1917. Αραβανί, περιφέρεια Νίγδης. Τάξη του ελληνικού σχολείου. Τα παιδιά

φορούν προσκοπική στολή (Φωτογραφικό Αρχείο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών –

αδημοσίευτη φωτογραφία)

Με κέντρα της δράσης του την Αμάσεια και τη Σεβάστεια, ο Μουσταφά Κεμάλ

διακηρύσσει στις 10 Σεπτεμβρίου 1919 ότι διακόπτει κάθε σχέση με την οθωμανική

κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης, ενώ θέτει τις βάσεις για την οργάνωση του

Εθνικιστικού Κράτους της Άγκυρας, στην οποία εγκαθιστά την έδρα του Εθνικού

Συμβουλίου καθώς και τη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση. Γύρω από τον Κεμάλ, ο οποίος

χωρίς αμφιβολία αναδεικνύεται σε μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της

Τουρκίας, συσπειρώνονται τα ζωντανότερα στοιχεία του τουρκικού Έθνους. Αν και

η οθωμανική κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης αποδοκιμάζει τις ενέργειές του και

τον αποστρατεύει, ο Κεμάλ καθίσταται σύμβολο για την αναγέννηση της χώρας του.

Σε όλη της διάρκεια του 1919 και το πρώτο εξάμηνο του 1920, χρονικό διάστημα

κρίσιμο για την οργάνωση του Εθνικιστικού Κινήματος του Κεμάλ, οι Σύμμαχοι

αποστερούν από τον Ελληνικό Στρατό το δικαίωμα να υπερβεί τη ζώνη η οποία είχε

καθοριστεί για τη δράση του Ελληνικού Στρατού και τη συντριβή των δυνάμεων του

Κεμάλ, που βρίσκονται ακόμη σε εμβρυακή κατάσταση.

Πηγές

Ι. Πηγές ως προς τις μαρτυρίες:

1. H Έξοδος, Τόμ. A’: Μαρτυρίες από τις επαρχίες των δυτικών

παραλίων της Μικρασίας. Πρόλογος: Γ. Τενεκίδης. Εισαγωγή, επιλογή

κειμένων, επιμέλεια: Φ.Δ. Αποστολόπουλος, Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών,

1980.

2. H Έξοδος, Τόμ. B’: Μαρτυρίες από τις επαρχίες της

Κεντρικής και Νότιας Μικρασίας. Εισαγωγή – εποπτεία: Πασχάλης M.

Κιτρομηλίδης. Επιμέλεια: Γιάννης Μουρέλος, Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών

Σπουδών, 1982.

3. H Έξοδος, Τόμ. Γ’ και Δ’: Μαρτυρίες από τις επαρχίες του

Παράλιου και Μεσογειακού Πόντου, Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.

(Υπό έκδοση)

II. Πηγές ως προς τις φωτογραφίες:

1. Φωτογραφικό Αρχείο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών.

2. [OCTAVE MERLIER]

Ο τελευταίος Ελληνισμός της Μικράς Ασίας. Το έργο του Κέντρου

Μικρασιατικών Σπουδών, 1930 – 1973, Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών

Σπουδών, 1974.

3. Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών. Εξήντα πέντε χρόνια

επιστημονικής προσφοράς. Αποτίμηση και Προοπτική. Πρόλογος –

επιμέλεια: Πασχάλης M. Κιτρομηλίδης, Αθήνα, Κέντρο

Μικρασιατικών Σπουδών, 1996.

4. Υπουργείο Πολιτισμού / Διεύθυνση Λαϊκού Πολιτισμού – Κέντρο

Μικρασιατικών Σπουδών – Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, Ο

τελευταίος Ελληνισμός της Μικράς Ασίας [Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, 2

Δεκεμβρίου 2002 – 18 Απριλίου 2003], Αθήνα, 2002.