Οι «άγιοι Φραγκίσκοι» της Eκκλησίας

Αρνούνται την περιουσία και την πολυτέλεια. Αφήνουν στην άκρη ακριβά άμφια

και μίτρες. Περπατούν στα χιόνια και δεν παίρνουν ποτέ χρήματα για οποιαδήποτε

ιεροπραξία. Μαγειρεύουν μόνοι τους, πλένουν και σιδερώνουν τα ρούχα τους.

Κόντρα στο «πρότυπο Χριστόδουλου» των ακριβών αμφίων, των πολυτελών

αυτοκινήτων και της χλιδής, αυτοί – οι λίγοι – ιεράρχες θεωρούν πολυτέλεια να

φάνε «καλαμαράκια με ένα ποτηράκι ρετσίνα»: ούτε λόγος για διακοπές και

αστακομακαρονάδες. Σε μια περίοδο όπου μητροπολίτης είχε αποταμιεύσει

εκατομμύρια ευρώ «για τα γεράματά του», υπάρχουν ιεράρχες που ζουν μόνο με τον

μισθό τους και μοιράζουν τα έσοδα των Μητροπόλεών τους στους ανθρώπους που

έχουν ανάγκη.

ΣΙΤΑΝΙΟΥ KAI ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Ο «ασκητής της πόλης» που δεν ακολουθεί την… τεχνολογία

Τον χαρακτηρίζουν «ασκητή της πόλης». Μαγειρεύει μόνος του, καθαρίζει ο ίδιος

το μητροπολιτικό σπίτι, δεν χρησιμοποιεί κινητό τηλέφωνο, ενώ σπάνια μιλά και

στο σταθερό. Επισκέπτεται την Αθήνα για να συμμετάσχει στις Συνόδους

χρησιμοποιώντας… το λεωφορείο του ΚΤΕΛ, κάνει περιοδείες στα «κουτσοχώρια»

με τα πόδια και έχει ξεχάσει πώς είναι τα πλούσια αρχιερατικά άμφια. «Εγώ

είμαι ένας καλόγερος», επιμένει ο ίδιος.

Ο 84χρονος Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Αντώνιος ξεχωρίζει για τη λιτή

και ταπεινή ζωή που κάνει. Μητροπολίτης από τις «Νέες Χώρες», τρέφει θαυμασμό

για τον Οικουμενικό Πατριάρχη, «είναι άγιος άνθρωπος», λέει.

«Τι να το κάνει ένας καλόγερος το κινητό, αφήστε που βλάπτει κιόλας», απαντά

με χαμόγελο στην παρατήρηση των «ΝΕΩΝ», ότι δεν ακολουθεί την τεχνολογία. «Εγώ

είχα γέροντα τον Μητροπολίτη Κορινθίας, που πήγε μετά στην Αμερική. Αυτός μου

είχε πει ότι ο επίσκοπος είναι καλόγερος και έτσι πρέπει να είναι». Όταν

καλείται να σχολιάσει το ότι δεν συμβαίνει το ίδιο με άλλους μητροπολίτες,

περιορίζεται να πει πως «πρέπει να έχουμε ακτημοσύνη, καρτερία και παρθενία,

αυτές είναι οι αρετές του μοναχού».

«Άγιος άνθρωπος». Οι κάτοικοι της Σιάτιστας κάνουν λόγο για «άγιο άνθρωπο»,

που είναι κλειστός, δεν δίνει δικαιώματα και ζει όπως οι καλόγεροι. Μερικοί

υποστηρίζουν ότι έχει περιορισμένη παρουσία στα κοινά, τονίζοντας πάντως ότι

αποτελεί «στάση ζωής» για τον ίδιο. «Είναι κάτι παραπάνω από καλός. Δεν είναι

διακοσμητικός, αρνείται τα λούσα και τις πολυτέλειες, ούτε αυτοκίνητο δεν

έχει», είπε ο κ. Γιώργος Ράμος, που διατηρεί περίπτερο στη Σιάτιστα. «Τι σχέση

μπορεί να έχει αυτός ο μητροπολίτης με τους άλλους, που έχουν καταθέσεις

δισεκατομμυρίων», συμπληρώνει ο κ. Νίκος Τζάλας.

