H Τσαουσίκου δεν ένιωθε καλά. Οι κινήσεις της ήταν αργές, μαρτυρούσαν ότι

πονούσε· ακόμα και ξαπλωμένη δεν μπορούσε να βρει ησυχία. H όρεξή της είχε

χαθεί. Μόνο κοτσάνια πικροδάφνης ήθελε να τρώει. Περίεργο πλάσμα αυτός ο

χιμπαντζής…

Οι επιστήμονες γνώρισαν τις ευεργετικές ιδιότητες του φυτού Vernonia

amygdalina, βλέποντας τους χιμπαντζήδες να τρώνε τος μίσχους του κάθε φορά που

είναι άρρωστοι

Περίεργο ή πανέξυπνο; H Τσαουσίκου επέμενε να μαδά τα κλαδιά της Vernonia

amygdalina, ενός είδους πικροδάφνης που φυτρώνει στην Τανζανία, να απομακρύνει

τα φύλλα και τον φλοιό και να μασουλάει την «καρδιά» του φυτού. Μερικές ώρες

αργότερα είχε γίνει… περδίκι. Ο ερευνητής που την παρακολουθούσε, ο Μάικ

Χάφμαν, εντυπωσιάστηκε. Όταν είδε και άλλους χιμπαντζήδες του Εθνικού Πάρκου

των Όρων Μαχάλε να κάνουν κάθε φορά που ήταν άρρωστοι ό,τι είχε κάνει η

Τσαουσίκου, εντυπωσιάστηκε ακόμα περισσότερο. Και όταν ο βοηθός του, ο

Μοχεμάντι Σέιφου Καλούντε, του είπε πως η συγκεκριμένη πικροδάφνη

χρησιμοποιείται από τους ιθαγενείς Τόνγκουε για τη θεραπεία του ελώδους

πυρετού, του στομαχόπονου και των εντερικών παρασίτων, άρχισε να

ενθουσιάζεται. Δηλαδή η Τσαουσίκου χρησιμοποιούσε την πικροδάφνη ως φάρμακο

για κάποια ενόχληση στα έντερα; Οι ιθαγενείς όμως προτιμούσαν τα φύλλα, τον

φλοιό και τις ρίζες του φυτού, ενώ ο χιμπαντζής κατέφευγε στην «καρδιά» του.

Μήπως ήξερε κάτι που οι ντόπιοι αγνοούσαν;

13 χημικές ενώσεις. Έχουν περάσει δεκαοκτώ χρόνια από τότε που ο Χόφμαν

προβληματιζόταν για το θέμα αυτό στην Τανζανία. Έκτοτε έχει διαπιστωθεί πως το

τμήμα της Vernonia amygdalina που έλκει τους ασθενείς χιμπαντζήδες, όπως το

φως τις πεταλούδες, περιέχει 13 χημικές ενώσεις που δεν απαντούν ούτε στα

φύλλα ούτε στον κορμό ούτε στις ρίζες του φυτού – και έχουν ισχυρή θεραπευτική

δράση.

Ο Χάφμαν και οι συνάδελφοί του έχουν μελετήσει εκτεταμένα τις διατροφικές

συνήθειες των γοριλλών, των χιμπαντζήδων, των μπονόμπο, των ιαπωνικών

μαϊμούδων και των κερκοπίθηκων της Μαδαγασκάρης. Έχουν διαπιστώσει λοιπόν πως

το 15%-20% της διατροφής όλων αυτών των ειδών αποτελείται από φυτά που

εμφανίζουν θεραπευτικές ιδιότητες.

Για τον στομαχόπονο. Οι φυλές της Αφρικής έχουν από αιώνες ενσωματώσει

πολλά από τα θεραπευτικά φυτά των ζώων στη φαρμακοποιία τους. Ο επικεφαλής

μιας φυλής ιθαγενών στο δάσος Κιμπάλε, στη Δυτική Ουγκάντα, εξηγούσε στη

Σαμπρίνα Κριφ – από το Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Παρισιού – πως τα

φύλλα της φυτολάκκας της δέκανδρου είναι το καλύτερο φάρμακο για τον

στομαχόπονο: άλλωστε αυτά τα φύλλα τρώνε για τον στομαχόπονο και οι

χιμπαντζήδες, της είπε υπονοώντας πως αυτό από μόνο του αποτελεί εγγύηση

αποτελεσματικότητας!

Οι κάμπιες καταναλώνουν φυτά τοξικά για τα παράσιτα όταν μολύνονται

Σύμφωνα με τη Σίντi Έντζελ, λέκτορα Βιολογίας στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο της

Βρετανίας και συγγραφέα του βιβλίου «Άγρια Υγεία», τα ζώα έχουν πολλά να

διδάξουν στους ανθρώπους αφου αναγκαστικά πρέπει να αυτo-θεραπεύονται

προκειμένου να επιβιώσουν. Αφρικανικοί πίθηκοι, μοσχογαλές, αρκούδες, χήνες

αλλά και σκύλοι, όλοι συνηθίζουν να τρώνε φύλλα και πρασινάδα προκειμένου να

καθαρίσουν τις πεπτικές οδούς τους από τα σκουλήκια και άλλα παράσιτα. Ακόμα

και οι κάμπιες, όταν μολύνονται από παράσιτα, αρχίζουν να καταναλώνουν φυτά

τοξικά για τα συγκεκριμένα παράσιτα! Δεν υπάρχουν βέβαια στοιχεία που να

αποδεικνύουν ότι τα ζώα επιλέγουν εν γνώσει τους το κατάλληλο φάρμακο για το

κατάλληλο πρόβλημα. Υπάρχουν όμως στοιχεία που αποδεικνύουν ότι παρακολουθούν

διαρκώς την κατάσταση του οργανισμού τους και τρώνε μεγαλύτερες ποσότητες από

ό,τι τα κάνει να νιώθουν καλύτερα. Αν και σε ορισμένα πρωτεύοντα θηλαστικά

υπάρχει αν μη τι άλλο η δυνατότητα της εκμάθησης, της προσαρμογής και της

μετάδοσης της «γνώσης» – των τεχνικών που έχουν αποτέλεσμα. «Ορισμένα

πρωτεύοντα θηλαστικά ακολουθούν μία συγκεκριμένη θεραπεία και άλλα μια

διαφορετική, η οποία έχει όμως το ίδιο αποτέλεσμα», λέει η Έντζελ.

Επιμέλεια: Κίττυ Ξενάκη