Έως 30% μπορεί να φθάσει η μείωση της παραγωγής σε ορισμένες καλλιέργειες εξαιτίας του όζοντος. Όπως προκύπτει από πιλοτική έρευνα που πραγματοποίησε ο επίκουρος καθηγητής στο Εργαστήριο Οικολογίας και Προστασίας Περιβάλλοντος στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Κώστας Σαϊτάνης, «το όζον που τις τελευταίες ημέρες υπερέβη τα όρια, εκτός από την υγεία των ανθρώπων βλάπτει σοβαρά και την αγροτική παραγωγή».


Ιδιαίτερα ευαίσθητα στο όζον θεωρούνται, σύμφωνα με έρευνες του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, ο καπνός, το καρπούζι, το κρεμμύδι, η πατάτα, το αμπέλι και το πεύκο, ενώ το βαμβάκι δεν θεωρείται ευαίσθητο στο όζον σε συνθήκες αγρού.

Σύμφωνα με τον κ. Σαϊτάνη, «ακόμη κι όταν δεν υπάρχουν ορατά συμπτώματα από την επίδραση του όζοντος στα φυτά, εκτιμάται ότι υπάρχει μείωση στα ευαίσθητα είδη που κυμαίνεται από 5% έως 15% εξαιτίας της καχεξίας των φυτών, συνεπεία της “καταπόνησή” τους από τον ρύπο». Όπως λέει, «στην

ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ

Ο καπνός, το καρπούζι, το κρεμμύδι, η πατάτα, το αμπέλι και τα πεύκα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στο όζον, σύμφωνα με έρευνες

Ισπανία και την Ιταλία έχει παρατηρηθεί μείωση έως και 45% εξαιτίας του όζοντος σε καλλιέργειες καρπουζιών και καλαμποκιών».

Και όμως, πριν από περίπου 10 χρόνια στην Ελλάδα ουδείς αγρότης ανησυχούσε γι΄ αυτόν τον ρύπο. Και αυτό συνέβαινε, σύμφωνα με τον κ. Σαϊτάνη, «επειδή ελάχιστοι ήταν οι γεωπόνοι που γνώριζαν για την επίδραση του όζοντος στα φυτά. Έτσι, οι περισσότεροι από αυτούς απέδιδαν την αλλαγή του χρώματος και τις σκουρόχρωμες κηλίδες που παρατηρούνται για παράδειγμα στις καλλιέργειες του καπνού σε μια… ασθένεια την οποία ονόμαζαν κηλίδες καιρού…».

Πού υπάρχει πρόβλημα

Ισχυρά φυτοτοξικά επίπεδα όζοντος παρατηρούνται, όπως έδειξαν οι έρευνες του Εργαστηρίου Οικολογίας και Προστασίας του Περιβάλλοντος, στα Μεσόγεια (Σπάτα, Μαρκόπουλο, Αρτέμιδα) στα Εξαμίλια, στο δάσος του Μογγοστού στην Κορινθία, στην Τσαγκαράδα, στην Ξυνόβρυση και στη Μουρτιά στο Πήλιο.

Επίσης, σε πιλοτικές έρευνες διαπιστώθηκε ότι υπάρχει πρόβλημα στη Μεγαλόπολη, στο Άργος και στην Πουρναριά της ορεινής Αρκαδίας. «Σε πολλές περιπτώσεις τα φυτά- βιοδείκτες (αυτά που αναπτύσσουν χαρακτηριστικά συμπτώματα όταν εκτίθενται σε φυτοτοξικά επίπεδα όζοντος) υπέστησαν σημαντικές βλάβες στα φύλλα όπως νεκρωτικές κηλίδες (νεκρώνουν κομμάτια του φύλλου) που ξεπέρασαν το 50%-60% της επιφάνειας των φύλλων μέσα σε μία εβδομάδα» εξηγεί ο κ. Σαϊτάνης.

Οι συγκεντρώσεις όζοντος υπερβαίνουν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με την οποία «το άθροισμα των συγκεντρώσεων του όζοντος πάνω από 40 ppb για τρεις μήνες του καλοκαιριού δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 3.000 μονάδες (ppb hours). «Στην Τρίπολη που κάναμε το 2005 την τελευταία έρευνα μαζί με τους γεωπόνους Βασιλική Ντασοπούλου και Γιώργο Παναγόπουλο, η τιμή για τους τρεις μήνες τού καλοκαιριού ήταν πάνω από 21.000 ppb και όπως αποδείχθηκε εξαιτίας του όζοντος υπήρχε σημαντική μείωση στην παραγωγή βιομάζας σε πειραματικά φυτά τριφυλλιού που χρησιμοποιήθηκαν, η οποία έφτανε έως 40%», εξηγεί ο κ. Σαϊτάνης.

Μόνη λύση είναι η δημιουργία ανθεκτικών ποικιλιών


ΟΠΩΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΘΗΚΕ από την έρευνα που διεξήχθη από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, εξαιτίας της επίδρασης του όζοντος στο αμπέλι τα φύλλα αναπτύσσουν μια κοκκινωπή απόχρωση που πολλές φορές συνοδεύεται από έντονα σκούρες κηλίδες.

Στον καπνό παρατηρούνται καφέ κηλίδες, οι οποίες σταδιακά γίνονται λευκές. Στο φασόλι και το βαμβάκι παρατηρούνται έντονες χρωματικές αλλοιώσεις των φύλλων, που σε ορισμένες περιπτώσεις συνοδεύονται από σκουρόχρωμες νεκρωτικές κηλίδες.

«Επειδή η μείωση των πρωτογενών ρύπων που ευθύνονται για τη δημιουργία του όζοντος είναι δύσκολο να επιτευχθεί, μια λύση είναι να αναπτύξουμε ανθεκτικές ποικιλίες προκειμένου να μην καταστρέφεται η σοδιά από το όζον», υποστηρίζει ο κ. Κώστας Σαϊτάνης. «Δυστυχώς μέχρι στιγμής από την έρευνα δεν έχει προκύψει κάτι αξιόλογο πάνω στο θέμα αυτό και το πρόβλημα εξακολουθεί να είναι έντονο στην Κεντρική και στη Νότια Ελλάδα (και γενικά στις μεσογειακές χώρες) εξαιτίας της μεγάλης ηλιοφάνειας».

Τι είναι το όζον

Το όζον είναι ένας φωτοχημικός ρύπος που προκύπτει από χημικές αντιδράσεις μεταξύ των λεγόμενων πρωτογενών ρύπων (οξειδίων του αζώτου και υδρογονανθράκων) υπό την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας.

Αυτός είναι και ο λόγος, όπως εξηγούν οι ειδικοί, που το όζον εμφανίζεται ιδιαίτερα αυξημένο τις μεταμεσημβρινές ώρες αργά την άνοιξη και το καλοκαίρι, με αποτέλεσμα να συμπίπτει με την καλλιεργητική περίοδο για τα περισσότερα καλλιεργούμενα είδη.

Τελευταία Νέα