Αναζήτηση
Επίδειξη ενότητας
Πάντως, και οι τρεις εξήραν τη μεγάλη συμμετοχή στη διαδικασία των μελών, οπαδών και φίλων του ΠΑΣΟΚ, υπογραμμίζοντας ότι αποτελεί κορυφαία εκδήλωση δημοκρατίας και τονίζοντας ότι η συμμετοχή τους δεν ήταν μόνο κέρδος για το ΠΑΣΟΚ, αλλά και για τη δημοκρατία.
Ο Γιώργος Παπανδρέου, που δήλωσε ότι «τις επόμενες ημέρες θα λάβει τις αποφάσεις του», χαρακτήρισε τη χθεσινή εντολή, μαζί με την πρωτοφανή συμμετοχή των πολιτών, ως «το πρώτο μεγάλο βήμα ανατροπής» και πρόσθεσε ότι θεωρεί το αποτέλεσμα «καθαρή και ισχυρή εντολή απέναντι στα συμφέροντα, τη μιντιοκρατία και τη συντήρηση». Ο πρόεδρος του Κινήματος επανέλαβε και πάλι ότι θα αγωνιστεί
ΚΩΣΤΑΣ ΣΚΑΝΔΑΛΙΔΗΣ
«Έχουμε ισχυρό πρόεδρο που μπορεί να μας οδηγήσει στη νίκη.
Θα στηρίξω αυτή την προσπάθεια»
«για την αυτονομία της πολιτικής» και δεσμεύτηκε ότι θα προχωρήσει «χωρίς συμβιβασμούς» για μια «νέα συμφωνία με τον πολίτη» και «για μια νέα αρχή για το Κίνημα με περισσότερο φως». Δήλωσε ότι η εντολή αυτή «τον δεσμεύει» και ότι εξελέγη «πρόεδρος ενός ριζοσπαστικού Κινήματος».
«Μεγάλη ευθύνη»
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος στις δηλώσεις του (τις έκανε στη Χαρ. Τρικούπη και όταν τις ολοκλήρωσε αποχώρησε, χωρίς να ανέβει στον 6ο όροφο όπου βρισκόταν ο Γιώργος Παπανδρέου) υπογράμμισε ότι με το εκλογικό αποτέλεσμα «συγκροτήθηκε ένα μεγάλο δυναμικό, δημοκρατικό, ριζοσπαστικό και αισιόδοξο “ρεύμα”» και σημείωσε ότι η μεγάλη συμμετοχή των πολιτών στην εκλογή σημαίνει ότι όλοι όσοι συμμετείχαν επιθυμούν ένα θεσμικό, συλλογικό, δημοκρατικό, συγκροτημένο ΠΑΣΟΚ. Ο κ. Βενιζέλος, που σημείωσε ότι ο Γιώργος Παπανδρέου «επωμίζεται για δεύτερη φορά» το βάρος της αρχηγίας του ΠΑΣΟΚ, πρόσθεσε ότι αισθάνεται «μεγάλη ευθύνη» που η υποψηφιότητά του εξέφρασε αυτό το «ρεύμα». Όπως είπε, αντίπαλος του ΠΑΣΟΚ παραμένει η συντήρηση, η Δεξιά και η κυβερνησή της, και πρόσθεσε: «Όσοι μετείχαμε σε αυτή τη σημερινή διαδικασία, έχουμε έναν κοινό στόχο, τη νίκη του ΠΑΣΟΚ, και γι΄ αυτή θα αγωνιστούμε όλοι μαζί».
«Ηθικός νικητής»
Ο Κώστας Σκανδαλίδης, που θεωρεί εαυτόν ηθικό νικητή της αναμέτρησης γιατί η παρουσία του διασφάλισε την ομαλή πορεία ώς χθες 11 Νοεμβρίου, σημείωσε ότι «στη σύντομη προεκλογική περίοδο διατύπωσε τις απόψεις του για την αναγέννηση του Κινήματος και την κυβερνώσα Αριστερά», ζητήματα που έχουν ισχυρή απήχηση στη βάση του ΠΑΣΟΚ. Δεσμευμένος ότι θα υπηρετήσει αυτές τις ιδέες, υποστήριξε ότι η 11η Νοεμβρίου «δεν είναι το τέλος της διαδρομής, αλλά η πρώτη μέρα μιας νέας εποχής». Ο κ. Σκανδαλιδης είπε για τον κ. Παπανδρέου «έχουμε ισχυρό πρόεδρο που μπορεί να οδηγήσει την παράταξη στη νίκη» και δεσμεύτηκε ότι θα στηρίξει αυτή την προσπάθεια.
«Κάναμε όλοι μαζί το πρώτο βήμα της μεγάλης ανατροπής»
Σήμερα, κέρδισε η Δημοκρατία. Σήμερα, με την πρωτοφανή σας συμμετοχή, κάναμε όλοι μαζί το πρώτο μεγάλο βήμα ανατροπής, για την οικοδόμηση ενός πολιτικού συστήματος που σέβεται τον πολίτη, που δίνει δύναμη και φωνή στον ελληνικό λαό.
Θέλω να ευχαριστήσω, από τα βάθη της καρδιάς μου, όλες και όλους σας, που συμμετείχατε σε αυτή τη μεγαλειώδη δημοκρατική διαδικασία. Ευχαριστώ όλους όσοι συμμετείχαν, είτε με ψήφισαν είτε όχι. Είμαστε σύντροφοι και αδέρφια στην προσπάθεια να κάνουμε μια μεγάλη αλλαγή για τον τόπο μας. Δώσατε μια εντολή, καθαρή και ισχυρή, απέναντι στα εξωθεσμικά κέντρα και συμφέροντα, απέναντι στη μιντιοκρατία, απέναντι σε όσους θέλουν το ΠΑΣΟΚ μικρό και φοβικό.
