Όχι…

… δεν δένουμε σήμερα τα σκυλιά με τα λουκάνικα, δεν ήρθε το τέλος της

Ιστορίας και το τέλος των πολέμων, ούτε όλος ο κόσμος έγινε μια πελώρια μεσαία

τάξη που κοιμάται τον ύπνο του δικαίου. Το 1996, στις ΗΠΑ, στο 20% των πιο

φτωχών αναλογούσε το 3,7% του εθνικού εισοδήματος, ενώ στο 20% των πιο

πλούσιων αναλογούσε το 49% αυτού του εισοδήματος. Κάπου στη μέση αναπαυόταν η

μεγάλη μακάρια μεσαία τάξη, το ιδανικό στήριγμα για κάθε καθεστώς. Δέκα χρόνια

από τότε, η μεσαία τάξη συνθλίβεται ανάμεσα στους δύο γείτονές της – τα υψηλά

κέρδη της ανώτερης τάξης και τους χαμηλούς μισθούς της κατώτερης τάξης –

προδομένη από εκείνους ακριβώς στους οποίους είχε εμπιστευθεί την επιβίωσή

της.

Οι σοσιαλδημοκράτες…

… που είχαν επιλέξει τη μέση οδό ανάμεσα στα δύο κυρίαρχα οικονομικά

συστήματα του περασμένου αιώνα, όταν εξέλιπε το ένα από τα δύο, πέρασαν στη

μεριά του «τέρατος», που δεν είχε πια κανέναν λόγο να φοράει ανθρώπινο

προσωπείο: από σοσιαλδημοκράτες έγιναν σοσιαλφιλελεύθεροι. Το Πανεπιστήμιο του

Όσλο μάς βοηθάει να αφαιρέσουμε το προσωπείο του σοσιαλφιλελευθερισμού. Το

Τμήμα Κοινωνιολογίας έδωσε στους φοιτητές του αυτόν τον κατάλογο με τα

κυριότερα γνωρίσματά του: απελευθέρωση του εμπορίου και των χρηματοπιστωτικών

αγορών (ελευθερία του ισχυρότερου), ιδιωτικοποίηση της παραγωγής (κατάργηση

του κρατικού ρόλου), αναστροφή της προοδευτικής φορολογίας (φοροαπαλλαγές για

τους πλούσιους), περιορισμός του δικτύου κοινωνικής προστασίας (κατάργηση του

κράτους πρόνοιας), ευελιξία της αγοράς εργασίας (ελευθερία στις απολύσεις).

Το 2002…

… ο Λιονέλ Ζοσπέν ήθελε να γίνει πρόεδρος. Καλούσε τότε σε μια «νέα

συμμαχία» με τη μεσαία τάξη, που έμοιαζε πάρα πολύ με τον «τρίτο δρόμο» του

Μπλερ και το «νέο κέντρο» του Σρέντερ. Οι «τρεις μεγάλοι» της Ευρώπης

μαζεύονταν κάτω από τη ίδια στέγη, που θα μπορούσε να ονομαστεί «τρίτος δρόμος

– νέο κέντρο – μεσοαστική συμμαχία». Ήλπιζαν και οι τρεις πως έτσι θα

μπορούσαν να κερδίσουν τη μεσαία τάξη, την τάξη που ανεβάζει και κατεβάζει

κυβερνήσεις. Από τους τρεις, ο Ζοσπέν έχασε τις εκλογές, ο Σρέντερ τις χάνει

προσεχώς και μόνο ο Μπλερ στέκεται ακόμη στα πόδια του. Ίσως δεν θα ήταν

άσχημο να θυμηθούμε εδώ τις παλιές καλές αρχές με τις οποίες οι

σοσιαλδημοκράτες έπειθαν τη μεσαία τάξη να τους κρατάει στην εξουσία, πριν

ακόμη γίνουν σοσιαλφιλελεύθεροι, δηλαδή όταν η δημοκρατία τους ήταν ακόμη

σοσιαλιστική: αυξημένος δημόσιος τομέας στην υγεία, την παιδεία και τις

υπηρεσίες, κράτος πρόνοιας και προοδευτικό φορολογικό σύστημα για την

αναδιανομή του πλούτου.

Είπε…

… η Ροσάνα Ροσάντα, ένα από τα ιστορικά στελέχη της ιταλικής Αριστεράς, για

το πολιτικό σύστημα των σοσιαλφιλελεύθερων: «Έχει μεταβληθεί σε διοικητικό

συμβούλιο μιας χώρας που λειτουργεί σαν επιχείρηση». Ας μην παραξενεύονται

λοιπόν οι σοσιαλφιλελεύθεροι αν ακούνε ολοένα και πιο συχνά τη μεσαία τάξη να

τους λέει στις εκλογές: «Κύριοι, απολύεστε!».