Οκτώ μυστικές συναντήσεις, αρχικά με τουρκική και κατόπιν με ευρωπαϊκή διαμεσολάβηση, είχαν από τον Σεπτέμβριο του 2004 μέχρι τον Ιούλιο του 2006 Ισραηλινοί και Σύροι αξιωματούχοι. Έφτασαν μάλιστα πολύ κοντά στην υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας. Τελικά όμως οι συνομιλίες κατέρρευσαν. Και- φυσικά- τώρα όλα διαψεύδονται.


«Δεν έχουμε λοιπόν μάθει τίποτε από το παρελθόν;» αναρωτιόταν πριν από ένα μήνα, σε άρθρο του που δημοσίευσαν και «ΤΑ ΝΕΑ», ο Αμος Οζ. Σε αυτό, ο Ισραηλινός συγγραφέας επέκρινε δριμύτατα την κυβέρνηση της χώρας του για την άρνησή της «να σφίξει το χέρι που τείνει η Συρία». Το χθεσινό, αποκλειστικό δημοσίευμα της «Χααρέτζ» μάλλον θα εντείνει την αγανάκτησή του. Όλα ξεκίνησαν- σύμφωνα με την ισραηλινή εφημερίδα- πριν από ακριβώς τρία χρόνια. Τον Ιανουάριο του 2004, ο Σύρος πρόεδρος επισκέφθηκε την Τουρκία. Τυχαία, την ίδια περίοδο, βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη και ο Αλόν Λιέλ, πρώην πρεσβευτής του Ισραήλ στην Άγκυρα- διέμενε μάλιστα στο ίδιο ξενοδοχείο. Ο Μπασάρ αλ-Άσαντ ζήτησε από τον Τούρκο πρωθυπουργό να αξιοποιήσει τις καλές σχέσεις της χώρας του με το Ισραήλ ώστε να «νεκραναστήσει» τις ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Συρία. Λίγο αργότερα, ο Λιέλ λάμβανε από το ισραηλινό υπ.Εξ. το πράσινο φως «να ακούσει τι είχαν να πουν οι Σύροι».

Ο Λιέλ έβαλε στο «παιχνίδι» έναν Αμερικανοεβραίο, τον Τζόφρι Άρονσον, από το Ίδρυμα για την Ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Κι εκείνος με τη σειρά του «προσηλύτισε» τον Ιμπραήμ Σουλεϊμάν, έναν Σύρο επιχειρηματία που ζει στην Ουάσινγκτον, διατηρεί ωστόσο στενές σχέσεις με την οικογένεια Άσαντ. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2004, ο ρόλος του διαμεσολαβητή είχε πλέον περάσει από τα χέρια της Τουρκίας σε εκείνα «μιας ευρωπαϊκής χώρας», πιο συγκεκριμένα ενός ανώτερου αξιωματούχου στο υπουργείο Εξωτερικών της. Συνολικά οκτώ συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν στην ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Κάθε φορά, ο Λιέλ ενημέρωνε πλήρως την ισραηλινή κυβέρνηση. Ανάλογη ενημέρωση είχε και η κυβέρνηση Άσαντ.

Το «νον πέιπερ»

Τον Αύγουστο του 2005, το «νον πέιπερ» που παρουσίαζε τις γενικές γραμμές της ειρηνευτικής συμφωνίας ήταν έτοιμο. Οι δύο πλευρές συμφωνούσαν να αποσυρθεί το Ισραήλ από τα Υψώματα του Γκολάν (αν και η Συρία ζητούσε αποχώρηση εντός πέντε ετών ενώ το Ισραήλ εντός 15 ετών), και να δημιουργηθεί στο μεγαλύτερο τμήμα των Υψωμάτων ένα «πάρκο ειρήνης»- μια ουδέτερη ζώνη όπου θα είχαν πρόσβαση και οι Ισραηλινοί· το Ισραήλ θα διατηρούσε τον έλεγχο των υδάτων του Ιορδάνη ποταμού και της λίμνης Τιβεριάδας· η Συρία θα έπαυε να στηρίζει τη λιβανική Χεζμπολάχ και την παλαιστινιακή Χαμάς, θα αποστασιοποιούνταν από το Ιράν, και θα μεσολαβούσε για την ειρήνευση στο Ιράκ και στα παλαιστινιακά εδάφη.

Η τελευταία συνάντηση πραγματοποιήθηκε μεσούντος του πολέμου στον Λίβανο, την ημέρα που οι ρουκέτες της Χεζμπολάχ σκότωσαν οκτώ Ισραηλινούς στο Βόρειο Ισραήλ. Δεν ήταν όμως αυτός ο λόγος του ναυαγίου των συνομιλιών: απλώς οι Σύροι αξίωσαν να περάσουν στο επόμενο στάδιο, να γίνουν επίσημες. Και οι Ισραηλινοί αρνήθηκαν. Ίσως διότι, όπως είχαν δηλώσει εξ αρχής στον Λιέλ, «οι Αμερικανοί δεν είναι έτοιμοι να ακούσουν για επαφές με τη Συρία». Διαψεύδουν

Το συριακό υπουργείο Εξωτερικών διέψευσε το δημοσίευμα. Από την πλευρά του, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός δήλωσε πως «κανείς από την κυβέρνηση δεν συμμετείχε» σε αυτήν την πρωτοβουλία. Ισραηλινός αξιωματούχος, ωστόσο, αναγνώρισε πως το υπ.Εξ. «ήταν ενημερωμένο». Λίγο αργότερα, ανακοινώθηκε πως η ισραηλινή αστυνομία αρχίζει επίσημη έρευνα για τον ρόλο που διαδραμάτισε ο Εχούντ Ολμέρτ το 2005, ως υπουργός τότε Οικονομικών στην κυβέρνηση Σαρόν, στην ιδιωτικοποίηση της ισραηλινής τράπεζας Λέουμι: ο Ολμέρτ βαρύνεται με υποψίες ότι, κατά τη διαδικασία πώλησης πλειοψηφικού πακέτου της τράπεζας, προσέφερε «εκδουλεύσεις» σε επιχειρηματικούς συνεργάτες του.