Oι δυσμενείς εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία διεισδύουν, με σημαντικές προκλήσεις για την οικονομική πολιτική, στους αρμούς της ευρωπαϊκής και ελληνικής οικονομίας με μείωση της παραγωγής, αύξηση των απολύσεων και της ανεργίας. Οι προβλέψεις για τη διεθνή αλλά και την ευρωπαϊκή και ελληνική οικονομία συνεχώς αναθεωρούνται αρνητικά, παρά τα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας των τραπεζών που έχουν ληφθεί. Πράγματι, οι πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ευρωπαϊκή και την ελληνική οικονομία προδιαγράφουν τουλάχιστον για τα επόμενα δύο χρόνια συνθήκες ύφεσης και στασιμότητας οι οποίες θα οδηγήσουν, εκτός των άλλων, σε σημαντική αύξηση της ανεργίας και συρρίκνωση της παραγωγής. Ειδικότερα, για την Ελλάδα το ζήτημα, όπως στις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, δεν είναι μόνο το βάθος της οικονομικής κρίσης αλλά και η διάρκειά της, με την έννοια του χρόνου που απαιτείται για την αύξηση της ζήτησης και της κατανάλωσης που αποτελεί κινητήρια δύναμη της διαδικασίας ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.

Από την άποψη αυτή είναι χαρακτηριστικό ότι οι προβλέψεις για το 2009 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ευρωπαϊκή Ένωση των «27» (συρρίκνωση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος κατά 1,8%, επίπεδο ανεργίας 8,7%, δημόσιο έλλειμμα 4,4% του ΑΕΠ και δημόσιο χρέος 67,4% ) και για τις χώρες της Ευρωζώνης (μείωση του ΑΕΠ κατά 1,9%, επίπεδο ανεργίας 9,3%, δημόσιο έλλειμμα 4% και δημόσιο χρέος 72,7%), προκάλεσαν δέος και αμηχανία στους φορείς άσκησης της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις αρνητικές αλληλεπιδράσεις στην πραγματική οικονομία και στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας.

Αυτό σημαίνει ότι η οικονομική κρίση αδρανοποίησε τους θεσμούς άσκησης της οικονομικής πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού η φιλοσοφία και το περιεχόμενο της Συνθήκης του Μάαστριχ, της Ευρωπαϊκής Συνθήκης και του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αντιστοιχεί ουσιαστικά σε μία Ένωση σε οικονομική ανάκαμψη, περιορίζοντας ως εκ τούτου την ευελιξία για τη λήψη των αναγκαίων αποφάσεων και τη διαμόρφωση των απαραίτητων πολιτικών αποτελεσματικής αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης και ύφεσης που προβλέπεται να πλήξει την Ευρώπη κατά τα επόμενα δύο χρόνια. Κατά συνέπεια, η έλλειψη ευρωπαϊκών εργαλείων πολιτικής για την ανάσχεση της οικονομικής κρίσης και ύφεσης αποτελεί σημαντική πρόκληση για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία εάν δεν αντιμετωπίσει άμεσα, θεσμικά, αποτελεσματικά και δημοκρατικά αυτό το κενό διαμόρφωσης και άσκησης της αναγκαίας πολιτικής, τότε το βάθος αλλά και η διάρκεια της κρίσης θα απονευρώσει τις παραγωγικές και τεχνολογικές δυνάμεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πιο συγκεκριμένα, στην Ελλάδα οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2009 (αύξηση ΑΕΠ 0,2%, επίπεδο ανεργίας 9%, δημόσιο έλλειμμα 3,7% και δημόσιο χρέος 96,2%) προκάλεσαν ισχυρό πλήγμα στον Κρατικό Προϋπολογισμό 2009 και σε συνδυασμό με το υψηλό επίπεδο του δημόσιου χρέους, την πρόσφατη υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας, καθώς και τη σημαντική αύξηση του κόστους δανεισμού του Δημοσίου, υπονομεύεται τόσο η άμεση όσο και η μεσο-μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή προοπτική της ελληνικής οικονομίας, με ό,τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται για το παρόν και το μέλλον του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων πολιτών.

Ειδικότερα στην Ελλάδα η αδρανοποίηση και η αναποτελεσματικότητα των πολιτικών αντιμετώπισης της κρίσης επήλθε από την αντίστοιχη αιτία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά κυρίως και από τον περιορισμό και την προσήλωση της εφαρμοζόμενης πολιτικής της (παγίδα ρευστότητας) στη χορήγηση των 28 δισ. ευρώ στις τράπεζες καθώς και στην πρόσληψη ανέργων (120.000

επιπλέον άνεργοι το 2009) με ευέλικτες μορφές απασχόλησης και συμβάσεις ορισμένου χρόνου 6-12 μηνών.

Όμως σήμερα στην Ελλάδα, το αναγκαίο μείγμα της οικονομικής πολιτικής αντιμετώπισης της κρίσης συνίσταται στην ενίσχυση της ζήτησης καθώς και της παραγωγικής και τεχνολογικής βάσης της χώρας, προκειμένου να αποκατασταθούν, εκτός των άλλων, οι μακρο-οικονομικές, εισοδηματικές και κοινωνικές ανισορροπίες στην ελληνική οικονομία.

Στο ερώτημα, πού θα βρεθούν οι αναγκαίοι πόροι για την υλοποίηση της προαναφερόμενης πολιτικής προστασίας της κοινωνίας, της απασχόλησης και της οικονομίας από την επερχόμενη ύφεση στην Ελλάδα, η απάντηση στοιχειοθετείται από την αποτελεσματικότητα και την ταχύτερη αξιοποίηση των πόρων των διαρθρωτικών προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και από την αντίστροφη αναδιανομή του εισοδήματος (φορολογία υψηλών εισοδημάτων, προοδευτική φορολογία σε Ανώνυμες Εταιρείες και ΕΠΕ, καταπολέμηση φοροδιαφυγής, κλπ.) προς όφελος των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών.

Ο Σάββας Γ. Ρομπόλης είναι καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου και επιστημονικός διευθυντής του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΕΞΕΥΡΕΣΗ ΠΟΡΩΝ

Αξιοποίηση των πόρων της Ε.Ε. και αντίστροφη αναδιανομή του εισοδήματος (φορολογία υψηλών εισοδημάτων, προοδευτική φορολογία σε Ανώνυμες Εταιρείες και ΕΠΕ, καταπολέμηση φοροδιαφυγής, κ.λπ.) προς όφελος των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών

Τελευταία Νέα