Δώσατε ισχυρή εντολή απέναντι και στη συντήρηση, για ένα ΠΑΣΟΚ ισχυρό, με νέο αναπτυξιακό όραμα, την «πράσινη ανάπτυξη», για ένα διαφορετικό, ισχυρό κοινωνικό κράτος, ένα κράτος δικαίου. Για την καταπολέμηση της διαφθοράς και της αδικίας στον τόπο μας…
Για μας, η σημερινή μέρα είναι η πρώτη μέρα μιας νέας συμφωνίας για μια νέα αρχή, για μια νέα νικηφόρα πορεία, με περισσότερο φως, με μεγαλύτερη διαφάνεια, με νέα συλλογικότητα. Μακριά από μηχανισμούς και σκοτεινά παιχνίδια. Χωρίς συμβιβασμούς, χωρίς ανούσιους συσχετισμούς, που μας μικραίνουν. Χωρίς εξουσιαστικές νοοτροπίες και συμπεριφορές.
Αυτή η εντολή με δεσμεύει. Αυτή η εντολή είναι δική σας και μας δεσμεύει όλους. Και είναι η εντολή να είμαι ο πρόεδρος του μεγάλου, του ενιαίου και του νικηφόρου ΠΑΣΟΚ.
Πρόεδρος ενός ριζοσπαστικού Κινήματος, που διεκδικεί την εξουσία, όχι για να μοιράσει φέουδα και αξιώματα, όπως κάνει η συντηρητική παράταξη, αλλά για να φέρει ένα άλλο ήθος και ύφος στη Δημοκρατία μας, για ν΄ αλλάξει την Ελλάδα.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Βαγγέλη Βενιζέλο και τον Κώστα Σκανδαλίδη που με τον τρόπο του ο καθένας συμμετείχε σε αυτή τη διαδικασία, επιβεβαιώνοντας το νόημά της.
Είμαστε υπερήφανοι ως παράταξη που ανοίξαμε αυτό τον καινούργιο δρόμο. Είναι η πρόσκλησή μας, προς όλους τους πολιτικούς χώρους, ν΄ ακολουθήσουν το παράδειγμά μας, να συμβάλουν στη διεύρυνση της Δημοκρατίας.
Το ΠΑΣΟΚ σήμερα ξαναβλέπει τους πολίτες στα μάτια.
Μετουσιώνουμε σε πράξη την εντολή σας. Τις επόμενες μέρες, ανακοινώνω τις πρώτες μου αποφάσεις, τιμώντας τη μεγάλη, καθαρή, δεσμευτική, λαϊκή εντολή που μου δώσατε σήμερα…».
Βιάζεται για το Συνέδριο
Η πρώτη μεγάλη κίνηση του Γιώργου Παπανδρέου σχετίζεται με το Συνέδριο του Κινήματος, στο οποίο θα πρέπει να οριστικοποιηθούν όλες οι οργανωτικές αλλαγές και να αναδειχθούν νέα ευέλικτα όργανα του Κινήματος, όπως επίσης και νέος γραμματέας. Το Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ έχει προαναγγελθεί ότι θα πραγματοποιηθεί τον Φεβρουάριο, ωστόσο, κάποιοι από τους στενούς συνεργάτες του κ. Παπανδρέου τού εισηγούνται τη σύγκληση εντός του επόμενου μήνα ή το αργότερο τον Ιανουάριο προκειμένου οι αλλαγές να προχωρήσουν άμεσα και το ΠΑΣΟΚ να ξεκινήσει τη νέα χρονιά έχοντας κλείσει όλες τις εσωτερικές εκκρεμότητες. Οι προτεινόμενες ημερομηνίες είναι η 16η Δεκεμβρίου και η 20ή Ιανουαρίου καθώς όπως λένε συνεργάτες του κ. Παπανδρέου «δεν πρέπει να υπάρξουν νέες ρωγμές στο ΠΑΣΟΚ στο διάστημα που θα μεσολαβήσει ώς το Συνέδριο και όλα πρέπει να ολοκληρωθούν το συντομότερο δυνατό».
Το Εθνικό Συμβούλιο
Σε περίπτωση που προκριθεί η 20ή Ιανουαρίου θα πρέπει ο Γιώργος Παπανδρέου να συγκαλέσει έως την ερχόμενη Παρασκευή συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου, το οποίο και θα κληθεί να εγκρίνει τη σχετική απόφαση καθώς βάσει του καταστατικού απαιτείται διάστημα τουλάχιστον δύο μηνών από την προκήρυξη του Συνεδρίου έως την πραγματοποίησή του. Εάν, πάλι, προκριθεί η λύση του Δεκεμβρίου- λύση που έχει προτείνει και ο Χάρης Καστανίδης- τότε θα πρέπει να προκηρυχθεί έκτακτο Συνέδριο με το αιτιολογικό ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει άμεσα να βγει από τον κύκλο των εσωτερικών διαδικασιών για να ασκήσει τα αντιπολιτευτικά του καθήκοντα. Οι πρώτες του κινήσεις στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, σύμφωνα με παράγοντες της Χαριλάου Τρικούπη, θα πρέπει να επιβεβαιώνουν ότι πρόθεσή του είναι να τηρήσει την προεκλογική του δέσμευση για ενότητα του Κινήματος. Ως εκ τούτου όλοι αναμένουν από τον κ. Παπανδρέου να απευθύνει κάλεσμα συστράτευσης για μία νέα αρχή και στους «αντιπάλους» του εκχωρώντας τους διακριτό ρόλο στο Κίνημα και αποδεικνύοντας ότι δεν υπάρχουν αποκλεισμοί. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ θα «αγκαλιάσει» τους άλλους δύο διεκδικητές της προεδρίας ζητώντας τους να βοηθήσουν στην προσπάθεια του ΠΑΣΟΚ να γίνει και πάλι ένα νικηφόρο κίνημα.
