Αναζήτηση
Τη ζωγράφο Πολίν Λέθεν τη γνώρισα πριν από δύο χρόνια στη Νέα Υόρκη. Εκεί άκουσα από την ίδια την ιστορία της. Γεννήθηκε στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας το 1943.
Οταν συµπλήρωσε τα είκοσι χρόνια της, ο πατέρας της τη ρώτησε τι προτιµά ως δώρο γενεθλίων. «Ενα ταξίδι στην Ελλάδα» απάντησε εκείνη. Εµεινε εδώ τρεις εβδοµάδες, ταξίδεψε στα ελληνικά νησιά, κατακτήθηκε από το ελληνικό φως. Σε εκείνο το ταξίδι ερωτεύτηκε έναν αµερικανό ζωγράφο που ζούσε ήδη στην Ελλάδα.
Παντρεύτηκαν και εγκαταστάθηκαν στην Πάρο. Αρχές του 60, τότε που στο νησί δεν υπήρχαν αυτοκίνητα και το κύριο µεταφορικό µέσον ήταν τα γαϊδούρια. Δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύµα και το νερό το έβγαζαν από τα πηγάδια. Με τα χρόνια η Πάρος άλλαξε, έγινε θορυβώδης, τουριστική, απέκτησε τόσα αυτοκίνητα που σήµερα δυσκολεύεσαι να παρκάρεις.
Η Πολίν ζει σήµερα ανάµεσα στη Νέα Υόρκη και την Πάρο. Τη συνάντησα ξανά, τις προάλλες, στην Παροικιά. Με ξενάγησε στην γκαλερί και στην έκθεση που διοργανώνει η ίδια κάθε χρόνο, φέρνοντας στην Πάρο νέους και γνωστούς καλλιτέχνες από την Ελλάδα και όλον τον κόσµο, οι οποίοι εκθέτουν εδώ τα έργα τους. «Η Πάρος ήταν γενναιόδωρη µαζί µου και ήθελα να δώσω κάτι πίσω σε αυτό το υπέροχο νησί» λέει. Η γκαλερί βρίσκεται σε ένα πανέµορφο σπίτι του 17ου αιώνα, το οποίο η Πολίν και η αδελφή της αγόρασαν και αναστήλωσαν.
Ανάµεσα στους µοντέρνους πίνακες βλέπω σε µία γωνία µία παµπάλαια φωτογραφία. Ενας ηλικιωµένος κύριος, µε µακρύ, πυκνό και κάτασπρο µούσι, ο οποίος µοιάζει µε τους σοφούς των παραµυθιών, σε ένα φτωχό δωµάτιο, καθισµένος σε µια καρέκλα, κοιτώντας επίµονα τον φακό. Η φωτογραφία τραβήχτηκε στις αρχές του 20ού αιώνα. Ισως τότε που έφθασε η φωτογραφική µηχανή στην Πάρο. Η Πολίν µού λέει πως βρήκε αυτή τη φωτογραφία πεταµένη ανάµεσα στα σκουπίδια που άφησαν πίσω οι προηγούµενοι ιδιοκτήτες του σπιτιού. Εκείνη έψαξε µε υποµονή τον σωρό των σκουπιδιών και έβγαλε από εκεί παλιά αντικείµενα και φωτογραφίες. Τώρα βρίσκονται σε έναν ειδικό χώρο της γκαλερί. «Αυτά τα παλιά αντικείµενα αποτελούν την πολύτιµη µνήµη αυτού του σπιτιού, του δίνουν µια συνέχεια» λέει. Πάντα µε εντυπωσιάζει η φροντίδα των Βορείων για τα «παλιά αντικείµενα». Ισως να πρόκειται για περιέργεια. Ισως. Εµείς πάντως, που υµνούµε τόσο πολύ τη µνήµη, την ιστορία, το παρελθόν, τη συνέχεια, ξεφορτωνόµαστε τα «παλιά αντικείµενα» µε µεγάλη ευκολία και ανακούφιση. Ισως επειδή είµαστε τόσο λαχανιασµένοι από το κυνήγι του σύγχρονου, του µοντέρνου, που δηµιουργούµε µια κατ εξοχήν συµπλεγµατική σχέση µε το παρελθόν. Παρ όλο που το υµνούµε συνέχεια, στο βάθος το νιώθουµε ως βάρος που θέλουµε να ξεφορτωθούµε. Οι ιδιοκτήτες πέταξαν τις φωτογραφίες των προγόνων τους στα σκουπίδια και µια Ολλανδή που ζει στη Νέα Υόρκη µάζεψε αυτά τα «άχρηστα αντικείµενα» του παρελθόντος, τα µετέτρεψε σε µάρτυρες της µετάβασης από το χθες στο σήµερα…
«Τι άλλο κάνεις αυτό τον καιρό;» ρωτάω την Πολίν. Γυρίζω όλο το νησί, απαντάει, καταγράφω τις ιστορίες των ηλικιωµένων κατοίκων του νησιού. «Πολίν, τι είναι για σένα παρελθόν;».
«Ενας καθρέφτης στον οποίο είναι καλό κάθε τόσο να κοιτάζεις το σύγχρονο πρόσωπό σου» απαντάει…
