Δεκαεννιά χρόνια μετά την εκτόξευσή του στο διάστημα, το τηλεσκόπιο Χαμπλ ετοιμάζεται να υποδεχθεί επισκέπτες από τη ΝΑSΑ για τελευταία φορά. Το διασημότερο τηλεσκόπιο στην ιστορία της διαστημικής εξερεύνησης χρειάζεται βοήθεια για να συνεχίσει να φωτογραφίζει τις μακρινές γωνιές του σύμπαντος και να στέλνει στη Γη εντυπωσιακά στιγμιότυπα από το παρελθόν του κόσμου μας.

Το Χαμπλ αποδείχθηκε εξπέρ στις δημόσιες σχέσεις για την αμερικανική, αλλά και την ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία που το χειρίζονται από κοινού. Χάρη στο τηλεσκόπιο, οι επιστήμονες και το κοινό είδαν υπέροχες εικόνες από εκρήξεις αστέρων, μυστηριώδη νεφελώματα, πολύχρωμους γαλαξίες και εντόπισαν πολλές μαύρες τρύπες.

Το τηλεσκόπιο είναι από τα αγαπημένα εργαλεία της επιστημονικής κοινότητας. «Το Χαμπλ έχει εξερευνήσει καινούργιους τόπους με θαυμαστή λεπτομέρεια», λέει ο Μπομπ Οντέλ, αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο Βάντερμπιλτ του Τενεσί, που εργάστηκε στην ομάδα του Χαμπλ 19 χρόνια πριν από την εκτόξευσή του. «Είναι ένα σπουδαίο εργαλείο, χωρίς το οποίο δεν θα είχα ανακαλύψει τον πιο μακρινό πλανήτη που έχει βρεθεί ποτέ», προσθέτει ο Κάιλας Σάχου, αστρονόμος στο Ινστιτούτο Επιστήμης Διαστημικών Τηλεσκοπίων. «Το μεγαλύτερο κατόρθωμα του Χαμπλ είναι ότι όπου κι αν έριξε το βλέμμα του, είδε καινούργια πράγματα, πολλά από τα οποία ούτε να ονειρευτούμε μπορούσαμε. Είναι ένα συναρπαστικό, απρόβλεπτο ταξίδι με πολλές εκπλήξεις», επισημαίνει ο Μάλκολμ Νίντνερ, ένας από τους επικεφαλής επιστήμονες του τηλεσκοπίου.

Μέχρι το 2014.

Το τηλεσκόπιο αναμένεται να συνεχίσει το έργο του μέχρι το 2014, παρ΄ ότι έχει συγκρουστεί με μετεωρίτες και έχει εκτεθεί σε ακραίες θερμοκρασίες. Πολλές φορές έπαθε μεγάλη ζημιά, αλλά αστροναύτες της ΝΑSΑ με το διαστημικό λεωφορείο το «επανέφεραν στη ζωή». Αυτήν τη φορά στόχος της τελευταίας επίσκεψης είναι να διορθώσουν χαλασμένα όργανα και να εγκαταστήσουν νέες κάμερες που θα δουν ακόμα πιο βαθιά στο σύμπαν. Αν όλα πάνε καλά, το τηλεσκόπιο θα είναι στην καλύτερή του κατάσταση για τα υπόλοιπα χρόνια ζωής του. Η αποστολή της ΝΑSΑάργησε επτά χρόνια λόγω της καταστροφής του Κολούμπια και άλλων τεχνικών προβλημάτων. Το «Ατλαντίς» θα αρχίσει το ταξίδι του τη Δευτέρα και θα μείνει δίπλα στο Χαμπλ για 11 μέρες. Ένα από τα μέλη του πληρώματος, ο Μάικ Μασιμίνο, έχει υποσχεθεί να στέλνει μηνύματα στο Τwitter από το διάστημα, ενημερώνοντας τους 112.000 χρήστες που έχουν ήδη εγγραφεί στο site του. Στην αποστολή είναι και η Μέγκαν Μακάρθουρ, η πρώτη που θα σπεύσει στο τηλεσκόπιο και η τελευταία που θα το εγκαταλείψει. «Το Χαμπλ χρειάζεται μία αγκαλιά κι εμείς είμαστε έτοιμοι να του την προσφέρουμε», λένε οι αστροναύτες που αγαπούν ιδιαίτερα το τηλεσκόπιο.

Οι μαύρες τρύπες.

Στις σπουδαιότερες ανακαλύψεις του Χαμπλ συγκαταλέγονται η φωτογράφιση της δημιουργίας ηλιακών συστημάτων στο μακρινό χάος, καθώς και η διαπίστωση πως ο πυρήνας όλων των γαλαξιών είναι γεμάτος από μαύρες τρύπες, αποδεικνύοντας έτσι τη θεωρία που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του ΄60. Διάσημη είναι επίσης η φωτογράφιση της σύγκρουσης του κομήτη Σουμέικερ- Λέβι με τον Δία το 1994. Ήταν οι πιο καθαρές εικόνες του Δία που έχουμε δει ποτέ στη διάρκεια ενός γεγονότος που παρατηρείται μία φορά σε εκατοντάδες χρόνια. Εξίσου σημαντική είναι η συμβολή του στην επιστημονική γνώση για τους πλανήτες εκτός του ηλιακού μας συστήματος, οι οποίοι βρίσκονται κοντά σε αστέρες σαν τον ήλιο. Το τηλεσκόπιο φωτογράφισε γαλαξίες που απέχουν δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, ανοίγοντας ένα παράθυρο γνώσης στα πρώτα χρόνια του σύμπαντος. Το Χαμπλ πήρε το όνομά του από τον αστρονόμο Έντουιν Χαμπλ, ο οποίος απέδειξε ότι το σύμπαν διαστέλλεται συνεχώς. Μπορεί να δει μακρινά αντικείμενα με μεγάλη λεπτομέρεια στο ορατό και το υπέρυθρο φάσμα, επειδή βρίσκεται μακριά από την ατμόσφαιρα και τα φώτα της Γης. Το τηλεσκόπιο αυτό έχει διάμετρο 2,5 μέτρων, αλλά η ισχύς του πολλαπλασιάζεται επειδή λειτουργεί με το σύστημα των επί μέρους φακών και εκμεταλλεύεται το φως που πέφτει στους δύο φακούς του.

Ο αντικαταστάτης του.

Λίγο πριν «πεθάνει», το Χαμπλ θα αντικατασταθεί από το τηλεσκόπιο «Τζέιμς Γουέμπ» με καθρέφτη εξαπλάσιο από τον δικό του. Για λίγους μήνες τα δύο τηλεσκόπια θα δουλεύουν παράλληλα. Το σίγουρο είναι ότι χωρίς την τεράστια επιτυχία και δημοτικότητα του Χαμπλ δύσκολα θα είχε εγκριθεί ένα τόσο μεγάλο κονδύλι- 3,5 δισ. δολάρια- για την κατασκευή του νέου τηλεσκοπίου.

ΧΑΡΗ ΣΤΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟΧαμπλ, οι επιστήμονες και το κοινό είδαν υπέροχες εικόνες από εκρήξεις αστέρων, μυστηριώδη νεφελώματα, πολύχρωμους γαλαξίες και εντόπισαν πολλές μαύρες τρύπες