έφερε φρέσκο θηλυκό ταλέντο και οφέλη στρατηγικής σηµασίας µε την πρακτικότητα που διακρίνει τις γυναίκες. «∆εν χρειάζεται να είναι όλοι ίδιας ηλικίας, από τις ίδιες σχολές και να διαβάζουν τα ίδια περιοδικά», επεσήµανε η Ελίν Μιρµελ Γιόχανσεν, η οποία, σε ηλικία 36 ετών είναι αντιπρόεδρος στην εταιρεία παροχής οικονοµικών υπηρεσιών Storebrand. «Οι άνδρες αποδίδουν καλύτερα και έρχονται καλύτερα προετοιµασµένοι, όταν υπάρχουν γυναίκες στην αίθουσα», παρατήρησε.

Πτώση 20%. Αυτό όµωςδεν αλλάζει τα γεγονότα. Και τα γεγονότα λένε, µέχρι στιγµής τουλάχιστον, ότι το πείραµα συναντά προβλήµατα: οι εταιρείες που υιοθέτησαν τις αλλαγές είχαν κατά 20% χειρότερες αποδόσεις την αµέσως επόµενη χρονιά. Μάλιστα, το χειρότερα αποτελέσµατα τα είχαν αυτές που αναγκάστηκαν να κάνουν και τις πιο δραστικές αλλαγές.

Οι διοικήσεις των νορβηγικών επιχειρήσεων γέµισαν από νέες αλλά άπειρες εκπροσώπους του ωραίου φύλου

Ευρωπαϊκή πολιτική


Η Γαλλία, η Ισπανία και η Ολλανδία υιοθέτησαν πρόσφατα παρόµοιους νόµους. Το Βέλγιο, η Βρετανία, η Ιταλία, η Γερµανία και η Σουηδία το εξετάζουν ενώ το καλοκαίρι η υπουργός ∆ικαιοσύνης της Ε.Ε., η Βίβιαν Ρέντινγκ, πρότεινε να εφαρµοστεί ανάλογη ποσόστωση 20% σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τις γυναίκες – µέλη των ∆.Σ.

Στην Ε.Ε. το 9,7% των µελών των ∆.Σ. των µεγαλύτερων 300 εταιρειών είναι γυναίκες (στοιχεία 2008)

ενώ στις ΗΠΑ το 15% των µεγαλύτερων 500 (σύµφωνα µε το «Fortune»).

Στην Ασία, δύσκολα συναντά κανείς γυναίκα σε συµβούλιο – περίπου 5% στην Κίνα και στην Ινδία και µόλις 1,4% στην Ιαπωνία.

Τελευταία Νέα