Αναζήτηση
Η μεταπολεμική φαντασίωση περί ανθρωπόμορφων ρομπότ ήταν αποτέλεσμα της
αστραπιαίας εξέλιξης των ηλετρομηχανολογικών συσκευών που έβλεπε γύρω του ο
απλός κόσμος, από τα πλυντήρια μέχρι τα αεροπλάνα και από το ραδιόφωνο –
τρανζίστορ μέχρι τους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους.
Για τους κινηματογραφικούς και άλλους παραγωγούς φαντασίας δεν ήταν καθόλου
δύσκολο να πείσουν τον κόσμο ότι ο ανθρωπόμορφος ευφυής μηχανικός υπηρέτης
ήταν θέμα ολίγων ετών. Ατυχώς, το έργο απεδείχθη πολύ πιο δύσκολο για τους
κατασκευαστές: σήμερα, πάνω από 50 χρόνια μετά τα πρωτοποριακά έργα
επιστημονικής φαντασίας του Isaak Asimov που καθιέρωσαν την ιδέα των ρομπότ,
το πιο κοντινό που έχουμε είναι τα μηχανικά σκυλάκια τύπου Sony ΑΙΒΟ, με την
περιγραφή Ψυχαγωγικό Ρομπότ (Entertainment Robot).
Ωστόσο, αν ξεφύγουμε λίγο από τα στερεότυπα της επιστημονικής φαντασίας, θα
ανακαλύψουμε ότι τα ρομπότ, έστω και σε πρωτόγονη μορφή, υπάρχουν και έχουν
κατακλύσει τον πλανήτη. Αφαιρώντας τη μηχανική αυτονομία, όλα τα
χαρακτηριστικά των ρομπότ υπάρχουν στους προσωπικούς υπολογιστές μας:
υπακούουν στις εντολές μας σαν πειθήνιοι υπηρέτες και κάνουν για μας πολλές
βαρετές δουλειές πολύ πιο γρήγορα και αποτελεσματικά.
Παράλληλα, εξελίσσονται ταχύτατα και είναι κάθε μέρα πιο έξυπνοι και
αποτελεσματικοί. Είναι λογικό λοιπόν να περιμένουμε ότι τα ρομπότ της
επιστημονικής φαντασίας τελικά θα προέλθουν από τη γραμμή εξέλιξης των
υπολογιστών.
Το θέμα της μηχανικής αυτονομίας είναι αρκετά δύσκολο ακόμη, μιας και
εμπλέκονται ενεργειακές και αισθητηριακές ανάγκες. Ωστόσο, σήμερα, στις
προηγμένες βιομηχανίες δουλεύουν ουσιαστικά μεγάλα ρομπότ, που επεξεργάζονται
πρώτες ύλες και συναρμολογούν τα πάντα, από μικροτσίπ και βιντεοκάμερες μέχρι
αυτοκίνητα και διαστημόπλοια. Πρόκειται για μονάδες που λειτουργούν με
περιορισμένο εύρος καθηκόντων, σε περιορισμένο χώρο, συνδυάζουν όμως τη
μηχανική κίνηση με τα αισθητήρια, την ευφυΐα και την αποτελεσματικότητα.
Σταδιακά, όσο μικραίνουν τα τσιπ, εξελίσσονται τα αισθητήρια, και βελτιώνονται
οι ενεργειακές μας τεχνολογίες, η μηχανική αυτονομία των υπολογιστών μπορεί να
γίνει πραγματικότητα.
Επί του παρόντος, πάντως, οι υπολογιστές έχουν αρκετό δρόμο μπροστά τους μέχρι
να πετύχουν τα χαρακτηριστικά των ρομπότ. Χρειάζεται να ξεφύγουν από το
πληκτρολόγιο και το ποντίκι και να μπορούν να επικοινωνούν μαζί μας με φυσική
φωνή, όπως χρειάζονται και τη δυνατότητα να καταλαβαίνουν τι σημαίνουν οι
εικόνες που συλλαμβάνουν οι κάμερες. Άλλο πράγμα μια μηχανή που καταγράφει τη
φωνή ή την εικόνα, όπως τα σημερινά PC, και άλλο μια μηχανή που καταλαβαίνει
τις έννοιες πίσω από τους ήχους και τις εικόνες. Τα πρώτα βήματα στην
αναγνώριση φωνής και εικόνων έγιναν στη δεκαετία του ’80 στα ερευνητικά
εργαστήρια, ενώ σαν εμπορικό προϊόν, ο νέο Office ΧΡ της Microsoft προσφέρει
σήμερα μια πρώτη αναγνώριση φωνής (αρχικά στα αγγλικά, τα ισπανικά και τα
κινέζικα). Με αυτό το εργαλείο μπορούμε να υπαγορεύουμε στο μικρόφωνό μας και
να παρουσιάζεται το κείμενο στην οθόνη, χωρίς ακόμη να έχουμε κατανόηση από
τον υπολογιστή των εννοιών πίσω από τις λέξεις. Ωστόσο και αυτό προχωρεί στα
εργαστήρια, όπως προχωρεί και η αναγνώριση εικόνων και μορφών.
Αν λοιπόν προεκτείνουμε τις σημερινές γραμμές εξέλιξης των υπολογιστών, το
πραγματικό ρομπότ αρχίζει να φαίνεται στο βάθος του ορίζοντα, κάπου ανάμεσα
στην 20ετία και την 30ετία. Τότε μάλλον θα έχουμε την υπολογιστική ισχύ για
πλήρη κατανόηση ομιλίας και εικόνων από τη μηχανή, τότε θα έχουμε την
ενεργειακή τεχνολογία και τη μηχανολογική δεινότητα για να δώσουμε κεφάλι,
χέρια και πόδια στους υπολογιστές μας.
Ο Θεόδωρος Σπίνουλας είναι επικεφαλής του Ιντερνετικού Προγράμματος του
Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη και της Πύλης ΙΝ.GR.
