«Περνάω πολύ ωραία…». Η 39χρονη Δήμητρα ενθουσιάζεται σαν παιδί, καμαρώνει και επιδεικνύει τα κρεμασμένα στους τοίχους μετάλλιά της από αγώνες δρόμου και ποδηλασίας. Το κοινοτικό σπίτι- ξενώνας «Θέτις» είναι το πρώτο που απέκτησε ύστερα από περιπλάνηση τριάντα χρόνων ζωής σε ιδρύματα και ψυχιατρεία.


Σήμερα, τόσο ο συγκεκριμένος ξενώνας όσο και οι περίπου 370 υπόλοιποι του φιλόδοξου προγράμματος αποασυλοποίησης, απειλούνται με λουκέτο, πράγμα που θα σημάνει την επιστροφή στα ψυχιατρικά καταστήματα των περισσότερων ανθρώπων οι οποίοι μέσω των ξενώνων κάνουν βήματα προς την κοινωνική τους ένταξη.

Πριν από δεκατρία χρόνια ο 48χρονος σήμερα Γιάννης ζούσε σε τραγική κατάσταση στο ΠΙΚΠΑ της Λέρου. Αν και παραπληγικός, εκεί δεν είχε καν αμαξίδιο. Ούτε ζωή, ούτε οικογένεια,

ΜΕΙΩΝΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ

Τα τελευταία δύο χρόνια μειώθηκαν οι επιχορηγήσεις από το υπουργείο Υγείας, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να καλύψουν τα έξοδά τους

ούτε δεξιότητες. Σήμερα ζει στον ξενώνα επανένταξης, κινείται μόνος του πάνω στο αναπηρικό του αμαξίδιο, μπορεί να φροντίσει τον εαυτό του και ξανακέρδισε την οικογένεια που τον είχε απορρίψει. Μια φορά τον χρόνο επισκέπτεται τους δικούς του στη Β. Ελλάδα, έχει τηλεφωνική επαφή μαζί τους, δέχεται συχνά επισκέψεις στο σπίτι και ανταλλάσσει με φίλους και συγγενείς κάρτες και δωράκια.

Το θαύμα- όχι μόνο για τον Γιάννη και τη Δήμητρα, αλλά και για τους υπόλοιπους επτά ενοίκους του σπιτιού- λέγεται «αποασυλοποίηση» και δεν έγινε από τη μια στιγμή στην άλλη. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια σκληρής προσπάθειας και δουλειάς και καθημερινός αγώνας από τους ίδιους και τους ανθρώπους που βρίσκονται κοντά τους στον ξενώνα, στην οδό Καλύμνου στο Κάτω Χαλάνδρι, για να ξαναβρούν τη χαμένη ανθρώπινη υπόστασή τους.

Σε οριακό σημείο

Το κοινοτικό σπίτι «Θέτις» είναι από τους πρώτους ξενώνες που δημιουργήθηκαν το ΄93, στο πλαίσιο της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης μετά το σκάνδαλο της Λέρου.

«Πρόκειται για έναν από τους πέντε ξενώνες της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας Παιδιού και Εφήβου (ΕΨΥΠΕ) με επιστημονικό υπεύθυνο τον κ. Ι. Τσιάντη, αναπληρωτή καθηγητή Παιδιατρικής. Ολόκληρο πλέον το πρόγραμμα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης με τον τίτλο Ψυχαργώς βρίσκεται δυστυχώς σε οριακό σημείο» λέει στα «ΝΕΑ» ο κ. Χάρης Ασημόπουλος, κοινωνικός λειτουργός, συντονιστής των προγραμμάτων της ΕΨΥΠΕ: «Ο κίνδυνος είναι ορατός εδώ και δύο χρόνια, καθώς είναι τραγική η μείωση των κρατικών επιχορηγήσεων- 30% το 2005 και το 2006. Αυτές οι περικοπές δημιουργούν συνθήκες αδυναμίας λειτουργίας των μονάδων, που γίνονται όλο και χειρότερες: το κονδύλι στον προϋπολογισμό του υπουργείου Υγείας για τις ανάγκες του τομέα ψυχικής υγείας για το 2007 μόλις που καλύπτει το 40% των αναγκών»!

