διακοπές Zαγόρι

H καρδιά του Ζαγοριού. Μια καρδιά από πέτρα. Σκληρή σαν τους γκρίζους τοίχους

των σπιτιών με τις χιλιάδες γωνίες που ποτίζουν από την υγρασία σε λιθόστρωτα

δρομάκια στο Δίλοφο, στο Κουκούλι, στο Καπέσοβο. Ορμητική σαν τα νερά που

κυλάνε κάτω από τα γεφύρια – του Κόκκορου, του Μύλου, το Καλογερικό.

Μεγαλόπρεπη σαν τη θέα που αντικρύζεις όταν σταματήσεις στη θέση Χάβος.

Μοναχική, σαν το μικρό Βραδέτο, το απομονωμένο μέχρι το 1974, τότε που η

διάσημη «Σκάλα» του ήταν η μόνη οδός επικοινωνίας με το Καπέσοβο και οι

άνθρωποι έκαναν προμήθειες για όλον τον χειμώνα.

Απρόσμενα φιλική, σαν τη μικρή «Στέρνα», το… πολυμορφικό λιλιπούτειο στέκι

του Καπέσοβου που ζωντάνεψε το χωριό. Κυκλοθυμική, σαν τα τοπία που αλλάζουν

χρώματα ανάλογα με τις εποχές: αν βρεθείς εδώ τον Οκτώβριο θαμπώνεσαι καθώς οι

πλαγιές γεμίζουν φλόγες κόκκινες, κίτρινες, πορτοκαλί, σαστίζεις καθώς οι

οξιές, οι φράξοι, τα πεύκα, τα πουρνάρια, τα έλατα, όλα συνωμοτούν ενάντια

στις βεβαιότητές σου για τη φύση.

H καρδιά του Ζαγοριού. Ένας κόσμος που ζει στους ρυθμούς του χειμωνιάτικου

τουρισμού, που σε υποδέχεται συγκρατημένα αισιόδοξα, αποκαλύπτει λίγα και …

υπονοεί πολλά.

Αξίζει να δείτε

* Το Δίλοφο (απέχει 35 χλμ. από τα Γιάννινα). Ο αυστηρός τετραώροφος

πύργος στην είσοδο του χωριού (ο μοναδικός στο Ζαγόρι) κλέβει την παράσταση

και εσύ στήνεις αυτί ν’ ακούσεις ιστορίες, έστω κι αν ξέρεις ότι η αλήθεια

τους… ελέγχεται. Κτίστηκε, λέει, ύστερα από απαίτηση μιας Κουκουλιώτισσας,

που ήρθε εδώ νύφη, για να μπορεί από τα ψηλά του δώματα να βλέπει το χωριό

της. Κοιτάς κάτω, τα δύστροπα καλντερίμια με τις φαγωμένες γλιστερές πέτρες

που απλώνονται ακτινωτά, με αφετηρία τον μεγάλο πλάτανο της κεντρικής

πλατείας, όπου υπάρχει και η Αναγνωστοπούλειος Σχολή, οδηγώντας στους τρεις

μαχαλάδες του χωριού. Κοιτάς ψηλά, την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου του

1850 κι ακόμη πιο ψηλά, σε καταπράσινες πλαγιές με άλογα που βόσκουν, στους

λόφους όπου είναι κτισμένο το πανέμορφο χωριό. Αγγίζεις τις δύστροπες πέτρες

των σπιτιών του 18ου αιώνα, νιώθεις την υγρασία και την ιστορία να σε

διαπερνά, αλλά η σκέψη των λιγοστών ανθρώπων που το κατοικούν μόνιμα αυτή

μένει απρόσιτη πίσω από τους χοντρούς τοίχους των αυλών. Την αυστηρότητα της

γκρίζας πέτρας σπάνε πολύχρωμες πόρτες που σε αιφνιδιάζουν καθώς περπατάς στην

ησυχία που ραγίζει ξαφνικά από ένα παλιομοδίτικο κουδούνισμα τηλεφώνου…

* Τα γεφύρια της περιοχής. Το καταπληκτικό τρίτοξο, που λέγεται του

Πλακίδα ή Καλογερικό (λίγο πριν από τους Κήπους), το μονότοξο του Νούτσου ή

Κόκκορου και του Μύλου, στους Κήπους, που κτίστηκε το 1748 (βλ. και ένθετο για

τα γεφύρια του Ζαγοριού).

* Το Κουκούλι. Ευχαριστώντας νοερά την κοινότητα που έχει φροντίσει να

τοποθετήσει παντού ενημερωτικές πινακίδες, περιηγείσαι το μικρό πανέμορφο

χωριό ανάμεσα στη χαράδρα του Βίκου και το Βικάκι, που οι ιστορικοί θέλουν να

μετράει 800 χρόνια ζωής και χαζεύεις τα ωραία σπίτια του, αρκετά από τα οποία

αναστηλώνονται. Χάρη στη διακριτική αυτή ξενάγηση θα μάθεις ποιο είναι το

καταπληκτικό αρχοντικό του Πλακίδα, του Κόκκορου, του Σβώλου, του Λαζαρίδη –

που είναι μουσείο, πνευματικό κέντρο και διαθέτει συλλογή βοτάνων (τηλ. 26530

51398). Θα δεις το καφενείο στη μικρή πλατεία, το παλιό σχολείο που πρέπει να

κτίστηκε στο τέλος του 18ου αιώνα, τις τέσσερις βρύσες, το Αμελικό – που ήταν

ο επίσημος ξενώνας επί τουρκοκρατίας – και κυρίως την εκκλησία της Κοίμησης

της Θεοτόκου στην είσοδό του χωριού, που κτίστηκε μεταξύ 1788 και 1796.

