Πολλά από τα συντηρητικά κόμματα της Ευρώπης φέρουν ή έφεραν στον τίτλο τους τον όρο Χριστιανοδημοκρατικό. Οι ισχυρές θρησκευτικές παραδόσεις της Κεντρικής Ευρώπης και ο διακριτός ρόλος των εθνικών Εκκλησιών χάραξαν το στίγμα τους στη γένεση των πολιτικών κομμάτων που υπάρχουν και παίζουν σημαντικό ρόλο μέχρι σήμερα. Η σύγχρονη δημοκρατία, τα μεγάλα διλήμματα της ανάπτυξης, ο κοινοβουλευτισμός, τα κινήματα είχαν ως αποτελέσματα στην πορεία να ατονήσει παντελώς η θρησκευτική διάσταση στο εσωτερικό αυτών των κομμάτων.

Αν στον ισλαμικό κόσμο πιστέψουμε ότι είναι εφικτή η λειτουργία της δημοκρατίας όπως αυτή νοείται στον δυτικό κόσμο, τότε η ισλαμοδημοκρατία του Ερντογάν είναι ένα πρώτο πείραμα, δυστυχώς και το μόνο. Η απαράδεκτη παρέμβαση του στρατιωτικού κατεστημένου καθώς και η πρωτοφανής ερμηνεία του Συνταγματικού Δικαστηρίου που διαφοροποιείται από προηγούμενες αποφάσεις του και ανοίγει τον ασκό του Αιόλου για κάθε μελλοντική εκλογή Προέδρου στο μέλλον, φέρνει στην επιφάνεια τις τεράστιες εσωτερικές αντιφάσεις του τουρκικού πολιτικού συστήματος.

Θυμίζω ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ενεργοποίησε το άρθρο 6 της Συνθήκης (περί παραβίασης των πολιτικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης) γιατί στην Αυστρία είχε εκλεγεί με απόλυτα δημοκρατικές διαδικασίες ένα κόμμα με ακραία εθνικιστική και ρατσιστική ρητορική.

Πώς θα αντιδράσει σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση με όσα συμβαίνουν στην Τουρκία; Σύμφωνα με το διαπραγματευτικό πλαίσιο που συμφωνήθηκε στη διακυβερνητική συνδιάσκεψη για την ένταξη της Τουρκίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να διακόψει τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων όταν διαπιστώσει ότι καταπατώνται τα δημοκρατικά δικαιώματα και κινδυνεύει το δημοκρατικό πολίτευμα.

Η απόφαση αυτή δεν απαιτεί ομοφωνία, αλλά λαμβάνεται με ειδική πλειοψηφία έπειτα από πρόταση είτε της Επιτροπής είτε του 1/3 των κρατών- μελών. Η Ε.Ε.

παρεμβαίνει για πρώτη φορά απευθυνόμενη στον Στρατό ζητώντας του να μην παρεμβαίνει στην πολιτική ζωή της χώρας. Στη συνέχεια, υπενθυμίζει την τήρηση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης, ζητάει από το πολιτικό σύστημα της χώρας να επιδείξει μετριοπάθεια και επικροτεί την απόφαση για προσφυγή στις κάλπες. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις παραμένουν

Μόνο η πραγματική λειτουργία της δημοκρατίας θα απελευθερώσει τον τουρκικό λαό από ακραίους εθνικισμούς, εσωτερικά μίση και αποκλεισμούς

σε στάση αναμονής και φαίνεται προς το παρόν να αφήνουν την πρωτοβουλία των κινήσεων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η Τουρκία είναι μια μεγάλη χώρα με πολύπλοκα προβλήματα εθνικής και θρησκευτικής φύσης. Όμως αν η δημοκρατία είναι η λύση στην ειρήνη και την ανάπτυξη, η δημοκρατία πρέπει να ωριμάσει μαζί με τα κόμματα, τους πολιτικούς και τους πολίτες. Οι κεμαλιστές (και εννοώ τους πολιτικούς και όχι τους στρατιωτικούς ή το βαθύ κράτος) μπορούν και πρέπει να απευθυνθούν στον λαό που στις δημοκρατίες περιφρουρεί το Σύνταγμα και όχι στον Στρατό, όπως συμβαίνει στην Τουρκία σήμερα.

Το τι συμβαίνει στη γείτονα χώρα σήμερα είναι εξαιρετικά μεγάλου ενδιαφέροντος για την Ελλάδα. Όχι γιατί η όποια κυβέρνηση θα αλλάξει άμεσα την εξωτερική της πολιτική, αλλά γιατί το συμφέρον μας προϋποθέτει μια Τουρκία ειρηνική, ανεπτυγμένη, ελεύθερη, δηλαδή μια Τουρκία δημοκρατική. Κανείς δεν μπορεί να παρέμβει στα εσωτερικά μιας χώρας. Η Ε.Ε. και τα κράτημέλη με προσοχή, σεβασμό και τόλμη μπορούν να δώσουν το μήνυμα προς την κατεύθυνση της υποστήριξης μιας δημοκρατίας χωρίς όρους, μιας δημοκρατίας που δεν κηδεμονεύεται από κανέναν Στρατό. Γιατί μόνο η πραγματική λειτουργία της δημοκρατίας που χρειάζεται χρόνο, κόπο και πολλά παθήματα και μαθήματα θα απελευθερώσει τον ίδιο τον τουρκικό λαό από ακραίους εθνικισμούς, εσωτερικά μίση, από τον αναπτυσσόμενο φονταμενταλισμό, από τους ακραίους αποκλεισμούς. Μια εσωτερικά λυτρωμένη Τουρκία σημαίνει έναν άλλο γείτονα. Αυτόν που όλοι θα θέλαμε.