ΔΡΟΜΟΙ

Το μέλλον…

… δεν είναι πια όπως ήταν άλλοτε. Όποιος διαβάσει την τελευταία έκθεση του

ΟΗΕ για το κλίμα και θυμάται την ταινία επιστημονικής φαντασίας του 1982

«Blade Runner», θα διαπιστώσει πως είναι ήδη σε πολλά ξεπερασμένη. (Η χημική

ρύπανση που «φτιάχνει» την ατμόσφαιρα του φουτουριστικού Λος Άντζελες της

ταινίας θα γίνει μόνιμη στο βόρειο ημισφαίριο μέσα σε λίγα χρόνια, λέει ο

ΟΗΕ.) Το «Blade Runner» ήταν η ιστορία ενός αστυνομικού που κυνηγούσε τέσσερα

γενετικώς μεταλλαγμένα ανδροειδή με φονικά «ένστικτα». Αν και τοποθετημένη το

2019, τα ζητήματα που έθετε η ταινία μοιάζουν σήμερα εξαιρετικά επίκαιρα:

υπερτροφία των πόλεων, κλιματικές μεταβολές, γενετική μηχανική. Πόσο άραγε

αυτή η ταινία του Ρίντλεϊ Σκοτ αποδείχθηκε προφητική;

Οι διάλογοι…

… της ταινίας μπορεί να ήταν οι περισσότεροι στα αγγλικά, αλλά οι κάτοικοι

του Λος Άντζελες του 2019 μιλούν μια διάλεκτο από γιαπωνέζικα, γερμανικά και

ισπανικά. Μολονότι ελάχιστοι από εμάς μιλήσαμε την εσπεράντο, την «παγκόσμια»

γλώσσα που επινόησε πριν από 115 χρόνια ο Ζάμενχοφ, μιλάμε σήμερα μια de facto

παγκόσμια γλώσσα, τα αγγλικά. Από αυτή τη γλώσσα έχουν προκύψει άλλες,

υβριδικές, όπως εκείνες που μιλούσαν στο «Blade Runner». Το λεξιλόγιο των

«spanglish», μιας διαλέκτου από αγγλικά και ισπανικά που ομιλείται από τους

ισπανόφωνους Αμερικανούς, διαθέτει ήδη 6.000 διακριτές λέξεις. Η Σιγκαπούρη

περηφανεύεται για τα δικά της «singlish». Χάρη στην ανάπτυξη του Ίντερνετ στην

Κίνα, η κινεζική αναμένεται να γίνει η κυρίαρχη «ηλεκτρονική» γλώσσα πολύ πριν

το 2019.

Οι ουρανοί…

… του «Blade Runner» ήταν το ίδιο πολυάνθρωποι όπως και οι δρόμοι του.

Μπορεί τα αερόπλοια να φαίνονταν εξεζητημένα το 1982, όμως σήμερα προτείνονται

ως οι καταλληλότεροι φορείς για τις κεραίες της κινητής τηλεφωνίας. Η εταιρεία

Sky Station του πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Αλεξάντερ Χέιγκ ήδη

ασχολείται με αυτά. Τα ιπτάμενα ατομικά οχήματα του «Blade Runner» δεν απέχουν

πολύ από την πραγματικότητα. Το ατομικό ελικόπτερο SoloTrek βρίσκεται ήδη στα

σκαριά. Βέβαια, όλες οι προβλέψεις της ταινίας δεν βγήκαν αληθινές (ούτε η

επιστημονική φαντασία μπόρεσε να φανταστεί τη σφαγή που θα γινόταν με το

άνοιγμα των αγορών): έτσι, πολλές από τις εταιρείες που διαφημίζονταν με νέον

στους ουρανούς του 2019 έχουν εκλείψει ήδη από το 2001.

Τα ρομπότ…

… και τα ανδροειδή δεν είναι τίποτα καινούργιο στην επιστημονική φαντασία.

Όπως ακριβώς το 2001 του Στάνλεϊ Κιούμπρικ εξέταζε τις συνέπειες από την

κατασκευή κομπιούτερ με υψηλή νοημοσύνη, έτσι και το «Blade Runner» έδειχνε

πού θα μπορούσε να οδηγήσει η κατασκευή μηχανών κατ’ εικόνα και ομοίωσή μας.

Τα «αντίγραφα» του ανθρώπου που κυριεύονται από αμόκ στην ταινία, βασανίζονται

από μια «απάνθρωπη» διαταραχή: νιώθουν μια αφόρητη έλλειψη συναισθηματικής

εμπειρίας και αναμνήσεων που να δίνουν νόημα στην ύπαρξή τους (ανθρώπινο, πολύ

ανθρώπινο). Αυτό το μήνυμα της ταινίας δεν χάθηκε με το γύρισμα και την

προβολή της. Σήμερα, η δρ Αν Φερστ, καθηγήτρια Τεχνητής Νοημοσύνης στο

Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης, χρησιμοποιεί το «Blade Runner» στη

διδασκαλία της. Γιατί τα ανθρωποειδή του πλάσματα θέτουν ζητήματα που αφορούν

τον ίδιο τον δημιουργό τους.