* Το Καπέσοβο (απέχει 43 χλμ. από τα Γιάννινα). Αφήνοντας το αυτοκίνητο

στην αρχή του χωριού, κατηφορίζεις το καλντερίμι και αφήνεις τον εαυτό σου να

εντυπωσιαστεί από τα πέτρινα σπίτια που βλέπεις γύρω σου και την εκκλησία του

Αγίου Νικολάου, κτισμένη το 1793. Θα ξεχωρίσεις την Πασχάλειο Σχολή, το παλιό

σχολείο με τις 14 αίθουσες που κτίστηκε το 1861 και σήμερα είναι μουσείο. Έχει

μεγάλη βιβλιοθήκη όπου υπάρχει και ένα από τα αντίγραφα της Χάρτας του Ρήγα

Φεραίου. Μέχρι το ’70 γύρω από το χωριό είχε πολλά αμπέλια και το καπεσοβίτικο

κρασί ήταν φημισμένο. Επίσης οι Καπεσοβίτες ήταν ονομαστοί αγιογράφοι.

* Τη Σκάλα του Βραδέτου. Δυο ποτηράκια ρακί στο καφενείο της κυρά

Κωνσταντίνας στο Βραδέτο, ένα κομμάτι λουκάνικο που ψήνεται εκείνη την ώρα στα

κάρβουνα, λίγοι γίγαντες και… γραμμή για τη Σκάλα με τα 1.200 σκαλοπάτια. Με

τη συνήθη συνοδεία του ψιλόβροχου, ξεκινάς το χωμάτινο μονοπάτι κι ύστερα

κατηφορίζεις τα γλιστερά σκαλιά που έφτιαξαν στα επικίνδυνα σημεία. Ήταν εδώ,

λέει, που στη διάρκεια ξαφνικής και μανιασμένης καταιγίδας ακόμη κι αυτός ο

Αλή Πασάς που πήγαινε ν’ ανέβει για τη Δρακόλιμνη (απέχει 6,30 ώρες από το

Βραδέτο) κιότεψε και γύρισε πίσω! Γλιστρώντας, θαυμάζοντας το φαράγγι της

Μεζαριάς, το πέτρινο γεφύρι και τις μαυροκίτρινες σαλαμάνδρες που σε κοιτάζουν

ακίνητες καθώς γίνονται ένα με τα σκαλιά, κατηφορίζεις, μια τόση δα κουκίδα,

στην απόκρημνη Σκάλα των μαστόρων – των ανθρώπων με το θεϊκό χάρισμα να

φτιάχνουν διαχρονικά δημιουργήματα.

* Το Βραδέτο. Φαντάσου να κάνεις προμήθειες για όλο το χειμώνα, καθώς

το χιόνι εδώ φτάνει έως και τα 4 μέτρα – και η Σκάλα είναι γλιστερή για ζώα

και ανθρώπους και δεν περνιέται. Μέχρι το 1974 που φτιάχτηκε ο φιδογυριστός

ασφαλτόδρομος και το ένωσε με τον… πολιτισμό, το Βραδέτο, που το αποκαλούν

και «μπαλκόνι του Ζαγοριού» αφού είναι το ψηλότερο χωριό του, κτίστηκε στις

αρχές του 17ου αιώνα από κτηνοτρόφους που ήρθαν από τον Γυφτόκαμπο και για

χρόνια πολλά ήταν απόλυτα εξαρτημένο από την περίτεχνη Σκάλα του που το ενώνει

με το Καπέσοβο. Το μικρό χωριό το 1875 είχε φτάσει να έχει 250 κατοίκους,

σήμερα όμως το κατοικούν ελάχιστοι και αρκετά από τα σπίτια του είναι κλειστά.

Αξίζει να καθήσετε στην πέτρινη πλατεία του με το παλιό καφενείο.

* Το φαράγγι του Βίκου από τη Μπελόη. H Μπελόη βρίσκεται

βορειοδυτικά του Βραδέτου και για να πάτε εκεί οδηγείτε 2 χλμ. σε βατό

χωματόδρομο και στη συνέχεια περπατάτε για 20 λεπτά. Είναι ονομαστή θέση

θέασης του βαθύτερου φαραγγιού στον κόσμο που έχει 1.000 μέτρα βάθος!

ΔΙΑΜΟΝΗ

Στο Δίλοφο.

