διακοπές Αγαπάει την ιστορία, ζει σε ενεστώτα χρόνο

«Το Ρέθεμνος μαθές, είναι χτισμένο πάνω στο σύνορο της ημεράδας και της

αγριάδας…» έγραφε ο Παντελής Πρεβελάκης. Κι αν αγριάδα σήμερα είναι η βουή

της λεωφόρου κατά μήκος της απέραντης χρυσαφένιας αμμουδιάς που σας

υποδέχεται, κρατήστε δική σας την ημεράδα του Ρεθύμνου. Ποια; Εκείνη του

μαγικού ενετικού λιμανιού, του κάστρου της Φορτέτζας και την ανεπανάληπτη

ατμόσφαιρα της παλιάς πόλης. Μιας πόλης που ξέρει να θυμάται και να ζει.

Εικόνες: Όχι μία, πολλές. Κι όλες σαν «κάδρα» υπομονετικού φωτογράφου. Το

επιβλητικό κάστρο της Φορτέτζας με τα τείχη και τις βίγλες του αστράφτει στη

θάλασσα και δεκάδες τουρίστες που κρέμονται από τις πολεμίστρες, φωτογραφίζουν

και παρατηρούν. Αριστερά, η αχανής παραλία της πόλης με τις πολύχρωμες

ομπρέλες και το «δάσος» από καφέ και ξενοδοχεία γεμάτο βουή, θόρυβο,

αυτοκίνητα. Στην άλλη άκρη της παραλίας, το ενετικό λιμανάκι γεμάτο ψαροκάικα

που λικνίζονται απαλά, ενώ πλάι στον φάρο, ζευγαράκια σκαρφαλώνουν και

κάθονται: Από εδώ θα μιλήσουν πιο ήσυχα, θα κοιταχτούν αλλιώς. Το Ρέθυμνο

είναι μια πόλη με μνήμη και ιστορία. Δεν θα σας πάρει πολύ χρόνο να το

καταλάβετε. Σε μια μόνο βόλτα θα δείτε να ξεδιπλώνονται όλες οι ιστορικές

περίοδοι μέσα από αξιοθέατα όπως το Τζαμί του Καρά Μουσά Πασά, τα βενετσιάνικα

κτίρια με τις περίφημες προσόψεις, τα ξύλινα μπαλκονάκια, το Νεραντζέ Τζαμί με

τον πιο ψηλό μιναρέ, οι βυζαντινές ή οι βενετσιάνικες εκκλησίες πλάι στους

μιναρέδες και στις τουρκικές βρύσες. Η Δύση και η Ανατολή, οι Ενετοί και οι

Τούρκοι συναντήθηκαν εδώ και όλα μαζί συνθέτουν ένα απίθανο μωσαϊκό.

Παρ’ όλα αυτά η πόλη ζει – σε ενεστώτα χρόνο. Ο κόσμος της σπουδάζει,

δουλεύει, διασκεδάζει. Οι φοιτητές πίνουν ρακή πλάι στο Τζαμί Νερατζέ και

περιμένουν τον χειμώνα. Γερμανοί, Σκανδιναβοί, Πολωνοί και Ρώσοι γεμίζουν τα

ξενοδοχεία, βουτούν στα χρυσαφένια νερά. Οι πιο απαιτητικοί απ’ αυτούς

οργανώνουν «περίπολα» στα σοκάκια της παλιάς πόλης, ρωτούν, κρατούν χάρτες και

βιβλία. Κι ανάμεσα τους οι ντόπιοι, οι Ρεθυμνιώτες, κοιτούν φιλόξενα, κερνούν

ρακή, πάνε στις δουλειές τους. Και δείχνουν τόσο εξοικειωμένοι με την

ομορφιά…

Όταν έρθει η ώρα να φύγετε, ήδη από το κατάστρωμα του καραβιού θα νιώσετε

νοσταλγία. Θα είναι σούρουπο, το ενετικό λιμανάκι θα κοκκινίζει, η Φορτέτζα θα

σκοτεινιάζει και η πόλη θα υποδέχεται τη νύχτα. Τα φώτα θα ανάβουν, οι

μουσικές θα δυναμώνουν κι εσείς θα νιώθετε ήδη ότι θέλετε να επιστρέψετε. Για

να ξαναζήσετε σ’ αυτή την πόλη που ξέρει να γίνεται δική σας και που όπως

έγραφε ο Πρεβελάκης στο «Χρονικό μιας Πολιτείας», «σαν αγαθό θεριό έχει τα

πόδια του μέσα στο νερό και δεν του κάνει καρδιά να τα σύρει παραπέρα».

Απέραντες καθαρές παραλίες

Ολόκληρος ο Νομός Ρεθύμνης διαθέτει όμορφες και καθαρές αμμουδιές – έτσι είναι

κι εκείνες της βόρειας ακτής του νομού, στο Κρητικό Πέλαγος. Πάντως πρέπει να

ξέρετε πως η θάλασσα είναι ανοιχτή στον βοριά και με δυνατά ρεύματα, οπότε

πρέπει να προσέχετε!