Ο Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης απαντά με χαμόγελο σε όλα. Όταν όμως

καλείται να σχολιάσει τα σκάνδαλα που συνταράσσουν το τελευταίο διάστημα την

Εκκλησία της Ελλάδος, παίρνει αποστάσεις. «Δεν θα κρίνω κανέναν, εγώ είμαι πιο

αμαρτωλός απ’ όλους, δεν μπορώ να πω τίποτε. H Ιεραρχία αποφάσισε να γίνει

κάθαρση», λέει και κλείνει το θέμα.

«Ευτυχώς έχουμε δωρεές».Όσο για τις περιουσίες των Μητροπόλεων, ο ίδιος

αποκαλύπτει, χωρίς μάλιστα να ερωτηθεί, ότι τα ετήσια έσοδα από τους ναούς δεν

υπερβαίνουν τις τέσσερις χιλιάδες ευρώ. «Ευτυχώς έχουμε και κάποιες δωρεές και

φροντίζουμε τα παιδιά να σπουδάσουν· με πενταροδεκάρες και φραγκοδίφραγκα

χτίσαμε μοναστήρια», λέει. H Μητρόπολη Σιατίστης πληρώνει το ενοίκιο δύο

φοιτητών στη Θεσσαλονίκη, ενώ χορηγεί μηνιαίο βοήθημα 100 ευρώ σε φοιτητές που

κατάγονται από την περιοχή.

Είναι πρόθυμος να ξεναγήσει στα διαμερίσματα της Μητρόπολης, ενώ παράλληλα

ικανοποιεί όλα τα αιτήματα υπαλλήλων και μοναχών. H μοναχή Ειρήνη, από το

μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου, που επισκέφθηκε τη Μητρόπολη για δουλειές

του μοναστηριού, λέει: «Δεν τον βλέπετε, πόσο ταπεινός είναι; Ακόμη και τα

ράσα του τα πλένει ο ίδιος, δεν αφήνει κανέναν να τον βοηθήσει».

«Είναι κατ’ ουσίαν ασκητής, ζει γι’ αυτό που τάχθηκε, που δεν είναι επάγγελμα

αλλά λειτούργημα», υποστήριξε ο υπάλληλος της Μητρόπολης κ. Ζήσης Γούτας. Ο

Μητροπολίτης ασχολείται και με τις δουλειές, εξυπηρετώντας τον κόσμο που

έρχεται να τον συναντήσει. «Δεν αρνείται σε κανέναν να ασχοληθεί με το

πρόβλημά του».

H μεγάλη αγάπη του είναι τα «κουτσοχώρια», όπως χαρακτηρίζει ο ίδιος τα ορεινά

χωριά της περιφέρειάς του, αυτά των 20 και 30 κατοίκων. «Πήγαινα σε ένα χωριό

με στρατιωτικό αυτοκίνητο και τα υπόλοιπα τα περπατούσα με τα πόδια».

Αισθάνεται ακμαίος για να συνεχίσει τις περιοδείες του σε όλες τις ενορίες της

Μητρόπολης, παρά τα χρόνια του. «Όταν ύστερα από χρόνια δεν θα μπορώ άλλο, θα

αποσυρθώ στο μοναστήρι, εκεί είναι η ζωή μου», καταλήγει.

ΑΡΤΗΣ ΙΓΝΑΤΙΟΣ

«Το όνομά μου είναι η περιουσία μου»

«Τι περιουσία έχω στο όνομά μου; Μα το όνομά μου. Τι άλλο;».

Ο 60χρονος Μητροπολίτης Άρτης Ιγνάτιος δεν παύει να το λέει σε κάθε ευκαιρία.

«Ο ιεράρχης δεν έχει ανάγκη από προσωπική περιουσία. Δεν του χρειάζεται».