Η ηγετική ομάδα
Παράλληλα, ο επανεκλεγείς πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ- εξηγούν στελέχη- οφείλει να προσδιορίσει τη νέα ηγετική ομάδα του Κινήματος και να διασαφηνίσει τις σχέσεις του με τους λεγόμενους βαρόνους, που σε ορισμένες περιπτώσεις θεωρούνται «πολυφορεμένα» πρόσωπα που έχουν συνδεθεί με τον κυβερνητισμό. Ταυτόχρονα στενοί επιτελείς του κ. Παπανδρέου επισημαίνουν ότι στις άμεσες προτεραιότητες του νέου προέδρου πρέπει να είναι η οργανωτική συγκρότηση της νεολαίας του ΠΑΣΟΚ, μιας νεολαίας που θα συμμετέχει στις πολιτικές διεργασίες και θα δίνει το «παρών» στις εξελίξεις στην κοινωνία. Βεβαίως, πρώτα απ΄ όλα ο Γιώργος Παπανδρέου θα πρέπει να καθορίσει με σαφήνεια το ιδεολογικό και πολιτικό πλαίσιο του ΠΑΣΟΚ ώστε να υπάρχει καθαρό στίγμα του Κινήματος που θα περνάει με ευκολία στις κοινωνικές μάζες και να προχωρήσει- έστω και με τη δεύτερη εντολή – στην υλοποίηση του συνθήματος «Γιώργο, άλλαξέ τα όλα».
«Άμεσος προσδιορισμός νέας πολιτικής ατζέντας»
ΑΜΕΣΑ ΘΑ πρέπει να αναλάβει πολιτικές πρωτοβουλίες ο νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, λένε παράγοντες του Κινήματος, ώστε να αποδείξει ότι «δεν είναι ένας ηγέτης εσωτερικής κατανάλωσης αλλά αρχηγός μακράς πνοής, που θα οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ σε νίκη στις επόμενες εκλογές». Ως εκ τούτου, προσθέτουν, θα πρέπει να προσδιορίσει μια νέα πολιτική ατζέντα με την ανάληψη πολιτικών πρωτοβουλιών, να αναδείξει τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης και παράλληλα να επιδιώξει και να πετύχει την άσκηση συστηματικής και αποτελεσματικής αντιπολίτευσης απέναντι στην κυβέρνηση της Ν.Δ. Συγχρόνως να βελτιώσει τις δικές του εμφανίσεις από το βήμα της Βουλής.
Παράλληλα, ο κ. Παπανδρέου οφείλει να οριοθετήσει ή επανακαθορίσει τις σχέσεις του κόμματός του με την Αριστερά βάζοντας σε νέα αφετηρία τον διάλογο, με στόχο τη συνεργασία των ευρύτερων προοδευτικών δυνάμεων και να καταφέρει να σταματήσει τις διαρροές προς το ΚΚΕ και τον Συνασπισμό. Επιπλέον, επισημαίνουν παράγοντες της Χαριλάου Τρικούπη, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ οφείλει να επανεξετάσει τις σχέσεις του με τα μέσα ενημέρωσης προκειμένου, όπως επανειλημμένως έχει πει, μετά τη 16η Σεπτεμβρίου να υπάρξουν καθαρές σχέσεις.
Οργανώνεται το «ρεύμα» Βενιζέλου
Πάντως, η πλευρά Βενιζέλου δίνει πολιτική αλλά και καταστατική διάσταση στην έννοια «ρεύμα» που διατύπωσε στη δή λωσή του μετά το εκλογικό αποτέλεσμα ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος.
Όπως ανέφερε στέλεχος από το στενό επιτελείο του κ. Ε. Βενιζέλου, το «ρεύμα» θα κινηθεί με πολιτικούς και καταστατικούς όρους.
Σύμφωνα με το καταστατικό του ΠΑΣΟΚ (άρθρο 8), «συνυπάρχουν και διακινούνται ελεύθερα, γραπτά ή προφορικά, όλες οι απόψεις, τάσεις και τα ρεύματα ιδεών και αντιλήψεων, χωρίς οργανωμένη δομή, πειθαρχία και εκπροσώπηση στα όργανά του», ενώ «η έκφραση και η διακίνηση ιδεών και απόψεων γίνεται με σεβασμό στις αρχές και αξίες του Κινήματος και των συλλογικών του αποφάσεων».
Στο εσωτερικό που ΠΑΣΟΚ υπάρχουν ήδη «ρεύματα» όπως η «Αριστερή Πρωτοβουλία», η «Κοινωνική Αριστερά» και οι «Έλληνες Σοσιαλιστές». Σε ορισμένες οργανώσεις υπάρχει και έκφραση τροτσκιστικού ρεύματος.
Τα λάθη που έκριναν το τελικό αποτέλεσμα
Αν και ο ίδιος δύσκολα το δέχεται, φαίνεται πως μεγάλο ρόλο στη μεταστροφή του εκλογικού σώματος υπέρ του Γιώργου Παπανδρέου έπαιξε η κρίσιμη στιγμή που ο Ευάγγελος Βενιζέλος αποφάσισε να δηλώσει το «παρών». Οι εικόνες του Ζαππείου, με τον ίδιο να περιφέρεται στους διαδρόμους ακολουθούμενος από τις κάμερες για να κάνει τη δήλωση με την οποία εκδήλωνε την πρόθεσή του να είναι υποψήφιος για το προεδρικό αξίωμα, ήταν μόνον η αρχή. Ακολούθησαν άλλες σκηνές την επόμενη ημέρα, με τον ίδιο να κατευθύνει τις κάμερες για να τον πάρουν από μια συγκεκριμένη γωνία, που ενίσχυσαν μια εικόνα μάλλον αντιεπικοινωνιακή.
«Γλίστρησε» στον καφέ
Για τον Ευάγγελο Βενιζέλο το «κερασάκι» στην τούρτα αποτέλεσε η υπερβολική αντίδρασή του στο επεισόδιο με τον καφέ έξω από τη Χαρ. Τρικούπη, την ημέρα της κρίσιμης συνεδρίασης του Πολιτικού Συμβουλίου. Οι επιπτώσεις ήταν καταλυτικές. Τα θεαματικά
ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΑΥΤΟΧΕΙΡΙΑΣΜΟΥ
Οι συνεντεύξεις όπου απαξίωνε τον Γ. Παπανδρέου προκάλεσαν αισθήματα συμπάθειας για τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, λένε συνεργάτες του Ε. Βενιζέλου
ποσοστά αποδοχής που απολάμβανε από την πρώτη στιγμή που δήλωσε υποψήφιος για το προεδρικό αξίωμα άρχισαν να φθίνουν και από κάποια στιγμή και πέρα είδε να υπολείπεται του Γιώργου Παπανδρέου αρκετές μονάδες.