Η πιο κοντινή, ωραία και οργανωμένη παραλία είναι αυτή που απλώνεται μπροστά

στην πόλη του Ρεθύμνου. Αρχίζει από την ανατολική πλευρά της πόλης και φτάνει

στη Σκαλέτα. Η αμμώδης παραλία επεκτείνεται στους γειτονικούς οικισμούς

Μυσίρια και Πλατανιά, ενώ στο τμήμα της παραλίας μπροστά στον

Αδελιανό Κάμπο μπορείτε να κάνετε θαλάσσια σπορ. Στον Πηγιανό

Κάμπο σχηματίζονται μερικοί βραχώδεις όρμοι και το μέρος είναι πιο ήσυχο.

Στο Σφακάκι με το ψιλό βότσαλο υπάρχουν λίγες ομπρέλες, ενώ στη

Σκαλέτα η αμμουδιά είναι πιο στενή με ομπρέλες. Στις παραλίες, σε όλο

το μήκος τους, φωλιάζουν θαλάσσιες χελώνες.

Από την πλευρά των Χανίων υπάρχει το Γεράνι, ένας κλειστός όρμος με

ψιλό βότσαλο και στο αραξοβόλι του δένουν τις βάρκες. Εκεί θα δείτε και την

εκκλησία της Παναγιάς της Καμαριανής στη μικρή αμμουδιά που σχηματίζεται στη

σκιά κάθετων βράχων – στο σημείο αυτό μάλιστα η παραλία είναι πιο

οικογενειακή. Ο επόμενος κλειστός και αμμώδης όρμος είναι του Βυθού,

όπου μπορείτε να καθήσετε στο ομώνυμο beach bar που παίζει ατμοσφαιρική

μουσική. Συνεχίζοντας θα βρείτε την παραλία Πετρές, με λίγες ξαπλώστρες

και ομπρέλες, η οποία όμως συχνά έχει κύμα. Η παραλία αυτή είναι η προέκταση

της Επισκοπής με τη λευκή άμμο: έχει μήκος 3 χλμ. και βαθαίνει απότομα.

Είναι οργανωμένη και γύρω της το τοπίο είναι καταπράσινο. Στην Επισκοπή

ξεχωρίζει το beach bar «La playa» με δυνατή μουσική και… υπερπροσφορά

κοκτέιλ.

Ατελείωτες βόλτες

Στο Ρέθυμνο οι βόλτες είναι ατέλειωτες – και η βασική προϋπόθεση για να μπείτε

στην ατμόσφαιρά του. Από την Πλατεία Ηρώων μπαίνετε στην Αρκαδίου (τον

εμπορικό δρόμο της πόλης) και βγαίνετε στην Πλατεία Πετυχάκη με την Κρήνη

Ριμόντι, το πιο πολυφωτογραφημένο μνημείο. Πίνετε νερό και συνεχίζετε: Ένα

παζλ στήνεται καθημερινά μπροστά σας με κομμάτια του τα φωτισμένα μαγαζιά, τις

ανθισμένες αυλές, τα ρακάδικα, την Κυρία των Αγγέλων (ενετική εκκλησία). Στην

Εθνικής Αντιστάσεως τα μοντέρνα μαγαζιά εναλλάσσονται με άλλα, πιο

παραδοσιακά. Από την Πύλη Guora (Μεγάλη Πόρτα) περνάτε στη νέα πόλη.

Κατεβαίνετε στο ενετικό λιμανάκι, ανηφορίζετε απ’ τη Χειμάρρας στη Φορτέτζα κι

από κει στην Πλατεία Πλαστήρα όπου θα γίνετε ένα με το πλήθος.

Το Φρούριο της Φορτέτζας

Μοιάζει άγρυπνο, στέκει αγέρωχο. Το Κάστρο της Φορτέτζας, η κατασκευή του

οποίου ολοκληρώθηκε το 1590 από τους Ενετούς, διατηρεί απαράλλαχτα τα

χαρακτηριστικά του, χτισμένο στον λόφο του Παλιόκαστρου. Ποια η αιτία που το

κατασκεύασαν οι Ενετοί; Οι αμυντικές λύσεις που είχαν ήδη υπαγορευθεί από τη

χρήση της πυρίτιδας – του «έξυπνου όπλου» της εποχής. Στο κάστρο μπορείτε να

πάτε από τρεις διαφορετικούς δρόμους: την οδό Χειμάρρας, το καλντερίμι της

οδού Κατεχάκη και το καλντερίμι που αρχίζει από τον νέο περιφερειακό δρόμο της

πόλης στα βόρεια του κάστρου. Από τον κεντρικό δρόμο μπορείτε να μπείτε στα

ενδότερα της Φορτέτζας και να θαυμάσετε το τέμενος του σουλτάνου Ιμπραήμ, με

τον τρούλο που ύψωσαν οι Τούρκοι εκεί όπου οι Ενετοί άλλοτε είχαν χτίσει τον

καθεδρικό ναό τους. Επίσης θα ξεχωρίσετε τα απομεινάρια της κατοικίας του

ρέκτορα.

info

Αξίζει να επισκεφθείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου. Στεγάζεται στο

κτίριο που ορθώνεται μπροστά από την κύρια πύλη της Φορτέτζας. Θα

εντυπωσιαστείτε από τη συλλογή που αποτυπώνει όλη την Ιστορία του νομού, από

τους υστερονεολιθικούς χρόνους μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή. (τηλ. 28310-54.668,

ανοιχτό τις ώρες 08.30 – 17.00 κάθε μέρα εκτός Δευτέρας).

