AΦIEPΩMA Mικρασιατική καταστροφή H «Eλλάδα των δύο ηπείρων»

Tη 10η Αυγούστου 1920 το «δαιμόνιο» του Ελευθερίου Βενιζέλου

πετυχαίνει παρά τη λυσσώδη αντίδραση της Ιταλίας και την καμουφλαρισμένη,

ακόμη, αντίθεση της Γαλλίας, την υπογραφή της «Συνθήκης των Σεβρών» στο

ομώνυμο προάστιο του Παρισιού. H «Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε

θαλασσών» γίνεται πράξη.

Ο Μεγάλος Κρητικός, το «ηθικό κάλλος» του οποίου αναγνωρίζεται από τους

Μεγάλους του Συνεδρίου της Ειρήνης, τη στιγμή που ενσαρκώνει το «όραμα της

Φυλής» δέχεται δολοφονική επίθεση, καθ’ οδόν προς την Ελλάδα στον

σιδηροδρομικό σταθμό Λυών του Παρισιού, από δύο Έλληνες αξιωματικούς,

τυφλά όργανα του εξόριστου βασιλιά Κωνσταντίνου. Στην Αθήνα ξεσπούν επεισόδια.

Θύμα τους η ρομαντική μορφή του Ίωνα Δραγούμη. H ξενοκίνητη δυναστεία

των Γλύξμπουργκ επεξεργάζεται και πάλι τον Διχασμό, την εθνική

καταστροφή!..

Με τη «Συνθήκη των Σεβρών» στην Ελλάδα παραχωρούνται η Θράκη

μέχρι τη γραμμή Αίνου – Μηδείας καθώς και τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος. H

περιοχή της Σμύρνης θα έμενε μεν υπό την ονομαστική κυριαρχία του Σουλτάνου,

αλλά υπό ελληνική διοίκηση. Μετά δε από 5 χρόνια θα ήταν εφικτό με δημοψήφισμα

να περιέλθει οριστικώς στην Ελλάδα… Με ιδιαίτερη ελληνοϊταλική συμφωνία τα

Δωδεκάνησα, εκτός από τη Ρόδο και το Καστελλόριζο, παραχωρούνταν στην Ελλάδα.

Τα δύο αυτά νησιά μετά από μία 15ετία και με δημοψήφισμα, εφόσον η Αγγλία θα

παραχωρούσε σύμφωνα με την υπόσχεσή της την Κύπρο, θα ενσωματώνονταν στην

Ελλάδα… H Δυτική Θράκη αφαιρείται από τη Βουλγαρία και παραχωρείται στην

Ελλάδα… Επί πλέον η χώρα μας θα μετείχε στην Επιτροπή ελέγχου για το

καθοριζόμενο καθεστώς των Στενών. Μόνο η τύχη της Κωνσταντινούπολης παρέμενε

αβέβαιη. Πάντως ο Ελληνικός Στρατός παρέμενε εκεί μαζί με τους Συμμάχους. Οι

τελευταίοι θα μπορούσαν να την αποσπάσουν από την τουρκική κυριαρχία μόνο

εφόσον η Τουρκία έδειχνε αδυναμία να εκπληρώσει τους όρους της «Συνθήκης

των Σεβρών».

Πηγές

Ι. Πηγές ως προς τις μαρτυρίες:

1. H Έξοδος, Τόμ. A’: Μαρτυρίες από τις επαρχίες των δυτικών

παραλίων της Μικρασίας. Πρόλογος: Γ. Τενεκίδης. Εισαγωγή, επιλογή

κειμένων, επιμέλεια: Φ.Δ. Αποστολόπουλος, Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών,

1980.

2. H Έξοδος, Τόμ. B’: Μαρτυρίες από τις επαρχίες της

Κεντρικής και Νότιας Μικρασίας. Εισαγωγή – εποπτεία: Πασχάλης M.

Κιτρομηλίδης. Επιμέλεια: Γιάννης Μουρέλος, Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών

Σπουδών, 1982.

3. H Έξοδος, Τόμ. Γ’ και Δ’: Μαρτυρίες από τις επαρχίες του

Παράλιου και Μεσογειακού Πόντου, Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.

(Υπό έκδοση)

II. Πηγές ως προς τις φωτογραφίες:

1. Φωτογραφικό Αρχείο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών.

2. [OCTAVE MERLIER]

Ο τελευταίος Ελληνισμός της Μικράς Ασίας. Το έργο του Κέντρου

Μικρασιατικών Σπουδών, 1930 – 1973, Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών

Σπουδών, 1974.

3. Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών. Εξήντα πέντε χρόνια

επιστημονικής προσφοράς. Αποτίμηση και Προοπτική. Πρόλογος –

επιμέλεια: Πασχάλης M. Κιτρομηλίδης, Αθήνα, Κέντρο

Μικρασιατικών Σπουδών, 1996.

4. Υπουργείο Πολιτισμού / Διεύθυνση Λαϊκού Πολιτισμού – Κέντρο

Μικρασιατικών Σπουδών – Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, Ο

τελευταίος Ελληνισμός της Μικράς Ασίας [Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, 2

Δεκεμβρίου 2002 – 18 Απριλίου 2003], Αθήνα, 2002.