Άμεσος ο κίνδυνος

Περίπου 370 μονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης- οικοτροφεία, ξενώνες, προστατευμένα διαμερίσματα, κέντρα ημέρας- που επιχορηγούνται από τον τακτικό κρατικό προϋπολογισμό απειλούνται με λουκέτο. Τρεις χιλιάδες ψυχικά ασθενείς κινδυνεύουν να επιστρέψουν στα ψυχιατρεία (πολλά από τα οποία έχουν… κλείσει), ενώ 2.000 εργαζόμενοι ενδέχεται να βρεθούν στον δρόμο. Όπως επισημαίνει ο κ. Ασημόπουλος, «ο κίνδυνος διακοπής της λειτουργίας των μονάδων είναι πλέον άμεσος και αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, το αργότερο έως τον Μάρτιο δεκάδες μονάδες θα κλείσουν, με αποτέλεσμα οι ψυχικά ασθενείς να επιστρέψουν στα ψυχιατρεία και να ζήσουν εκ νέου καταστάσεις ιδρυματισμού και κοινωνικού αποκλεισμού…».

Ευκαιρία ζωής

Οι ένοικοι ξενώνων όπως το κοινοτικό σπίτι «Θέτις» είχαν μια δεύτερη μεγάλη ευκαιρία ζωής, αλλά υπάρχει ο κίνδυνος να τη χάσουν. «Ευτυχώς δεν γνωρίζουν τις δυσκολίες και συνεχίζουν κανονικά την καθημερινότητά τους» λέει ο κ. Αχιλλέας Βασιλικόπουλος, υπεύθυνος του σπιτιού.

Η Δήμητρα συνεχίζει τις προπονήσεις της για τους αγώνες δρόμου και ποδηλασίας- είναι αθλήτρια και συχνά ταξιδεύει στο εξωτερικό, αφού παίρνει μέρος στους Παραολυμπιακούς Αγώνες – και τα πρωινά παρακολουθεί εργαστήριο κατάρτισης και μαθαίνει ζαχαροπλαστική. Ο Γιάννης έχει αποκτήσει δεξιότητες και δεν θυμίζει σε τίποτα το ανθρώπινο κουβάρι που ήρθε από τη Λέρο: «Όταν ακούει τη λέξη “Λέρος”, δεν αντέχει, βάζει τα κλάματα. Πριν από λίγο καιρό συζητούσαμε στην ομάδα να πάμε ένα ταξίδι στη Λέρο και εκείνος αντέδρασε φεύγοντας από τη συνάντηση…».

Εξώδικα στο Δαφνί


ΜΕΓΑΛΟ είναι το πρόβλημα για τους περίπου 60 νοικιασμένους ξενώνες υπό την αιγίδα του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής. Σε όλους υπάρχει πρόβλημα καταβολής ενοικίων και κίνδυνος εξώσεων. Ήδη αρκετά εξώδικα έχουν φθάσει και έχουν διαβιβαστεί από τη διοίκηση του νοσοκομείου στο υπουργείο Υγείας. Όπως δηλώνει στα «ΝΕΑ» ο διοικητής του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής Α. Κοσμόπουλος, «ο κίνδυνος είναι άμεσος, η κατάσταση είναι υπερεπείγουσα. Απαιτούνται μέτρα και γενναία χρηματοδότηση γρήγορα, άλλως κινδυνεύει πράγματι η ψυχιατρική μεταρρύθμιση. Δυστυχώς, το πρόβλημα με την αποασυλοποίηση είναι ότι δημιουργήσαμε ένα πιθάρι δίχως πάτο. Βγάζουμε από το Δαφνί όσους υπάρχουν και τους οδηγούμε σε ξενώνες, αλλά δεν έχουμε λάβει τα μέτρα να στηρίζουμε τους ξενώνες. Δεν φροντίζουμε τον πληθυσμό μας σε επίπεδο πρωτοβάθμιας περίθαλψης ώστε να προλαβαίνουμε τις νέες εισαγωγές. Αυτή τη στιγμή το Δαφνί έχει 500 περίπου ασθενείς και ελάχιστοι είναι από υποτροπές. Από τη μια αδειάζουμε θαλάμους και από την άλλη τους γεμίζουμε!».

Στην Κρήτη

Τα οικονομικά προβλήματα είναι ιδιαίτερα έντονα και στην Κρήτη. Οι 20 ξενώνες που αντικατέστησαν το Ψυχιατρείο Χανίων και φιλοξενούν 150 ψυχικά πάσχοντες αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης: «Το πρόβλημα εμφανίστηκε όταν τελείωσε το 18μηνο των ευρωπαϊκών επιχορηγήσεων και όλο το βάρος έπεσε στον κρατικό προϋπολογισμό» εξηγεί ο κ. Αντώνης Λιοδάκης, ψυχίατρος, αναπληρωτής διευθυντής στην Ψυχιατρική Κλινική του Νοσοκομείου Χανίων: «Θέλω να είμαι αισιόδοξος ότι η πολιτεία θα πάρει τα μέτρα της. Το κύμα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης είναι μεγάλο και όλοι μαζί πρέπει να δώσουμε νέα ώθηση στην ποιότητα ζωής των ψυχικά πασχόντων…».