Είκοσι πέντε χρόνια μετά την απεργία του Αυγούστου του 1980 στα πολωνικά

ναυπηγεία του Γκντανσκ, που κατάφερε το πρώτο μείζον πλήγμα στο κομμουνιστικό

σύστημα, οι εργάτες είναι απογοητευμένοι.

Για πολλούς είναι πικρή επέτειος. Το 1980 τα θύματα έγιναν ήρωες. Σήμερα οι

ήρωες γίνονται θύματα ξανά. «Θεωρούν τους εαυτούς τους από τους χαμένους της

επανάστασης της Αλληλεγγύης», λέει ο Αρκάντι Ριμπίτσκι, ιστορικός, ο οποίος

ήταν από τους πρώτους διανοουμένους που συμπαρατάχθηκαν με τους απεργούς.

Ανεργία

Όλες οι επαναστάσεις έχουν κερδισμένους και χαμένους. Ο ίδιος ο Ριμπίτσκι

είναι μάλλον από τους νικητές. Επαγγελματίας πολιτικός, έχει πολλές

πιθανότητες να αναλάβει κάποιο κυβερνητικό αξίωμα αν το κόμμα του, η Πλατφόρμα

των Πολιτών, πάει καλά, όπως άλλωστε προβλέπεται, στις εκλογές του ερχόμενου

μήνα. «Είμαι ευχαριστημένος από την τύχη μου», λέει. Όχι όμως και ο 46χρονος

Ζμπίγκνιου Στεφάνσκι, βαφέας πλοίων, που κράτησε πάντως τη δουλειά του ενώ

χιλιάδες συνάδελφοί του έχασαν τις δικές τους. Ως ακτιβιστής της Αλληλεγγύης

υφίστατο διαρκή πίεση από το κομμουνιστικό καθεστώς: φυλακίστηκε δύο χρόνια

και ανακρίθηκε με τέτοια βαναυσότητα ώστε έχασε ένα νεφρό. «H μυστική

αστυνομία μού έλεγε «εμπρός, μετανάστευσε, φύγε απ’ αυτή τη χώρα», κι εγώ

έλεγα «αν το κάνω, ποιος θα σας πολεμήσει, μπάσταρδοι; » Σήμερα, μου προξενεί

πόνο, αλλά πρέπει να πω πως είχαν δίκιο, έπρεπε να είχα φύγει».

Όταν άρχισαν οι απεργίες το 1980, τα ναυπηγεία απασχολούσαν 16.000 ανθρώπους.

Ήταν το καύχημα της κομμουνιστικής οικονομίας. O πληθυσμός του Γκντανσκ που

μετά τον πόλεμο ήταν μόλις 117.000 κάτοικοι, είχε αυξηθεί σε 300.000 στη

δεκαετία του 1960, όταν ο Λεχ Βαλέσα άρχιζε να εργάζεται ως ηλεκτρολόγος στα

ναυπηγεία.

Μόνο 3.000 εργάτες

Σήμερα η κομμουνιστική βιτρίνα έχει μετατραπεί σε καπιταλιστικό ναυάγιο. Μόλις

3.000 άνθρωποι εργάζονται πλέον στα ναυπηγεία, τα οποία έχουν κατατμηθεί σε

μικρές ιδιωτικές εταιρείες. H ανεργία στο Γκντανσκ φτάνει το 12%. «Αυτοί οι

γιορτασμοί για την Αλληλεγγύη δεν πρέπει να είναι τόσο πομπώδεις», λέει ο

κινηματογραφιστής Καζιμίρ Κουτς, που είναι τώρα γερουσιαστής. «Για τους

εργάτες θα έπρεπε να είναι αργία και μέρα στοχασμού. Αλλά δεν υπάρχει χώρος

γι’ αυτούς, πολλοί είναι άνεργοι και πολύ φτωχοί. Αυτό το σόου δεν είναι γι’

αυτούς».

H ειρωνεία είναι πως ο Ζμπίγκνιου Στεφάνσκι τείνει τώρα να συμφωνήσει με τον

παλιό εχθρό του. «Οι Κόκκινοι μας προειδοποιούσαν πως θα νοσταλγήσουμε τον

καιρό των κομμουνιστών», λέει. «Δεν μπορώ να υποφέρω αυτούς τους ανθρώπους,

αλλά πρέπει να παραδεχθώ ότι οι μέρες των ακριβών και αξιόπιστων πληρωμών και

της εξασφαλισμένης εργασίας έχουν χαθεί».

Ο Πούτιν δεν θα συμμετάσχει στις εκδηλώσεις

OI ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΑ εκλεγμένοι ηγέτες των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών θα

είναι εκεί, αλλά ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν δεν θα συμμετάσχει

στις εκδηλώσεις μιας επετείου, την οποία το Κρεμλίνο θα προτιμούσε να ξεχάσει.

Ξένες αντιπροσωπείες είχαν αρχίσει ήδη από χθες να καταφθάνουν στην Πολωνία

για τις εκδηλώσεις της 25ης επετείου από τη γέννηση της Αλληλεγγύης, του

πρώτου ελεύθερου εργατικού συνδικάτου στην τότε κομμουνιστική Ανατολική

Ευρώπη. Είκοσι εννέα αντιπροσωπείες έχουν επιβεβαιώσει πως θα συμμετάσχουν

στους εορτασμούς στην κοιτίδα της Αλληλεγγύης, το λιμάνι του Γκντανσκ, οι

οποίοι θα κορυφωθούν την Τετάρτη. Ανάμεσά τους θα είναι ο πρόεδρος της

Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και ο πρόεδρος της Γερμανίας Χορστ

Κέλερ. Επικεφαλής της αμερικανικής αντιπροσωπείας θα είναι ο πρώην υπουργός

Εξωτερικών Τζέιμς Μπέικερ. Οι πρόεδροι Μιχαήλ Σαλικασβίλι της Γεωργίας και

Βίκτωρ Γιούστσενκο της Ουκρανίας, αμφότεροι νικητές των πρόσφατων φιλοδυτικών

λαϊκών επαναστάσεων, θα συμμετάσχουν για να αποτίσουν φόρο τιμής στην

κληρονομιά της Αλληλεγγύης. H ρωσική κυβέρνηση προσκλήθηκε να στείλει κι αυτή

μια αντιπροσωπεία, αλλά μέχρι χθες οι οργανωτές των εκδηλώσεων δεν είχαν λάβει

απάντηση. Οι σχέσεις της Πολωνίας με τη ρωσική κυβέρνηση του προέδρου

Βλαντίμιρ Πούτιν βρίσκονται σε κακή κατάσταση. Πέρα από τις συχνές διαφωνίες

τους σχετικά με την ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου και του Ψυχρού Πολέμου, οι

δύο χώρες ανταγωνίζονται για επιρροή στη Λευκορωσία, η οποία βρίσκεται ανάμεσά

τους. Ο υποστηριζόμενος από τη Μόσχα πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντερ

Λουκασένκο, τον οποίο η Δύση κατηγορεί για δικτατορικές τάσεις, κατηγορεί την

Πολωνία ότι υποθάλπει ένα δημοκρατικό κίνημα τύπου Αλληλεγγύης στη χώρα του.

Επιμέλεια: Γιώργος Αγγελόπουλος

Τελευταία Νέα