Το μεγαλύτερο δράμα του ιστορικού είναι να πρέπει να υπερασπιστεί αυτό που οι

δικές του και των πολλών, των πλείστων, άλλων έρευνες, σήμερα και χθες, έχουν

αποδείξει ότι είναι ελευθερία και δημοκρατία, αλλά συμβαίνει συγχρόνως να

υπερασπίζεται και εχθρούς της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Γιατί το

δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου και της σκέψης δεν μπορεί να μην ισχύει για

όλους.

Οι σημερινές αστικές δημοκρατίες, οι και δυτικές λεγόμενες, βασίζονται στις

αρχές αυτού του διανοητικού και κοινωνικού κινήματος που, με όλες τις όψεις

του, το ονομάσαμε Διαφωτισμό· οι εισηγητές του είναι που επί έναν αιώνα σχεδόν

επεξεργάζονταν και διατύπωναν τις ιδέες των δικαιωμάτων, των φυσικών, του

ανθρώπου και του πολίτη· τα δικαιώματα πάλι δεν νοούνται χωρίς ελευθερία.

Κατόπιν, δουλειά της πολιτικής, της Γαλλικής Επανάστασης συγκεκριμένα, ήταν να

μετατρέψει αυτές τις ιδέες σε όπλο για την οικοδόμηση μιας νέας Πολιτείας, της

ελευθερίας – αδελφοσύνης – ισότητας.

Το μεγάλο ερώτημα σήμερα, αυτό που έθεσα και σε προηγούμενα σημειώματά μου –

άλλο που κάποιοι, οι γνωστοί, θέλησαν να καταλάβουν ότι έγραψα διαφορετικά

πράγματα -, είναι αν οι σημερινές δημοκρατίες βασίζονται σε αυτές τις αρχές.

Τρομάζω βέβαια, να πω όχι ή όχι ακριβώς! Λένε τώρα ότι τα πράγματα άλλαξαν,

δεν είμαστε στο τέλος του 18ου αιώνα και επομένως η δημοκρατία πρέπει να

προσαρμόζεται στις ανάγκες της εποχής, στις νέες πραγματικότητες.

Πριν από μερικά χρόνια μου τα είχαν πει αυτά πιο ωμά· σε επιστημονικό συνέδριο

και σε πανεπιστημιακό χώρο είχα παρατηρήσει ότι από τις επεξεργασίες που

διαπίστωσα σε μερικές από τις ανακοινώσεις ο Διαφωτισμός απουσιάζει: μα εκεί

είστε ακόμα εσείς! μου ήρθε η απάντηση.

Ότι το περιεχόμενο των εννοιών, των πραγμάτων και των λέξεων που τα ονομάζουν

αλλάζουν με τον καιρό πρώτος το γνωρίζει ο ιστορικός· τι θα πει αλλάζουν όμως;

μπορεί να αλλάζουν τόσο ώστε η ελευθερία, για παράδειγμα, να πάψει να είναι

ελευθερία; Γιατί πλέον το ζήτημα δεν είναι μόνον ότι η Πολιτεία αποφασίζει με

νόμους για τα γεγονότα του μακρινού και κοντινού παρελθόντος ερήμην της

ιστορικής έρευνας· είναι ότι η Πολιτεία «νομίμως» απαγορεύει να ερευνήσω αν

δεν καταλήξω σε συμπέρασμα αντίστοιχο με τη δική της απόφαση. Είναι παράνομο

να προκύψει από την επιστημονική έρευνά μου ότι η αποικιοκρατία δεν εκπολίτισε

τους κατακτημένους λαούς, πάλι για παράδειγμα – λέω σκόρπια παραδείγματα και

μάλιστα χονδροειδώς διατυπωμένα -· είναι παράνομο να ισχυρίζεσαι ότι δεν

υπήρξε το Ολοκαύτωμα· είναι παράνομο να διατυπώσεις το αποτέλεσμα της έρευνάς

σου ότι η τάδε γενοκτονία δεν ήταν πραγματική· ένα σωρό τέτοια. Όταν καθηγητής

μου στη Γαλλία κατανάλωνε χρόνο από τη διδασκαλία του για να

επιχειρηματολογήσει για τον πολιτισμό που μετέφερε στις αποικίες της τής

Αφρικής η γαλλική αποικιοκρατία ή για το καλό που έκανε το εμπόριο σκλάβων,

γνώριζα τις είδους θέσεις και προπαγάνδα επιχειρούσε να «περάσει»· δεν είχα

καμία αντίρρηση όμως να το κάνει – ήταν άλλωστε στο πλαίσιο των μαθημάτων του.

Ότι ο κ. Ντέιβιντ Ίρβινγκ κατασκευάζει ιστορία και – ή γιατί – είναι εχθρός

και της ελευθερίας και της δημοκρατίας το γνωρίζω και προσπαθώ να αντικρούσω

τα επιστημονικά – έστω, δήθεν επιστημονικά – επιχειρήματά του και να αποκαλύψω

τα κίνητρα της προπαγάνδισής τους· δεν συμφωνώ όμως να φυλακιστεί γι’ αυτό που

κάνει γιατί αυτό δεν είναι δημοκρατία, όσο κι αν σε πρώτη, συναισθηματική,

αντίδραση όλοι σκεφτήκαμε «καλά του κάνανε, του αρχιφασίστα» – τέτοιοι νόμοι

δεν εμποδίζουν τον κάθε Ίρβινγκ να κάνει κακό, εμποδίζουν τη λειτουργία της

δημοκρατίας και περιορίζουν την ελευθερία.

Υπάρχει φυσικά αντίλογος: αυτή η άποψη που διατυπώνει ο κ. Ίρβινγκ, ο όποιος

κ. Ίρβινγκ και που υποτίθεται ότι προκύπτει από επιστημονική έρευνα, είναι

πράγματι επιστημονική; ασφαλώς, όχι. Και πολλοί ειδικοί στο θέμα στην Ευρώπη

έχουν κάνει φύλλο και φτερό τα συμπεράσματα του κ. Ίρβινγκ. Ακολουθεί δεύτερη

ερώτηση: αυτόν που προπαγανδίζει τον επιστημονικό τσαρλατανισμό,

υπερασπιζόμενος ό,τι πιο μαύρο, αποκρουστικό και απάνθρωπο έχει γνωρίσει ο

σύγχρονος κόσμος, θα τον αφήσουμε να κυκλοφορεί ελεύθερος και να κάνει τη

δουλειά του; η δική μου απάντηση είναι ναι, μολονότι το λέω και ανατριχιάζω.

Τις ιδέες του πρέπει να τις αντικρούσει η ίδια η επιστήμη και τον ίδιον

οφείλει να τον αποβάλει η κοινωνία· βέβαια, η κοινωνία για να κάνει κάτι

τέτοιο πρέπει να είναι εκπαιδευμένη με τις αρχές του Διαφωτισμού. Αυτό δεν

έπρεπε να είχε κάνει η δημοκρατία, αντί για νόμους που να κλείνουν φυλακή τον

κ. Ίρβινγκ;

Ο Βασίλης Κρεμμυδάς είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Τελευταία Νέα