Για να συμβούν όλα αυτά χρειάστηκε να κάνει μερικές κινήσεις που- όπως λένε συνεργάτες του- είχαν τον χαρακτήρα αυτοχειριασμού. Παράδειγμα η υποτίθεται οφ δε ρέκορντ συζήτηση που είχε με τους δημοσιογράφους στο Πάρκο Ελευθερίας και οι χαρακτηρισμοί που απηύθυνε στον Γ. Παπανδρέου. Ακολούθησαν και άλλες συνεντεύξεις στα μέσα ενημέρωσης, όπου ο κ. Βενιζέλος με συστηματικό τρόπο απαξίωνε τον Γ. Παπανδρέου, κάτι που προκάλεσε, αντανακλαστικά, αισθήματα συμπάθειας για τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ και αντιθέτως απόρριψη για τον ίδιο. Και παρά το γεγονός ότι επιμένει πως έγινε «συστηματική προσπάθεια παραπλανητικής εικόνας για τον εαυτό του» από την πλευρά Παπανδρέου, η ουσία είναι ότι αν έγινε τέτοια προσπάθεια, βρήκε πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθεί εξαιτίας των δικών του λαθών.
Αν και ο κ. Βενιζέλος βελτιώθηκε αισθητά στη συνέχεια- ένας από τους πιο αφοσιωμένους υποστηρικτές του δήλωσε ότι «έγινε καλύτερος άνθρωπος μετά τα τελευταία γεγονότα»- φαίνεται πως η «ζημιά» είχε γίνει και μάλιστα ήταν σοβαρή. Μη ανατάξιμη για την ακρίβεια.
Ο διάλογος με τον Κ. Σημίτη
Για λόγους επίσης που είναι ανεξάρτητοι από τη θέλησή του (όπως για παράδειγμα η διαρροή του διαλόγου που είχε στο πλαίσιο της επεισοδιακής συνεδρίασης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας με τον Κώστα Σημίτη), πέρασε προς τα έξω η εντύπωση ότι συνωμότησε για την αποπομπή του Γιώργου Παπανδρέου. Ταυτόχρονα, η πλευρά Παπανδρέου, που λειτούργησε «επαγγελματικά» στο επίπεδο της πολιτικής επικοινωνίας, προχώρησε ένα βήμα παρακάτω την υπόθεση, χρεώνοντας σχεδόν στον Ε. Βενιζέλο και τους υποστηρικτές του την ήττα του 2007, η οποία ήταν αποτέλεσμα της «υπονόμευσης» που υπέστη το ΠΑΣΟΚ και ο πρόεδρός του.
Η ουσία είναι ότι η πλευρά Βενιζέλου, είτε γιατί δεν είχε τους μηχανισμούς είτε γιατί δεν είχε σωστά αντανακλαστικά, βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο να απολογείται ότι δεν υπονόμευσε τον Γ. Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ. Να σημειωθεί ότι αυτή η ιστορία, που διέτρεξε ολόκληρο τον κορμό του ΠΑΣΟΚ, κυριάρχησε σε όλη τη διάρκεια της δίμηνης προεκλογικής περιόδου. Και φαίνεται πως έπαιξε μεγάλο ρόλο στη νίκη του Γιώργου Παπανδρέου.
Το όπλο του Γιώργου
Όμως το μεγάλο όπλο του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, όπως αποδείχθηκε, ήταν ο πόλεμος κατά των συμφερόντων και της διαπλοκής, για την «πολιτική αυτονομία» του ΠΑΣΟΚ αρχικά και του πολιτικού κόσμου στη συνέχεια. Ο Γ. Παπανδρέου πέτυχε να αναγορεύσει τον πόλεμο κατά των οικονομικών και εκδοτικών συμφερόντων σε νούμερο ένα θέμα της πολιτικής ατζέντας. Μετά την εκλογή του, όπως έλεγαν συνεργάτες του, θα συνεχίσει την ίδια τακτική, καθώς όπως δείχνουν τα πράγματα έχει απήχηση όχι μόνο στο τμήμα του εκλογικού σώματος που πρόσκειται στο ΠΑΣΟΚ, αλλά στο σύνολο των πολιτών της χώρας.
Μάχη Βορείων – Νοτίων
O πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κυριάρχησε σε όλους τους νομούς της Νότιας Ελλάδας, και συγκεκριμένα από τη Λάρισα και κάτω, ενώ παράλληλα συγκέντρωσε μεγάλα ποσοστά στο Λεκανοπέδιο Αθηνών. Από την πλευρά του ο Μακεδόνας πολιτικός επιβεβαίωσε ότι έχει ισχύ στον Βορρά καταγράφοντας ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά τόσο στην εκλογική του περιφέρεια τη Θεσσαλονίκη όσο και σε πολλούς νομούς της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας.
Τα ισχυρότερα κάστρα του Γιώργου Παπανδρέου βρίσκονται στην πολιτική του έδρα, την Αχαΐα, όπως επίσης στην Κρήτη και στην Αιτωλοακαρνανία και σε πολλούς νομούς της Πελοποννήσου, ενώ ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κατέγραψε σημαντικά ποσοστά και στη Μαγνησία παρά το γεγονός ότι ο νεοεκλεγείς νομάρχης αλλά και οι δύο βουλευτές του ΠΑΣΟΚ υποστήριξαν την υποψηφιότητα του κ. Βενιζέλου. Επιπλέον ο κ. Παπανδρέου κυριάρχησε στους τρεις νομούς της Θράκης, εξασφαλίζοντας σημαντική διαφορά από τον κύριο αντίπαλό του.