Ακολουθεί έναν δρόμο που τον έχει κάνει αγαπητό σε όλη την Άρτα. Μπορεί να

σταματήσει στον δρόμο να παίξει ποδόσφαιρο με τα παιδιά. Να στηθεί με τις ώρες

για να περιμένει να μιλήσει με ένα παιδί που έπεσε στα ναρκωτικά. Να χτυπήσει

την πόρτα για να συζητήσει μαζί του.

Και μετά το βράδυ να αποσυρθεί στο επισκοπαίο μοναστήρι όπου ζει μαζί με

άλλους τρεις μοναχούς για να διαβάσει, να γράψει, να εξομολογηθεί. Όποιος τον

πλησίασε να του δώσει χρήματα, τον απέπεμψε πολλές φορές άκομψα. «Είναι φτωχοί

άνθρωποι. Δεν μπορούμε να υποχρεώνουμε τον κόσμο να πληρώνει. Στην Άρτα

απαγορεύεται αυτό».

Τα άμφιά του είναι ανάλογα με τη ζωή του: η πιο ακριβή στολή του κοστίζει 300

ευρώ. H βασική του αρχή, όπως την περιγράφει στα «NEA», είναι: «Να ζω χωρίς να

προκαλώ. Να είμαι κοντά σε όλους για να μην έχω την αγωνία ότι θα απολογηθώ

μια μέρα». Υπερκινητικός όπως είναι – «το οφείλω στο γεγονός ότι είμαι λάτρης

του αθλητισμού» – φτάνει παντού. Ώς και στα πιο απομακρυσμένα χωριά. «Μιλάω με

όλους. Ο τόπος μας είναι τόσο όμορφος, οι άνθρωποι το ίδιο. Αν δεν πάει ο

δεσπότης κοντά σ’ αυτούς, ποιος θα πάει;». Τα χρήματα που συγκεντρώνει η

Μητρόπολη τα διαθέτει σε φτωχές οικογένειες και σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη.

«E, τι να τα κάνουμε», λέει γελώντας. «Αυτή δεν είναι η αποστολή μας; Να

υπηρετούμε τον λαό του Θεού. »

ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ ΤΙΤΟΣ

«Δεν έχω κρυφά από τους πιστούς»

Χειροτονήθηκε δεσπότης με δανεική μίτρα και άμφια. Στα τριάντα χρόνια που

πέρασαν από τότε απέκτησε δύο στολές των 1.000 ευρώ. Σήμερα ο 74χρονος

μητροπολίτης Παραμυθίας Τίτος, παραμένει στα φτωχικά του άμφια και ράσα. Δεν

έχει λογαριασμό σε τράπεζα. Και όλα αυτά τα χρόνια πλένει μόνος του τα ρούχα,

σκουπίζει το δωμάτιό του και το γραφείο του, μαγειρεύει μόνος του.

Σε ηλικία έξι ετών εξασφάλισε την επιβίωσή του πουλώντας γάλα και γιαούρτια

στο Φάληρο. Πήγε με δανεικά παπούτσια και πουκάμισο και έδωσε εξετάσεις για το

Γυμνάσιο. Και όταν δεν είχε χρήματα να πληρώσει τη σχολική εφορεία, έφευγε από

το σχολείο με σκυμμένο κεφάλι.

Από τις έξι το πρωί που αρχίζει η ημέρα του, φροντίζει για όλα στη μητρόπολη

αλλά και για το σπίτι του. Με θητεία δίπλα στον Σεραφείμ, ο κ. Τίτος έχει

μάθει να λειτουργεί διαφορετικά απ’ ό,τι πολλοί άλλοι.

«Ο μητροπολίτης θα πρέπει να είναι διάφανος. Όλοι να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή

πού είναι και τι κάνει. Δεν μπορείς να έχεις κρυφά από τους πιστούς».

H κρίση των ημερών ίσως βοηθήσει την Εκκλησία να βγει από τα αδιέξοδά της,

εκτιμά. Αποφεύγει την κριτική σε άλλα πρόσωπα αλλά πιστεύει ότι «αν τα

αρνητικά φαινόμενα αντιμετωπίζονταν από την πρώτη στιγμή, όλα θα είχαν

αποφευχθεί».

