Αναζήτηση
«Οι πληθυσμοί δεν πρέπει να έχουν καμία βοήθεια. Πρώτα και καλύτερα πρέπει να
εξοντωθούν τα γυναικόπαιδα». Αυτά έλεγε προφητικά ο Γάλλος φιλόσοφος Αντρέ
Γκλισμάν για την απεχθή δράση της Αλ Κάιντα στη Νέα Υόρκη (και τη
Μαδρίτη).
Το ίδιο μηδενιστικό σκηνικό στήθηκε προχθές και στο Λονδίνο. Οι σκαπανείς του
ολοκληρωτικού τρόμου δεν στόχευαν να τιμωρήσουν μόνο τον Μπλερ, που υποστήριξε
ένθερμα τον αιματηρό πόλεμο στο Ιράκ. Οι αυτουργοί της καταστροφής ήθελαν να
εξαφανίσουν δολοφονικά και τον «διεφθαρμένο αγγλικό κόσμο», που μετακινούνταν
αμέριμνα στο μετρό.
Αυτή η απίθανη ιδεολογική διεύρυνση της έννοιας του «εχθρού» υποδεικνύει
ακαταμάχητα ότι το φάντασμα της Αλ Κάιντα πλανιέται για τα καλά πάνω από την
Ευρώπη και κλονίζει τα σχέδια και τις βεβαιότητές της.
Βεβαίως, κάποιοι συντηρητικοί βρετανικοί κύκλοι θέλουν να περάσουν βολικά την
αντίληψη ότι μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Αμερική (το 2001) όλοι
σχεδόν περίμεναν πως κάποια στιγμή θα «κτυπιόταν» -ούτως ή άλλως -και το
Λονδίνο («The Economist», London under attack 7/72005).
H αντίληψη αυτή για το «αναπόφευκτο»(inevitability) του συγκεκριμένου
κτυπήματος μπορεί να είναι εν μέρει βάσιμη, αφού ο T. Μπλερ ήταν ο πιο έξαλλος
υποστηρικτής της εξωτερικής πολιτικής του T. Μπους (και επομένως ήταν
υποθετικά ένας από τους πρώτους στόχους των φανατικών ισλαμιστικών
οργανώσεων).
Όμως, η παραπάνω άποψη επιδιώκει σκόπιμα να αποκρύψει το εξής πράγμα: Πως η
δολοφονική επίθεση στη βρετανική πρωτεύουσα συνιστά ταυτόχρονα και μια ισχυρή
καταδίκη της γνωστής αγγλοαμερικανικής κοσμοαντίληψης. Δηλαδή, ότι η
τρομοκρατία μπορεί να καταπολεμηθεί μόνο με αστυνομικά (και κατασταλτικά)
μέτρα, που περιορίζουν αφόρητα τα ατομικά δικαιώματα των πολιτών.
Γιατί το αναφέρω αυτό; Γιατί η Αγγλία είχε υιοθετήσει από τις αρχές του 2001
μια δρακόντεια αντιτρομοκρατική νομοθεσία, που αύξανε σε επικίνδυνο βαθμό την
κρατική καταστολή. Μάλιστα, ο Λόρδος Χόφμαν είχε καταδικάσει τον Δεκέμβριο του
2004 τις ατέλειωτες «προφυλακίσεις» και είχε συμβουλεύσει το βρετανικό
Κοινοβούλιο να τροποποιήσει άμεσα τον κατάπτυστο τούτο νόμο («The
Observer», 16/12/2004)!
Επομένως, η ύπαρξη μιας σκληρής αστυνομικής (και θεσμικής) καταστολής δεν
απέτρεψε στο ελάχιστο την οργανωμένη και άνετη παρουσία των τρομοκρατών στο
Λονδίνο. H αντίληψη αυτή γίνεται ακόμη πιο κατανοητή, αν λάβει κανείς υπόψη
του ότι η αιματηρή και ταυτόχρονη δράση σε περισσότερους σταθμούς του μετρό
προϋπέθετε -κατά τους ειδικούς -μια προετοιμασία μηνών («Guardian»,
London explosions, 7/7/2005).
Υπ’ αυτήν την έννοια την προηγούμενη Πέμπτη ενταφιάσθηκε οριστικά στα
χαλάσματα του Λονδίνου και αυτός ο αφελής μύθος για την καταπολέμηση της
σύγχρονης -παγκοσμιοποιημένης -τρομοκρατίας που στόχευε επίμονα να μετατρέψει
τις δυτικές κοινωνίες σε σιδηρόφρακτα κράτη.
Ή για να οριοθετήσω αυτή την προβληματική με διαφορετικό τρόπο: Για όσο καιρό
θα παραμένουν οι Αμερικανοί στο Ιράκ, τόσο πιο εύκολα οι εκπρόσωποι του
τρομοκρατικού μηδενισμού θα στρατολογούν τους χειραφετημένους νεαρούς
πολεμιστές που δεν γνωρίζουν ούτε νόμους ούτε ταμπού.
Κατά συνέπεια, χωρίς συγκεκριμένες «πολιτικές δράσεις» φοβάμαι ότι η Ήπειρός
μας θα θρηνήσει στο μέλλον και άλλα θύματα. Όμως, δυστυχώς, η Ευρώπη, μετά την
ατυχή ιστορία του Ευρωσυντάγματος, δεν νομίζω ότι μπορεί να χαράξει προς το
παρόν μια τέτοια αυτόνομη λυτρωτική πολιτική απέναντι στις ΗΠΑ.
Επίσης, θα βοηθούσε σημαντικά προς αυτή την κατεύθυνση, αν κατανοούσαμε
ολοκληρωμένα την ιδεολογική ταυτότητα των τρομοκρατών. Πολλοί υποστηρίζουν ότι
η Αλ Κάιντα αποτελεί φαινόμενο της νεωτερικότητας, αφού επιδιώκει την έλευση
ενός καινούργιου κόσμου (μέσα από αιματηρές και βάρβαρες πράξεις καταστροφής,
Τζ. Γκρέι, «H Αλ Κάιντα και η νεωτερικότητα»).
Ποιο είναι το συμπέρασμα από όλα αυτά; Το τραγικό κτύπημα στο Λονδίνο απέδειξε
επώδυνα, ότι η τρομοκρατία δεν μπορεί να καταπολεμηθεί μόνο με κατασταλτικά
μέτρα. Με αυτόν τον τρόπο δεν είναι δυνατόν ούτε να περιορισθεί -τουλάχιστον
-η δράση των ιδεολόγων του μηδενισμού που πιστεύουν στο παλιό αναρχικό
απόφθεγμα. Δηλαδή ότι «το πάθος για την καταστροφή είναι επίσης ένα
δημιουργικό πάθος» ( Τζ. Γκρέι)!
O Καλφέλης Γρηγόρης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής στο ΑΠΘ