Από την πλευρά του ο Βαγγέλης Βενιζέλος έδειξε την απόλυτη κυριαρχία του στη Θεσσαλονίκη αλλά και σε όμορους νομούς όπως η Πέλλα, η Ημαθία, το Κιλκίς, αλλά και στην ιδιαίτερη πατρίδα της οικογένειας Καραμανλή, τις Σέρρες. Υψηλά ποσοστά σημείωσε και στη Χαλκιδική αλλά και στην Καβάλα, τα Γρεβενά και την Κοζάνη, αποδεικνύοντας ότι η καταγωγή του από τη Βόρεια Ελλάδα επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τους συμμετέχοντες στην ψηφοφορία που επιθυμούσαν την εκλογή Μακεδόνα αρχηγού για το ΠΑΣΟΚ.
Το αδύναμο σημείο του κ. Βενιζέλου αποδείχτηκε το Λεκανοπέδιο, όπου τα ποσοστά του δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν το 30%. Αντιθέτως, ο Γ. Παπανδρέου επιβεβαίωσε τις δημοσκοπήσεις που τον εμφάνιζαν να κυριαρχεί στην Αττική συγκεντρώνοντας στην πλειονότητα των εκλογικών κέντρων ποσοστά που άγγιζαν το 60%. Είναι ενδεικτικό ότι στο Περιστέρι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ απέσπασε το 70% των προτιμήσεων, ενώ ανάλογο ποσοστό της τάξης του 70% πήρε και στην Αγία Βαρβάρα και γενικά στο μεγαλύτερο κομμάτι των τμημάτων της Β΄ Αθήνας. Πολύ καλά πήγε όμως ο Γ. Παπανδρέου και στα τμήματα της Α΄ Αθήνας παρ΄ ότι ένας εκ των διεκδικητών της αρχηγίας, ο Κ. Σκανδαλίδης, εξελέγη πρώτος σε σταυρούς βουλευτής αυτής της εκλογικής περιφέρειας. Καλή καταγραφή έκανε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και στην Ανατολική Αττική- για παράδειγμα στο Λαύριο κυριάρχησε με 60,18% και στα Σπάτα πήρε το 57,14% των ψήφων.
Νίκη της Δημοκρατίας με 800.000 πολίτες
Προσέλευση που ξεπέρασε κατά πολύ κάθε προσδοκία, καθώς η Χαριλάου Τρικούπη υπολόγιζε – κρίνοντας από το τι απαντούσαν στις δημοσκοπήσεις- ότι στην ψηφοφορία θα μετάσχουν γύρω στους 600.000 πολίτες. Η ανταπόκριση του κόσμου μάλιστα ικανοποίησε και τους τρεις υποψηφίους-
ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ
Ανάδειξη αρχηγού με απευθείας ψηφοφορία από τη βάση δεν έχει γίνει ποτέ σε κανένα κόμμα στην Ευρώπη
παρά τα οργανωτικά προβλήματα- οι οποίοι μίλησαν για νέα σελίδα Δημοκρατίας και θετική τομή στα πολιτικά πράγματα της χώρας.
Πράγματι, η χθεσινή διαδικασία στο ΠΑΣΟΚ υπήρξε πρωτοφανής- κι όχι μόνο για την Ελλάδα. Ανάδειξη αρχηγού με απευθείας ψηφοφορία από τη βάση δεν έχει γίνει ποτέ στην Ευρώπη, με την εξαίρεση της Ιταλίας, πριν από περίπου έναν μήνα. Κι εκεί, όμως, υπήρξε μια σαφής διαφοροποίηση- δεν επρόκειτο για ανάδειξη αρχηγού κόμματος, αλλά για ανάδειξη αρχηγού μιας ευρύτατης συμμαχίας, που περιελάμβανε ακόμη και χριστιανοδημοκράτες.
Από την άλλη μεριά, ούτε το προηγούμενο του 2004 μπορεί να συγκριθεί με τη χθεσινή διαδικασία- διότι τότε ο υποψήφιος ήταν ένας και μοναδικός, χωρίς αντίπαλο, ενώ η διαδικασία ήταν μάλλον πανηγυρικού χαρακτήρα. Μάλιστα, ενώ ανακοινώθηκε ότι πήραν μέρος τότε γύρω στο 1.000.000 ψηφοφόροι, επειδή δεν τηρήθηκαν πλήρεις κατάλογοι πιστεύεται ότι οι συμμετέχοντες δεν ξεπέρασαν τους 350.000.
Στις ΗΠΑ
Έτσι, η ανάδειξη αρχηγού στο ΠΑΣΟΚ με τη διαδικασία του 2007 θα μπορούσε, ενδεχομένως, να συγκριθεί μόνο με τις διαδικασίες που ακολουθούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες για την ανάδειξη των προεδρικών υποψηφίων των κομμάτων- αλλά κι εκεί ψηφίζουν τα μέλη με καθολική ψηφοφορία. Έτσι, μιλούμε ουσιαστικά για μια «ανατροπή» όσων γνωρίζουμε μέχρι τώρα για τις διαδικασίες στα κόμματα της σοσιαλδημοκρατίας και της Αριστεράς – αλλά και των κομμάτων του συντηρητικού χώρου- στην Ευρώπη. Για τη διαδικασία αυτή, που κάποιοι ονόμασαν «συμμετοχική Δημοκρατία» (μάλλον καθ΄ υπερβολήν) ο μόνος από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ που εξέφρασε επωνύμως διαφωνία ήταν ο Κώστας Σημίτης.
Ευρωδιαμάχη για την άμεση ανάδειξη αρχηγού
ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ για το θέμα της άμεσης ανάδειξης ηγεσίας ήδη γίνεται στον ευρωπαϊκό χώρο. Επί του παρόντος, έχει επικρατήσει η επιχειρηματολογία αυτών που λένε ότι η ανάδειξη αρχηγού δεν μπορεί να είναι ξεκομμένη από μια πολιτική και ιδεολογική διαδικασία που διεξάγεται εντός των κόλπων ενός κόμματος κι απαιτεί τη συμμετοχή των μελών για να διεξαχθεί. Τα κόμματα, λένε οι υποστηρικτές αυτής της άποψης, είναι θεσμοί της δημοκρατίας και λειτουργούν πολιτικά, αναδεικνύοντας ηγεσίες με πολιτικά κριτήριακι όχι με τη μορφή γκάλοπ, καλλιστείων ή SΜS.
