Χίλια χρόνια Ιστορίας, από το 500 έως το 1500 μ.X., που ωστόσο έμειναν στο

σκοτάδι. Κι όμως, αυτά τα χρόνια έκρυβαν έναν κόσμο επιστημόνων και εφευρετών,

στους οποίους χρωστάμε από τον καφέ μέχρι το σαπούνι.

Πώς να φωτίσουμε εκείνα τα «σκοτεινά χρόνια»; Σε αυτό το ερώτημα φαίνεται να

απαντάει η έκθεση που εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Επιστημών του Μάντσεστερ, με

τίτλο «1.001 εφευρέσεις για να γνωρίσουμε τη μουσουλμανική μας κληρονομιά».

Πρόκειται για εφευρέσεις και ανακαλύψεις που επηρέασαν και συνετέλεσαν στην

πρόοδο του δυτικού κόσμου. Μια τεράστια συλλογή, που περιλαμβάνει από τον καφέ

μέχρι το σαπούνι, από χειρουργικά όργανα μέχρι τους αριθμούς, από την πένα

γραφής μέχρι τους ανεμόμυλους, από τις ενέσεις μέχρι το σκάκι.

H έκθεση. Όλα αυτά θεωρούμε σήμερα δεδομένο πως ανήκουν στον δικό μας

πολιτισμό, όμως προέρχονται από ένα Ισλάμ που δεν μοιάζει με το σημερινό.

«Πολλοί Ευρωπαίοι και Αμερικανοί πιστεύουν πως ο Μεσαίωνας υπήρξε μια μακρά

περίοδος στασιμότητας, στην οποία ο πολιτισμός, οι επιστήμες και η πρόοδος

επιβραδύνθηκαν ή ανακόπηκαν, γι’ αυτό μιλάνε για «σκοτεινά χρόνια»», λέει στην

εφημερίδα «Ρεπούμπλικα» ο Σαλίμ Αλ Χασάνι, καθηγητής της Ισλαμικής Ιστορίας

και ένας από τους εφόρους της έκθεσης. «Όμως, εκείνη την εποχή, από το 500 έως

το 1500 μ.X., ο ισλαμικός κόσμος έδωσε έναν τεράστιο όγκο ανακαλύψεων, οι

οποίες έκαναν πιο πλούσια ολόκληρη την ανθρωπότητα. Με αυτή την έκθεση

ελπίζουμε να αναδείξουμε τον πλούτο εκείνων των χιλίων ετών που θεωρούνται

χαμένα και να γνωστοποιήσουμε τη συμβολή των μουσουλμάνων στην κοινή μας

εξέλιξη, με την ελπίδα πως αυτό θα μπορέσει να γίνει μια γέφυρα για να

κατανοήσουμε πόσο στενά είναι δεμένοι μεταξύ τους οι διαφορετικοί πολιτισμοί

και οι κουλτούρες στην Ιστορία». Με την υποστήριξη του βρετανικού υπουργείου

Παιδείας, η έκθεση συνοδεύεται από ένα βιβλίο, μια ιστοσελίδα στο Ίντερνετ

όπου μπορεί όποιος θέλει να στείλει τα σχόλιά του και ένα επιμορφωτικό

πρόγραμμα, που οι δάσκαλοι μπορούν να «κατεβάσουν» δωρεάν από την ιστοσελίδα.

Απάντηση στην κρίση με τα σκίτσα του Μωάμεθ

H έκθεση, που θα μείνει στο Μάντσεστερ μέχρι τις 6 Ιουνίου, πριν αρχίσει να

περιοδεύει σε άλλες περιοχές της Βρετανίας, υποδιαιρείται σε διάφορες

θεματικές ενότητες: σπίτι, σχολείο, αγορά, νοσοκομείο, πόλη, κόσμος, σύμπαν.

Σε καθεμιά από αυτές τις ενότητες μπορεί κανείς να δει εφευρέσεις και

ανακαλύψεις που γεννήθηκαν σε ισλαμικές χώρες ή τελειοποιήθηκαν σε αυτές. Τον

καφέ, ας πούμε, που σύμφωνα με την παράδοση ανακαλύφθηκε τυχαία από Αιθίοπες

αιγοβοσκούς – όταν παρατήρησαν πως τα κατσίκια τους έμειναν ξάγρυπνα μια

ολόκληρη νύχτα αφού βόσκησαν από ένα φυτό -, τον έπιναν περίπου όπως τον

πίνουμε εμείς σήμερα οι σουφιστές της Υεμένης για να παρατείνουν τη διάρκεια

της προσευχής τους και τον δέκατο πέμπτο αιώνα έφτασε στη Μέκκα και την

Τουρκία, από όπου το 1645 εξήχθη στη Βενετία. Ή τον πρώτο σκοτεινό θάλαμο,

πρόδρομο της φωτογραφικής μηχανής, που κατασκευάστηκε τον δέκατο αιώνα από τον

Άραβα μαθηματικό, αστρονόμο και φυσικό Ιμπν Αλ Χαϊτάμ. Ή ακόμη το σκάκι, που

πρωτοεμφανίστηκε στην Περσία. Και το σαπούνι και το σαμπουάν, τα οποία

χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι και κατόπιν ολόκληρος ο αραβικός κόσμος.

Κάτι που ενοχλούσε ιδιαίτερα τους μουσουλμάνους όταν ήρθαν για πρώτη φορά σε

επαφή με τους σταυροφόρους, ήταν πως βρωμούσαν πολύ, επειδή δεν πλένονταν όπως

αυτοί.

Μολονότι η έκθεση του Μάντσεστερ είχε προγραμματιστεί πολύ πριν ξεσπάσει η

κρίση με τα «βλάσφημα σκίτσα» του προφήτη Μωάμεθ, λέει ο καθηγητής Αλ Χασάνι,

θα μπορούσε να θεωρηθεί μια απάντηση σε αυτή την κρίση: «Ο λόγος, που όποτε

ξεσπάει μια διαμάχη με το Ισλάμ, χειραγωγείται τόσο εύκολα από τους

εξτρεμιστές της μιας και της άλλης πλευράς, είναι η γενική άγνοια. Αν μάθουμε

πόσο στενά είμαστε δεμένοι μεταξύ μας μέσα από την Ιστορία, αυτό θα είναι η

μεγαλύτερη ανακάλυψη που θα έχει γίνει εφικτή μέσα από αυτή την έκθεση».

LINK: * www.1001inventions.com