Το Παλιό Λιμάνι

Θυμίζει τη Νάουσα της Πάρου, τα κτίρια όμως είναι βενετσιάνικα και το βλέμμα

του κόσμου γύρω… πιο αυστηρό. Οι σερβιτόροι έξω απ’ τις ψαροταβέρνες μιλούν

όλες τις γλώσσες και θα σας παροτρύνουν να φάτε στο μαγαζί τους. Μπροστά σας,

το λιμανάκι με τον εντυπωσιακό φάρο κλείνει στην αγκαλιά του δεκάδες ψαροκάικα

και θα σας χαρίσει ήρεμες στιγμές.

Για την ιστορία: το λιμανάκι, που είναι μικρό και με διαρκή προβλήματα

προσάμμωσης, απασχόλησε τους Ενετούς από το 1300. Παρά τις εκβαθύνσεις και τα

έργα υποδομής που γίνονταν συχνά, καμία λύση δεν μπόρεσε να βρεθεί. Τα έργα

συνεχίστηκαν κατά την Τουρκοκρατία, αλλά και αργότερα. Το τείχος που

περικλείει το λιμάνι κατασκευάσθηκε αρχικά στα χρόνια της Ενετοκρατίας και

δέχθηκε προσθήκες αργότερα. Ο φάρος έγινε επί Τουρκοκρατίας, ενώ ο μεγάλος

λιμενοβραχίονας είναι σύγχρονο έργο.

Κτίρια με ιστορία

Κτίστηκαν μετά την εδραίωση της ενετικής κυριαρχίας, είναι μεγαλοπρεπή και

αποπνέουν τον αέρα της δυτικής αρχιτεκτονικής. Οι μηχανικοί που τα έφτιαξαν

αρχικά ταξίδευαν από τη μητρόπολη με τον αποκλειστικό ρόλο να έχουν την

επίβλεψη της κατασκευής τους, στη συνέχεια όμως κάποιοι Κρητικοί έμαθαν τη

δουλειά και κατάφεραν να τα κτίζουν μόνοι τους (ήταν οι πρωτομάστορες ή

μουράροι).

– Η Loggia. Ήταν ο χώρος όπου γίνονταν οι συσκέψεις των ευγενών.

Κτίστηκε τον 16ο αιώνα και στην αρχική του μορφή το κτίριο παρέμενε ανοικτό

και είχε τετράριχτη στέγη – κάτι που σήμερα δεν συμβαίνει. Στεγάζει το

Πωλητήριο του Αρχαιολογικού Μουσείου και τα σκαλιά της είναι… στέκι

φοιτητών.

– Ο Άγιος Φραγκίσκος. Ήταν η εκκλησία του μοναστηριού των Φραγκισκανών

μοναχών. Στα ανατολικά του σώζονται δύο παρεκκλήσια.

– Το Τζαμί Νερατζές. Σήμερα στεγάζεται το Ωδείο και ο πανύψηλος μιναρές

του με τους δύο εξώστες αναστηλώνεται. Στα χρόνια των Ενετών ήταν η εκκλησία

της Παναγίας των Αυγουστινιανών και το 1657 οι Τούρκοι το μετέτρεψαν σε τζαμί

(ο μιναρές προστέθηκε το 1890).

Τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία του είναι το θύρωμα και οι τρεις τρούλοι του.

– Η Κρήνη Rimondi. Το πιο φωτογραφημένο αξιοθέατο της πόλης βρίσκεται

στην πλατεία Πλατάνου, έχει ενετική αρχιτεκτονική με κεφάλια λιονταριών και

τέσσερις κίονες με κορινθιακά κιονόκρανα στην κορυφή.

info

Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο βρίσκεται στην οδό Βερνάρδου. Ο πάνω

όροφος στεγάζει το λαογραφικό τμήμα με λαϊκά μουσικά όργανα, κεραμικά,

αγροτικά εργαλεία, φωτογραφίες και υφαντά. Στο ισόγειο υπάρχει έκθεση που

αναφέρεται στην περίοδο της Κρητικής Πολιτείας (ανοιχτό καθημερινά από τις

09.30-14.15, εκτός Κυριακής, 28310-23.398).

Φωτογραφίες: Κώστας Δημητρέλης