«Αρχοντικό του Δίλοφου» (τηλ. 26530 22455, 6978 417715, www. dilofo.

com). Δύο ωραία πέτρινα κτίσματα – το κυρίως με 7 δωμάτια και αίθουσα πρωινού

και το παράσπιτο με σουίτα και ένα ακόμη δωμάτιο. Οι τοιχογραφίες των

Χιοναδιτών λαϊκών ζωγράφων που υπήρχαν στο εσωτερικό του αρχοντικού, κτισμένου

γύρω στο 1865, έχουν συντηρηθεί και τις βλέπετε στους κοινόχρηστους χώρους,

όπως και τις σκαλισμένες σεντούκες όπου οι νύφες έβαζαν τα προικιά τους. Πολλά

από τα δωμάτια έχουν τζάκι και είναι ιδιαίτερα ζεστά και φιλόξενα, όπως και το

«μαντζάτο», η κεντρική σάλα, με το τζάκι και τα προσεγμένα πρωινά ή τους

μεζέδες που θα σας κεράσει η οικογένεια Κονταξή.

«Αίθριο» (26530 22600). Στο τέλος του 1800 στο κτίσμα αυτό στεγάζονταν

οι στάβλοι του χωριού. Από το ’97 που ανακαινίστηκε λειτουργεί ως ξενώνας με

τα πέντε ωραία δωμάτιά του που έχουν τζάκια, ξύλινα ταβάνια, κιλίμια και

αναπαυτικές μαξιλάρες.

Στο Κουκούλι

«Κουκούλι (26530 71627, 71070). Παραδοσιακός ξενώνας που επιτρέπει

το…κυνήγι του θησαυρού, καθώς είναι χωρισμένος σε τρία κτίρια. Το ένα είναι

το πέτρινο διώροφο κτίριο που στέγαζε το παλιό δημοτικό σχολείο του 1830, το

δεύτερο ένα νεώτερο κτίριο του 1930 (εκεί υπάρχει και ο χώρος για το πρωινό)

και το τρίτο, το ωραιότερο εξωτερικά, δίπλα στην εκκλησία εκεί που ήταν το

παλιό πανδοχείο. Τα δωμάτια είναι βαμμένα με έντονα χρώματα, όπως συνήθιζαν

στο Ζαγόρι.

«Το Τρίτοξο» (26530 71760). Μικρός πέτρινος ξενώνας μέσα στο χωριό. H

ιδιοκτήτριά του έχει να περηφανεύεται ότι από εδώ πέρασε ο… Νίκος Αλιάγας,

για το γύρισμα ταινίας στην οποία συμμετείχε.

Στο Καπέσοβο

«Καπέσοβο» (26530 51347). Το παλιό Ζαγόρι ζωντανεύει μέσα από τις

τοιχογραφίες στα δωμάτια του ωραίου αυτού ξενώνα της κυρίας Βελισσαρίας.

Προτιμήστε τα επάνω δωμάτια με τα τζάκια. Μέσα στο χωριό υπάρχει και άλλος

ένας παραδοσιακός ξενώνας (26530 71724, 6945529357).

ΦΑΓΗΤΟ

Στο Δίλοφο

Εστιατόριο Λίθος. Σημείο… αναφοράς στο χωριό και στην περιοχή

λειτουργεί ως εστιατόριο, μπαρ και καφέ, όλη την ημέρα, ενώ έχει και βιβλία,

εφημερίδες ή επιτραπέζια παιχνίδια για τις μακριές νύχτες του χειμώνα. Εκεί θα

φάτε μοσχάρι με χυλοπίτες, χοιρινό κρασάτο, γαλοτύρι και πίτες και θα

κρατήσετε… χώρο για το μυρμηγκατο (παντεσπάνι με τρούφα και κρέμα σοκολάτα),

βατόμουρο ή καρυδάκι του κουταλιού υπό τους ήχους έντεχνης ελληνικής ή ξένης

μουσικής.

Ταβέρνα Σοποτσέλι. Καινούργια ταβέρνα πάνω στην πλατεία του χωριού.

Στο Καπέσοβο

H Στέρνα (26510 33570, 6977202817). Μικρό αλλά…θαυματουργό το

μαγαζάκι, αφού κατάφερε να ζωντανέψει το μικρό χωριό. Το αξιοθέατό του, η

στέρνα του 1848 με το βρόχινο νερό, κυριαρχεί στο κέντρο του μικρού χώρου,

έχει 13 μέτρα βάθος και είναι σοβατισμένη με κουρασάν (το υλικό που στερέωναν

τις πέτρες στα γεφύρια). H Έλλη και η Γιάννα Παπαγεωργίου μαζί με τους γονείς

τους επιδίδονται σε πολλές δραστηριότητες: φτιάχνουν ή επεξεργάζονται προϊόντα

που μπορείτε να δοκιμάσετε και να αγοράσετε (λικέρ, τραχανά, κρασί, τσίπουρο,

μανιτάρια αποξηραμένα, βότανα), αλλά και κοσμήματα με χάντρες, τα οποία

γεμίζουν ασφυκτικά τους τοίχους του μικρού μαγαζιού. Δοκιμάστε σταφιδάτο και

«ιτσλί», την πίτα της ημέρας και γίγαντες.