ΔΡΟΜΟΙ

Ο κόσμος…

… που φαντάστηκε ο Τζορτζ Όργουελ ωχριά μπροστά στον κόσμο που σχεδιάζουν οι

αρχιτέκτονες της νέας τάξης: ο κίνδυνος παρουσιάζεται ως ασφάλεια, η βία ως

ειρήνη, ο θύτης ως θύμα. Πριν από δέκα χρόνια, η «νέα παγκόσμια τάξη»

υποσχόταν περισσότερη δημοκρατία και διεθνή έννομη τάξη. Δέκα χρόνια μετά το

τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η λεγόμενη νέα «τάξη» με τους μεγαλεπήβολους στόχους

της κείτεται και αυτή ανάμεσα στα ερείπια και τα πτώματα στο Ιράκ και τη

Γιουγκοσλαβία. Η παγκόσμια ασφάλεια και το «μερίδιο στην ειρήνη» μπήκαν στο

ράφι. Μολονότι απέρριψαν κυνικά τον ηθικό μανδύα του ΟΗΕ, οι Δυτικοί ηγέτες

εξακολουθούν να μιλούν τη γλώσσα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της

δημοκρατίας για να δικαιολογήσουν τις πράξεις τους.

Οι πράξεις…

… αυτές, που τις περισσότερες φορές μοιάζουν παράλογες, αντλούν το νόημά

τους από μια πανάρχαια αρχή: την πολιτική ισχύος, που θέλει να σφραγίσει με

κύρος μια παγκόσμια τάξη, η οποία είναι σχεδιασμένη για να υπηρετεί τα δυτικά

οικονομικά συμφέροντα των ελεύθερων αγορών. Από αυτή την άποψη, η νέα

παγκόσμια τάξη δεν διαφέρει και πολύ από την παλιά. Αν σε κάτι διαφέρει, είναι

πως, χωρίς αντίπαλο δέος, η μοναδική υπερδύναμη είναι ελεύθερη να επιβάλει το

«δίκαιο» του ισχυροτέρου. Ο πρόεδρος Μπους προωθεί ένα σύστημα «εθνικής

πυραυλικής άμυνας» αδιαφορώντας για τις ανησυχίες των Ευρωπαίων. Η απόλυτη

ισχύς διαφθείρει απολύτως, έλεγαν οι παλιοί. Μια νέα περίοδος ανταγωνισμού

εξοπλισμών διαγράφεται στον ορίζοντα, σε ένα κλίμα διεθνούς ανασφάλειας. Αφού

απέσυρε τα πυρηνικά όπλα της από την Ανατολική Ευρώπη το 1991, η Ρωσία τα

επαναφέρει στη Βαλτική, σε απόσταση αναπνοής από τη Γερμανία ­ η κατάρρευση

των ρωσικών συμβατικών δυνάμεων καθιστά πιο ρεαλιστική την πυρηνική επιλογή. Ο

πρόεδρος Πούτιν κάνει ανοίγματα στην Κίνα για μια νέα στρατιωτική συμμαχία ως

αντίβαρο στον αμερικανικό Πόλεμο των Άστρων και την επέκταση του ΝΑΤΟ στην

Ευρώπη.

Η ρητορική…

… της ειρήνης δεν μπορεί να κρύψει πως η ανασφάλεια κυριαρχεί στις διεθνείς

σχέσεις και πως άφθονο χρήμα επενδύεται σε όπλα μαζικής καταστροφής. Ούτε σε

αυτό διαφέρει ιδιαίτερα η νέα παγκόσμια τάξη από την παλιά ­ θυμίζει μάλιστα

ολοένα και περισσότερο τη διπλωματία των κανονιοφόρων του δεκάτου ενάτου

αιώνα, όταν τα δυτικά κεφάλαια άνοιγαν με οβίδες τις ξένες αγορές. Αν σε κάτι

διαφέρει, είναι στο επίχρισμα των δημοσίων σχέσεων (ανθρώπινα δικαιώματα,

κ.λπ.). Πίσω από αυτό το επίχρισμα, το «στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα»

δίνει πάλι το «παρών» ­ μέσα από το «νέο» επιστρέφει το παλιό, αυτό για το

οποίο είχε προειδοποιήσει πριν από πέντε δεκαετίες ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ. Η

Αμερική προχωρεί στον Πόλεμο των Άστρων.

Η διάσκεψη…

… του Μονάχου, που είχε γεννηθεί ως βήμα αμερικανογερμανικής αμυντικής και

στρατιωτικής συνεργασίας από τον Γερμανό αντιχιτλερικό αξιωματικό της Βέρμαχτ

Φον Κλάιστ, το Σαββατοκύριακο αναδείχθηκε ως βήμα διαφωνίας Αμερικανών και

Ευρωπαίων, κυρίως χάρη στις επιφυλάξεις που εξέφρασαν οι Γερμανοί για τα

αμερικανικά πυραυλικά σχέδια ­ οι Ρώσοι φοβίζουν ακόμη. Πίσω από τους

ευφημισμούς της νέας παγκόσμιας τάξης, ό,τι μοιάζει νέο, άξαφνα γίνεται παλιό,

τόσο παλιό όσο και η πανάρχαια πολιτική ισχύος.