Αναζήτηση
Οι τέχνες όλες…
… ακόμη και η τέχνη της σιωπής, έχουν τη δική τους γραμματική. Στον
κινηματογράφο, στη διαφήμιση, συχνά η σιωπή της εικόνας είναι πιο υποβλητική
από τον θόρυβο των λόγων. Ένας που ξεχωρίζει σε αυτή την τέχνη είναι ο μίμος
Μαρσέλ Μαρσό. Εδώ και δεκαετίες προσφέρει θέαμα και λέει πράγματα χωρίς να
έχει προφέρει ποτέ ούτε μια λέξη. Ακόμη και στις καλύτερες σελίδες της
λογοτεχνίας, τα πιο σημαντικά πράγματα δεν είναι αυτά που γράφονται, αλλά
εκείνα που εννοούνται. Για να πει κανείς κάτι, πρώτα πρέπει να σωπάσει. H
σιωπή μάς κάνει να ακούμε καλύτερα τη ζωή.
Ο Αρποκράτης…
|
|
… ήταν γιος του Όσιρη. Ο Ηρόδοτος τον θεωρούσε όμοιο με τον Απόλλωνα. Ο
Αρποκράτης εικονιζόταν σαν παιδί, με το ένα δάχτυλο στο στόμα, όπως όταν
θέλουμε να δείξουμε σε κάποιον πως πρέπει να σωπάσει. Οι Έλληνες πίστευαν πως
έτσι επέβαλλε τη σιγή σε όσους μυούνταν στα μυστήρια. Εκείνος που διαφεντεύει
τη γλώσσα, συχνά προτιμάει τη σιωπή, είχε πει ο Πολωνός σατιρικός Στανισλάβ
Λεκ. Όχι πως τα καταφέρνουν όλοι το ίδιο καλά σε αυτήν. Κάποιοι κάνουν
γραμματικά λάθη ακόμη και στη σιωπή τους. Άλλους τους πιάνει γλωσσοδέτης,
αλαλία, βουβαμάρα. Και άλλους πολυλογία, περιττολογία, λογοδιάρροια. Πόσες
φορές δεν δαγκώσαμε τη γλώσσα μας, δεν είπαμε μέσα μας πως θα ήταν χίλιες
φορές καλύτερα αν το είχαμε βουλώσει, πόσες φορές δεν μείναμε άφωνοι, άναυδοι,
ενεοί, πόσες φορές δεν αναγκαστήκαμε να πούμε, Σουτ! Μούγκα! Μόκο! Τσιμουδιά!
Σκάσε πια! Τα λόγια δίνουν και παίρνουν στις μέρες μας. Σαν μια επιδημία που
βρίσκεται σε έξαρση, μάστιγα ανελέητη που πλήττει την πολιτική και την
κοινωνία, απρόσβλητη από τις οιμωγές του κοινού, λόγια πληκτικά, που τραβάνε
σε μάκρος, γιατί ο ομιλητής δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Τότε καλύτερα σκάσε,
άνθρωπέ μου! Ο Βρετανός πολιτικός Ντισραέλι έλεγε πάντα στους φίλους του το
μυστικό: «Το κοινό πρέπει πάντα να αναρωτιέται γιατί δεν είπες κι άλλα, παρά
γιατί δεν σώπασες νωρίτερα».
Δεν φοβόμαστε…
… πια τη σιωπή της νύχτας, τους χτύπους του ρολογιού που όταν ήμασταν παιδιά
την έκανε πιο βαθιά, το σκοτάδι που έκανε τα πράγματα γύρω μας να μοιάζουν
ψηλότερα. Πιο πολύ και από το σκοτάδι, φοβόμαστε το θόρυβο. Γιατί έξω η πόλη
δεν σωπαίνει ποτέ. H σιωπή είναι η μεγάλη απούσα, από το σπίτι μας, από το
σώμα μας, από τη ζωή μας, σαν να είναι μια απύθμενη άβυσσος που πρέπει
οπωσδήποτε να τη γεμίσουμε με οποιοδήποτε θόρυβο.
Κανείς ποτέ…
… δεν συμφώνησε ποιοι θόρυβοι είναι καλοί και ποιοι κακοί. Σε άλλους αρέσει
ο ήχος της βροντής, μα άλλοι τρέχουν να κρυφτούν κάτω από το τραπέζι. Το
τρίξιμο είναι κακός ήχος: προδίδει κάτι ξεχαρβαλωμένο, κάτι που χρειάζεται
λάδωμα. Το τρίξιμο των φρένων είναι ακόμη χειρότερο. Αλλά, καμιά φορά, πιο
ενοχλητικός από όλους τους θορύβους είναι ο ήχος της σιωπής.
