H σύγκριση προσωπικοτήτων αποτελούσε πάντα μια ελκυστική πνευματική άσκηση.

Ποιος ήταν χειρότερος δικτάτορας, ο Στάλιν ή ο Χίτλερ; Ποιος ήταν

σημαντικότερος Γάλλος, ο Ναπολέων ή ο Ντε Γκωλ; Ποιος ήταν μεγαλύτερος

διανοούμενος, ο Σαρτρ ή ο Αρόν;

Τετάρτη, 4 Δεκεμβρίου 1974: ο Κον-Μπεντίτ συνοδεύει τον Σαρτρ στα λευκά κελιά

του Σταμχάιμ

Ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ γνώρισε τον Σαρτρ όταν ήταν οκτώ ή εννιά ετών. Ο αδελφός

του ο Γκάμπυ, που ήταν τότε γραμματέας της οργάνωσης κομμουνιστών φοιτητών,

του είπε ένα απόγευμα ότι δεν μπορούσε να παίξει μπάλα μαζί του γιατί θα

συναντούσε τον φιλόσοφο. Και ο Ντανιέλ, για να σκοτώσει την ώρα του, τον

ακολούθησε. Τα χρόνια πέρασαν και το 1968 η Λιμπερασιόν πρότεινε στον

Σαρτρ να πάρει συνέντευξη από εκείνο τον νεαρό που τον αποκαλούσαν «κόκκινο

Ντάνυ» και έσπερνε ζιζάνια στη Ναντέρ και στο Καρτιέ Λατέν. «Συναντηθήκαμε στο

διαμέρισμα του Σαρτρ στο boulevard Raspail», θυμάται ο Κον-Μπεντίτ, «και δεν

ξέρω ακόμα και σήμερα ποιος ήταν πιο νευρικός». Μερικούς μήνες αργότερα

ξαναβρέθηκαν στη Ρώμη, σε ένα εστιατόριο της Πιάτσα Ναβόνα. Ο Σαρτρ ήθελε να

μάθει τα πάντα, για τα οδοφράγματα, για το μέλλον, για την επανάσταση. H

συζήτηση ήταν ζωηρή, τα μακαρόνια al dente και το κρασί υπέροχο. Αλλά η Σιμόν

ντε Μπωβουάρ τούς διέκοπτε συνεχώς, υπενθυμίζοντας στο σύντροφό της ότι την

άλλη μέρα έπρεπε να ξυπνήσει νωρίς για να γράψει.

H τελευταία φορά που ο Κον-Μπεντίτ είδε τον Σαρτρ ήταν το 1974, όταν οι

κρατούμενοι της RAF ζήτησαν την παρέμβαση του φιλοσόφου για να βελτιωθούν οι

συνθήκες κράτησής τους. Εκείνος με τα πολλά δέχθηκε και ζήτησε από τον

Κον-Μπεντίτ να κάνει τον διερμηνέα. Αλλά η διοίκηση των φυλακών απαγόρευσε

στον τελευταίο να μπει στο κελί του Μπάαντερ. Ο Σαρτρ μπήκε μόνος του. Και

βγαίνοντας, είπε στον νεαρό συνοδό του: «Τι ανόητος αυτός ο Μπάαντερ!». Παρά

ταύτα, κατήγγειλε με όλη τη δύναμη της φωνής του τις συνθήκες που επικρατούσαν

στα λευκά κελιά. Αλλά ορκίστηκε να μην ξαναγυρίσει.

Συμπαθής και θυελλώδης λοιπόν ο Σαρτρ. Μήπως όμως τον έχουμε υπερτιμήσει,

αγνοώντας έναν ακόμη σημαντικότερο διανοούμενο, τον Ραϊμόν Αρόν; Στη σχετική

ερώτηση της Κοριέρε ντέλα Σέρα, με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη

γέννηση των δύο ανδρών, ο Κον-Μπεντίτ απαντά μάλλον συναισθηματικά. Όπως και ο

Καμύ – σημειώνει – ο Σαρτρ παραμένει σημείο αναφοράς για τους σημερινούς

νέους, οι οποίοι παίρνουν ερεθίσματα από το έργο του, από τη σκέψη του και από

τον δημόσιο και ιδιωτικό τρόπο με τον οποίο έζησε την ελευθερία. Έκανε ασφαλώς

πολλά λάθη· δεν συνέλαβε, για παράδειγμα, τον χαρακτήρα του σοβιετικού

ολοκληρωτισμού. Αλλά και ο Αρόν δεν κατάλαβε τίποτα από την εξέγερση του ’68,

που ξύπνησε τη Γαλλία. Ο Αρόν ήταν ψυχρός, ο Σαρτρ ηφαίστειο. Και η απουσία

τέτοιων διανοουμένων σήμερα αποδεικνύει τον εκδημοκρατισμό της σκέψης.

LINK:

http://diastaseis.blogspot.com