Τριάντα χρόνια τώρα αυτά υποστηρίζει. Περνώντας από χωριό σε χωριό, με

«σαράβαλο αυτοκίνητο» και με τα πόδια όπου δεν γίνεται διαφορετικά. Άλλοτε

μόνος και άλλοτε με τη συνοδεία ενός ιερέως, κατάφερε να κρατηθεί μακριά από

κάθε τι κοσμικό. «Από το πρωί μέχρι το βράδυ παλεύεις με τη φύση σου. Δίνεις

τη μάχη σου. Δεν είναι ντροπή να σιδερώνεις τα ρούχα σου μόνος σου, να

μαγειρεύεις. Πρέπει να μην προκαλείς, να μη σκανδαλίζεις. Υπάρχουν πολλοί που

τα κάνουν αυτά».

ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΣΕΡΓΙΟΣ

«Δεν έχω φάει ποτέ αστακό…»

Μαγειρεύει μόνος του δύο φορές την εβδομάδα. Τη μια λαχανόρυζο και την άλλη

ρεβύθια. Τα βάζει στην κατάψυξη και «πορεύεται» για όλη την εβδομάδα. Χρόνια

τώρα, ο 70χρονος Μητροπολίτης Γρεβενών Σέργιος έτσι ζει. Φροντίζει μόνος του

για τα πάντα. Λιτά, απλά, ήρεμα, από το 1976 που εξελέγη μητροπολίτης

ακολουθεί τον δικό του δρόμο. Και αυτό το έδειξε στους «πιστούς του» από την

πρώτη μέρα που πάτησε το πόδι του στα Γρεβενά. Ξαφνιάζοντας λαϊκούς και

κληρικούς πήγε μόνος του στην ενθρόνιση, με ένα μικρό αυτοκίνητο που είχε!

Δεν δέχτηκε ποτέ «τυχερά». Δεν ζήτησε τίποτε, δεν έκανε διακοπές. «Δεν έφαγα

ποτέ αστακό», λέει και γελάει: «Να, καμιά φορά λίγα καλαμαράκια κι ένα ποτήρι

«μαλαματίνα», έτσι για το καλό».

Τρεις ιερείς τον βοηθούν στη μητρόπολη. Δεν υπάρχουν υπάλληλοι και για όλα

φροντίζει ο ίδιος. Ακόμη και για την καθαριότητα, για να αλλάξει την κλειδαριά

που χάλασε ή το τζάμι που έσπασε.

Δέχεται χωρίς τυπικότητες όποιον του ζητήσει να τον δει και κυρίως τους

μαθητές που τον επισκέπτονται και που θέλουν να τους βοηθήσει οικονομικά για

να πάνε εκδρομή. «Πάλι ξηγήθηκε ο δεσπότης», λένε φεύγοντας τα παιδιά.

Το κόστος των αμφίων του δεν ξεπέρασε ποτέ τα 1.000 ευρώ, ενώ η ποιμαντορική

του ράβδος είναι μπρούντζινη. Όμως δεν διστάζει να τη σηκώσει απειλητικά αν

χρειαστεί. Όπως έγινε και με την περίπτωση αρχιμανδρίτη, που αυτή την περίοδο

είναι στην επικαιρότητα, όταν του ζήτησε να εγκατασταθεί στο μοναστήρι στα

Γρεβενά. «Εδώ, του είπα, είναι Μακεδονία και θα φας πολύ ξύλο». Ο μοναχός δεν

τόλμησε. Δυστυχώς, όπως λέει, δεν τον αντιμετώπισαν έτσι αλλού.

Μεγαλωμένος στον Πειραιά, ο Σέργιος διαφωνεί με πολλά που γίνονται σήμερα.

Προτιμά, αν έχει χρόνο, να ανταποκρίνεται στα καλέσματα των φτωχών. Αρνείται

να πάρει δώρα. Και τα μόνα δώρα που έχει πάρει μέχρι σήμερα είναι κάποια

ζευγάρια κάλτσες ή ένα – δυο πουκάμισα που του τα προσφέρουν όταν τον καλούν

σε κάποιο γάμο(!), όπως ορίζει το έθιμο.