Οι αντίπαλοι αυτής της άποψης αντιπαραθέτουν την απομάκρυνση των πολιτών από τα κόμματα και την πολιτική, που γίνεται όλο και πιο φανερή έπειτα από τη δεκαετία του ΄80. Άρα, λένε, το μοντέλο των κομμάτων όπως το ξέραμε μέχρι τώρα δεν μπορεί να ανταποκριθεί στη νέα εποχή- και πρέπει να βρεθούν άλλοι τρόποι τόσο λειτουργίας των κομμάτων, όσο κι έκφρασης των πολιτών. Φυσικά, όσοι προτείνουν την άμεση εκλογή αρχηγών, προτείνουν επίσης και την «έμμεση ενεργοποίηση» των πολιτών για πολιτικά ζητήματα με άλλους τρόπους, όπως είναι οι ψηφοφορίες στο Διαδίκτυο για θέματα περιβάλλοντος, ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.λπ.
Η συζήτηση είναι ακόμη στην αρχή και το ζητούμενο ασφαλώς είναι κοινό: η επιστροφή των πολιτών στην πολιτική, η καταπολέμηση της αδιαφορίας και του ατομισμού. Μαγικός τρόπος δεν υπάρχει- αλλιώς κάποιο ευρωπαϊκό κόμμα θα τον είχε ήδη ανακαλύψει!
Έκλεισαν τις κάλπες στη δεύτερη παράταση
Αποτέλεσμα ήταν να σχηματισθούν από νωρίς το πρωί ουρές έξω από πολλά εκλογικά κέντρα, κάτι που αποδίδεται στον περιορισμένο αριθμό των καλπών (περίπου 3.100) επί συνόλου 1.491 εκλογικών κέντρων, τα οποία όπως αποδείχτηκε δεν κατάφεραν να καλύψουν τις απαιτήσεις της αυξημένης συμμετοχής των πολιτών. Σύμφωνα μάλιστα με στελέχη του ΠΑΣΟΚ, για τις καθυστερήσεις ευθύνεται και η οργανωτική αβλεψία της Χαριλάου Τρικούπη, αφού από τη στιγμή που το on line σύστημα στήθηκε για να υποδεχθεί 1,5 εκατομμύριο ψηφοφόρους δεν υπήρξε προνοητικότητα για την ταχεία εξυπηρέτησή τους με περισσότερα εκλογικά τμήματα. Επιπλέον, ενώ η Επιτροπή
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΟΝ LΙΝΕ
Δεν λειτούργησε ποτέ στο 100% το δίκτυο των υπολογιστών και σύμφωνα με τη Χ. Τρικούπη δεν ξεπέρασε ποτέ το 75%
Πιστοποίησης διαβεβαίωνε τις προηγούμενες ημέρες ότι θα υπάρξει τελικό αποτέλεσμα δύο ώρες μετά το πέρας της ψηφοφορίας, στις 11 χθες το βράδυ δεν είχε ανακοινωθεί ούτε καν το 25% των αποτελεσμάτων. Αδυναμία του συστήματος
Προβλήματα διαπιστώθηκαν και στο on line σύστημα, δεδομένου ότι δεν υπήρξε λεπτό στη διάρκεια της ψηφοφορίας που να λειτουργεί στο 100% και μάλιστα σύμφωνα με στοιχεία που δόθηκαν από τη Χαριλάου Τρικούπη δεν ξεπέρασε ποτέ το 75% στο σύνολο των εκλογικών κέντρων. Για παράδειγμα, στις 4.30 το απόγευμα με το δίκτυο ήταν συνδεδεμένες περίπου 1.700 κάλπες. Μάλιστα, η αδυναμία ανοιχτής σύνδεσης κάποιων υπολογιστών αποδίδεται στο γεγονός ότι δεν πρόλαβαν να εγκατασταθούν εγκαίρως τα τερματικά σε ορισμένα εκλογικά τμήματα ή επιπλέον στο ότι δεν λειτούργησαν κάποιοι κωδικοί που είχαν δοθεί για τη σύνδεση των μηχανημάτων. Πάντως, στα εκλογικά κέντρα στα οποία δεν υπήρχε on line σύνδεση η ψηφοφορία διεξήχθη χειρόγραφα και τα αποτελέσματα μεταδόθηκαν εγκαίρως και χωρίς να υπάρξουν καθυστερήσεις μέσω ηλεκτρονικών φαξ. Ωστόσο, κάποιες καθυστερήσεις που παρατηρήθηκαν οφείλονται και στο γεγονός ότι σε μερικά τμήματα υπήρχε έλλειψη στα έντυπαφόρμες που συμπλήρωναν τα νέα μέλη και φίλοι για να εγγραφούν στους εκλογικούς καταλόγους.
Διπλοψηφίες- σύμφωνα με τη Χαριλάου Τρικούπη- δεν υπήρξαν, αν και σε δύο περιπτώσεις χτύπησε συναγερμός. Η μία περίπτωση αφορούσε μέλος που ψήφισε στις 9 το πρωί στη Ρόδο και εμφανίστηκε να επιχειρεί να ψηφίσει και στις 11 στην Αθήνα και η δεύτερη άλλο μέλος που ψήφισε στο Μέτσοβο και λίγη ώρα αργότερα εμφανίστηκε σε άλλη περιοχή της Ελλάδας. Και στις δύο περιπτώσεις πάντως διαπιστώθηκε ότι επρόκειτο για συνωνυμία και όχι για το ίδιο πρόσωπο. Η ροή της ψηφοφορίας παρουσίασε διακυμάνσεις στη διάρκεια της ημέρας. Κατά μέσον όρο ψήφιζαν 850 άνθρωποι ανά λεπτό στα εκλογικά κέντρα που ήταν συνδεδεμένα με το οn line σύστημα. Η συμμετοχή παρουσίασε μικρή πτώση τις μεσημεριανές ώρες και αυξήθηκε μετά τις 4 το απόγευμα, οπότε ψήφιζαν κατά μέσον όρο 1.020 πολίτες ανά λεπτό.
Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία που επεξεργάστηκαν οι επιτελείς της Χαριλάου Τρικούπη, περίπου το 30% των συμμετεχόντων στη διαδικασία είναι νέα μέλη και νέοι φίλοι του ΠΑΣΟΚ, οι περισσότεροι ψηφίσαντες είναι άνδρες και υπήρξε ισορροπία στις ηλικιακές ομάδες που άσκησαν το εκλογικό τους δικαίωμα. Επιπλέον, καταγράφηκε εντυπωσιακή συμμετοχή μεταναστών από άλλες χώρες. Το πρώτο αποτέλεσμα από τις εκλογές που διεξήχθησαν στους ομογενείς της Αυστραλίας έφθασε στην Επιτροπή Καταστατικού νωρίς το πρωί.
ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
ΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ
ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ
ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
Εκλογικά κέντρα δύο ταχυτήτων
Στο Χαλάνδρι μέλη της εφορευτικής επιτροπής πρότειναν σε όσους ήθελαν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα και δυσανασχετούσαν με τις ουρές, να πάνε στο τμήμα της Φιλοθέης, όπου ο κόσμος ήταν πολύ λιγότερος. Η δυσλειτουργία των ηλεκτρονικών υπολογιστών το πρωί καθυστέρησε την έναρξη της διαδικασίας κατά μισή ώρα σε πολλά τμήματα Αθήνας και Πειραιά.
Στο κέντρο της Αθήνας, στο εκλογικό κέντρο που λειτουργούσε στο 7ο Διαμέρισμα του Δήμου Αθηναίων, στην οδό Πανόρμου, ήταν εντυπωσιακή η προσέλευση μεταναστών. Ζευγάρια με τα μικρά παιδιά στο ένα χέρι και τα διαβατήρια στο άλλο περίμεναν υπομονετικά και δήλωναν ενθουσιασμένοι για τη συμμετοχή τους σε αυτή τη διαδικασία.
Ο συνωστισμός έφερε εκνευρισμό και ένταση
Εκτός από τον συνωστισμό, κάποια στιγμή τελείωσαν τα έντυπα για την εγγραφή νέων μελών, ενώ εμφανίστηκε και κάποιο μικροπρόβλημα με την ταυτοποίηση των στοιχείων περίπου εκατό ατόμων, τα οποία αναγκάστηκαν να υπογράψουν υπεύθυνες δηλώσεις για να αποτραπεί το ενδεχόμενο διπλοψηφιών. Ο συνωστισμός και η ταλαιπωρία στα
ΣΤΗΝ ΑΧΑΪΑ
Σε τρία εκλογικά τμήματα το σύστημα on line δεν λειτούργησε και η καταγραφή των ψήφων έγινε χειρόγραφα
εκλογικά τμήματα έγιναν αιτία νέας αντιπαράθεσης μεταξύ τοπικών κομματικών στελεχών, υποστηρικτών των υποψηφιοτήτων Παπανδρέου και Βενιζέλου. Στελέχη του ΠΑΣΟΚ που στήριζαν την υποψηφιότητα Βενιζέλου, ανέφεραν ότι μέλη και φίλοι του Κινήματος που είχαν καταθέσει αιτήσεις εγγραφής το προηγούμενο διάστημα δεν έβρίσκαν τα ονόματά τους στους εκλογικούς καταλόγους. Στο εκλογικό τμήμα Καλαμαριάς στο Θέατρο Χιλής ψηφοφόρος εκνευρίστηκε λόγω της καθυστέρησης, επειδή το σύστημα μετάδοσης δεν λειτουργούσε προσωρινά. Έτσι χτύπησε με γροθιά την κάλπη, την έσπασε και στη συνέχεια έφυγε, χωρίς να γίνει καταγγελία στην Αστυνομία. Η κάλπη αντικαταστάθηκε αμέσως και η εκλογική διαδικασία συνεχίστηκε. Στην Αχαΐα
Με μικροπροβλήματα έγινε η ψηφοφορία και στην Αχαΐα, όπου σε 33 εκλογικά τμήματα είχαν στηθεί 50 κάλπες. Σε τρία εκλογικά τμήμα το σύστημα on line δεν λειτούργησε και η καταγραφή των ψήφων έγινε χειρόγραφα. Αυτό συνέβη στα τμήματα της Ερυμάνθειας, της Δάφνης Καλαβρύτων και στο Σταυροδρόμι Τριταίας. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 35.000 Αχαιοί πήραν μέρος στην εκλογική διαδικασία. Αργά το απόγευμα υπήρξαν καταγγελίες από την πλευρά Βενιζέλου ότι δεν υπήρχαν ψηφοδέλτια με το όνομά του στον Δήμο Μόβρης και στο νότιο διαμέρισμα της Πάτρας.
Στη Λάρισα
Παράλληλα στη Λάρισα, όπου επίσης η συμμετοχή στη διαδικασία ήταν μαζική, πολύ σοβαρά προβλήματα καταγράφτηκαν για το τεχνικό μέρος του εγχειρήματος, ειδικώς στη διαχείριση της ψηφοφορίας με τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή. Ολόκληρες περιοχές, όπως η Ελασσόνα, η Αγιά αλλά και τα Φάρσαλα, βρίσκονταν εκτός συστήματος (off line) λόγω ανυπέρβλητων τεχνικών δυσκολιών, με αποτέλεσμα η ψηφοφορία να γίνεται μετ΄ εμποδίων, ως εκ τούτου και η καταμέτρηση έγινε τελικά χειρόγραφα.
Πώς ψήφισαν σε όλη τη χώρα
Ο εκλογικός χάρτης του ΠΑΣΟΚ
Πήρε καθαρή εντολή
Η δίμηνη κρίση που ταλάνισε στο ΠΑΣΟΚ μετά τη βαριά ήττα του στις εθνικές εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου οδηγείται σε «κάθαρση», λόγω της ευρείας νίκης του κ. Παπανδρέου και της πολύ μεγάλης συμμετοχής των πολιτών στην ψηφοφορία.