Το γραφείο του το χωρίζει από τον διάδρομο ένα μεγάλο τζάμι για να φαίνεται

από τους απ’ έξω. Δουλεύει ανάμεσα στα χαρτιά και τα βιβλία του, παρέα με ένα

μικρό τρανζίστορ για να ακούει ειδήσεις, τώρα που ξέσπασε η κρίση.

Αυτός είναι ο δικός του μικρόκοσμος που στηρίζεται στην προσευχή, την απλότητα

και τη θεολογία, μακριά από κοσμικότητες, οι οποίες, όπως λέει στα «NEA», «μας

έφεραν σ’ αυτό το χάλι».

ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

«Δανείζομαι για να βοηθάω»

Στον προσωπικό του λογαριασμό έχει περίπου 1.100 ευρώ. Δεν φοράει μίτρα. «Έτσι

γινόταν η Λειτουργία τα παλιά χρόνια. Με απλά άμφια. Αυτός είναι ο ρόλος του

κληρικού, να διδάσκει την απλότητα».

Ο 75χρονος Μητροπολίτης Καρπενησίου Νικόλαος, σε κάθε του βήμα διδάσκει τη

λιτότητα. Στο απλό του γραφείο, το πιο ακριβό αντικείμενο είναι μια

γραφομηχανή κατασκευής 1933!

Γεννημένος στη Σαντορίνη, ο κ. Νικόλαος από την πρώτη στιγμή που βρέθηκε στο

Καρπενήσι προσπάθησε να στήσει από το μηδέν τη μητρόπολη. Στην αρχή νοίκιασε,

πληρώνοντας από τον μισθό του, τρία δωμάτια. Πριν από έναν χρόνο πήγε

επιτέλους σε ιδιόκτητα γραφεία. Αλλά ακόμη χρειάζονται πολλά.

Μα αυτό που τον έκανε να ξεχωρίσει δεν είναι το κτιριακό. Από το 1976 έχει

περπατήσει ώρες μέσα στο χιόνι για να φτάσει και στα πιο απομονωμένα χωριά.

Τραυματίστηκε, ταλαιπωρήθηκε, μα δηλώνει ικανοποιημένος από την προσπάθειά

του. Μένουν να γίνουν πολλά. «Με τη βοήθεια του Θεού», λέει, θα κάνει ό,τι

μπορεί, όσο αντέχει.

Δεν έχει «τυχερά», δεν έχει περιουσία. Μα σαν χρειαστεί να βοηθήσει κάποιον

που έχει ανάγκη, δανείζεται από φίλους και τα δίνει. Ολόκληρο «τεφτέρι» έχει

με όσους του «χρωστάνε». Δεν τα ζητάει πίσω, αλλά παραδέχεται ότι είναι

δύσκολο με μισθό 1.900 ευρώ να καλύψει τόσες ανάγκες.

Όπως λένε κάτοικοι της περιοχής, παρεμβαίνει όπου και όπως μπορεί για να

βοηθηθούν οι φτωχές οικογένειες. Μερικές φορές «παρακαλάει» πολιτικούς και

άλλους παράγοντες για να βοηθήσουν τους οικονομικά ασθενείς.

Ζει ως καλόγηρος, με νηστεία και προσευχή. Δεν πάει σε δεξιώσεις και τελετές.

Δεν πάει διακοπές. Ακόμη και στη Σαντορίνη, τον τόπο που γεννήθηκε, έχει να

πάει τριάντα χρόνια.

«Πώς να φύγεις από τον τόπο σου. Πρέπει να είσαι πάντα έτοιμος να προσφέρεις.

Εγώ ποιμένω. Εγώ προσπαθώ να ποιμάνω. Είναι τόσο δύσκολο αυτό. Και ας φαίνεται

απλό. H Εκκλησία της Ελλάδος από την απελευθέρωση και μετά από αυτό πάσχει.

Από μια καλή διαποίμανση».