Οι πληροφορίες φέρουν τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ να προχωρεί άμεσα στη διάλυση του Πολιτικού Συμβουλίου και να επισπεύδει το τακτικό Συνέδριο του κόμματος, το οποίο ήταν προγραμματισμένο να πραγματοποιηθεί τον Φεβρουάριο. Εξετάζεται το ενδεχόμενο να πραγματοποιηθεί στις αρχές Ιανουαρίου και για τον λόγο αυτό θα μετατραπεί το Εθνικό Συμβούλιο σε ΚΟΕΣ (Κεντρική Οργανωτική Επιτροπή Συνεδρίου).
Προσωπικό στοίχημα
Ο Γιώργος Παπανδρέου, ο οποίος δεσμεύθηκε προεκλογικά για τομές, ρήξεις και αλλαγές στο ΠΑΣΟΚ, καλείται από σήμερα να κάνει πράξη αυτές τις εξαγγελίες. Για πολλούς, η αδιαμφισβήτητη επικράτηση του κ. Παπανδρέου αποτελεί πλέον εντολή για μια άλλη πορεία του Κινήματος, ώστε να αποτελέσει την επόμενη κυβερνητική πρόταση που θα διαδεχθεί τη Νέα Δημοκρατία. Παράλληλα, σύμφωνα με στελέχη του ΠΑΣΟΚ, αποτελεί το προσωπικό του στοίχημα, καθώς από το πώς θα πολιτευθεί από εδώ και πέρα, στο επίπεδο της διαχείρισης όχι μόνο της μεγάλης νίκης του, αλλά και των στελεχών που είτε πρόσκεινται σ΄ αυτόν είτε στον Ευάγγ. Βενιζέλο, θα εξαρτηθεί η παραπέρα πορεία του ΠΑΣΟΚ στον δρόμο για τις επόμενες εκλογές.
Η καθαρή εντολή στο πρόσωπο του Γιώργου Παπανδρέου δημιουργεί τώρα σ΄ αυτόν αυξημένες ευθύνες, καθώς- όπως τονίζουν ήδη τα στελέχη, ακόμη και αυτά που τον στήριξαν- καλείται να βγάλει το ΠΑΣΟΚ από τον κύκλο της εσωστρέφειας και με λυμένα τα χέρια να δημιουργήσει και πάλι τις προϋποθέσεις ώστε το ΠΑΣΟΚ να ξαναγίνει πλειοψηφικό ρεύμα. Πρώτο μέλημά του, μετά την επαναβεβαίωση της εμπιστοσύνης στο πρόσωπό του, εκτιμάται ότι θα είναι η επιστροφή στα καθήκοντα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, απέναντι σε μια κυβέρνηση που ο ίδιος έχει χαρακτηρίσει «ως τη χειρότερη κυβέρνηση που είχε η χώρα από τη μεταπολίτευση και μετά».
Ανακοπή της κρίσης
Από εκεί και πέρα, οι δηλώσεις περί ενότητας των στελεχών από διάφορες πλευρές (και ειδικότερα όσων πρόσκεινται στον Ευάγγ. Βενιζέλο) δημιουργεί κλίμα αισιοδοξίας για το Κίνημα, καθώς ο Γιώργος Παπανδρέου- όπως όλα δείχνουν (επίσπευση Συνεδρίου κ.λπ.)- θα προχωρήσει σε κινήσεις που θα δημιουργήσουν συνθήκες ανακοπής της πορείας κρίσης του ΠΑΣΟΚ.
Υπό την έννοια αυτή, αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πώς ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ θα αντιμετωπίσει τις αυξημένες πιέσεις από μία ομάδα στελεχών που πρόσκεινται σε αυτόν, να «εκκαθαρίσει» το Κίνημα από τους εσωκομματικούς αντιπάλους του. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η στάση που θα τηρήσει από εδώ και πέρα ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος αποδέχθηκε μεν το αποτέλεσμα, όπως όλα δείχνουν όμως δεν πρόκειται να παραιτηθεί των φιλοδοξιών του, θεωρώντας ότι δεν «κάηκε» το χαρτί του.
Τα 4 κλειδιά της ψηφοφορίας
ΑΠΟ ΤΗ ΧΘΕΣΙΝΗ εκλογική διαδικασία του ΠΑΣΟΚ, που ανανέωσε την εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του Γιώργου Παπανδρέου με ποσοστά περίπου 60%, πρέπει να επισημανθούν τρία- τέσσερα στοιχεία, τα οποία «χρωματίζουν» το εκλογικό αποτέλεσμα:
1 Το γεγονός ότι η νίκη του είναι τόσο ευρεία έναντι του Ευάγγ. Βενιζέλου, άρα, παρά τα όποια λάθη έγιναν και τα όποια οργανωτικά προβλήματα παρουσιάστηκαν το αποτέλεσμα δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, όπως άλλωστε φάνηκε και από τις δηλώσεις των ηττημένων Ευάγγ. Βενιζέλου και Κ. Σκανδαλίδη.
2 Η αποφασιστικότητα που επέδειξε η βάση του ΠΑΣΟΚ, να πάρει η ίδια την υπόθεση της κρίσης στα χέρια της. Παρά τις απογοητεύσεις, την πικρία από το εκλογικό αποτέλεσμα και τη φυσιολογική αντίδραση για το επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ των Γ. Παπανδρέου και Ευάγγ. Βενιζέλου, εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες μετείχαν στην ψηφοφορία. 3 Η καταγεγραμμένη πλέον ύπαρξη μιας μη συγκροτημένης, πλην όμως μετρήσιμης, εσωκομματικής αντιπολίτευσης που ξεπερνά το 30%. Μάλιστα, ο κ. Βενιζέλος έσπευσε να μιλήσει για «ρεύμα» μέσα στο Κίνημα.
4 Τα τοπικά χαρακτηριστικά του αποτελέσματος: ο Ευάγγ. Βενιζέλος επικράτησε στη Μακεδονία και ο Γ. Παπανδρέου επικράτησε στην υπόλοιπη Ελλάδα – καταγάγοντας θριαμβευτικές νίκες σε περιοχές όπως η Κρήτη ή η Πελοπόννησος.
