Είναι περασμένα μεσάνυχτα και αμέριμνος περπατάω στα στενά δρομάκια μιας πόλης

που μοιάζει έρημη, αλλά δεν είναι. Στην πλακόστρωτη αγορά τα καταστήματα έχουν

κλείσει εδώ και ώρες, αραιά και πού εμφανίζεται κάποιος διαβάτης και ένα-δυο

«παπιά» με πιτσιρικάδες που μιλούν μεγαλόφωνα τριγυρίζουν στα στενά. Τα

περισσότερα ουζερί είναι ακόμα ανοιχτά και τα γκαρσόνια αραχτά σε κάποιο

τραπέζι περιμένουν τις παρέες να τελειώσουν το φαγητό τους, να πάνε κι αυτοί

σπίτι τους κάποια στιγμή. Η θαλασσινή αύρα πλημμυρίζει τα πνευμόνια μου και

ακολουθώ την απαλή χειμωνιάτικη μυρωδιά της για να βρεθώ στην προβλήτα του

λιμανιού. Εδώ έχει περισσότερη κίνηση. Πολλοί περπατούν ράθυμα, κουβεντιαστά

κατά μήκος του πλακόστρωτου και οι μουσικές από τα καφέ μπαρ φτάνουν στ’ αυτιά

μ’ έναν ήρεμο τρόπο σαν υπόκρουση. Στο λιμάνι έχει δέσει ένα μεγάλο πλοίο και

προσπαθώ να καταλάβω ποιας χώρας είναι η σημαία που κυματίζει. Μάταιος κόπος.

Συνεχίζω τη βόλτα και όταν συναντιέμαι με παρέες τα βλέμματα μοιάζουν

ερευνητικά, αλλά διόλου αδιάκριτα. Είναι η πρώτη φορά που έρχομαι χειμώνα στην

Πρέβεζα και τολμώ να σκεφθώ πως μου αρέσει πολύ περισσότερο απ’ ό,τι

καλοκαίρι. Μπορεί απλά να γερνάω, να μην αντέχω την πολυκοσμία και τη

φασαρία… αυτή η δεύτερη σκέψη δεν μου άρεσε καθόλου!

Η Πρέβεζα είναι μια πόλη που δεν προτείνεται συνήθως για χειμερινό τουρισμό.

Οι περισσότεροι την προτιμούν το καλοκαίρι που οι απέραντες παραλίες, κατά

μήκος του δρόμου που οδηγεί στην Ηγουμενίτσα, γεμίζουν από κόσμο. Είναι όμως

διαφορετική εντελώς. Μεταλλάσσεται σε χώρο διακοπών. Μονάχα τώρα, κλεισμένη

στη μοναξιά της, προβάλλει πίσω από τα υγρά τζάμια των χαμηλών σπιτιών της

χαμογελαστή και «ήπια» σαν το κλίμα της. Νωχελικά ξυπνάει, λειτουργεί και

κοιμάται κάθε μέρα του χειμώνα. Η ψυχή της φαίνεται να μοιράζεται ανάμεσα στα

«παιχνιδιάρικα» Επτάνησα του Ιονίου, στην «αυστηρή» Ήπειρο που στέκεται στην

πλάτη της σαν γίγαντας και στην αδιάφορη καθημερινότητα του κάμπου της

Αιτωλοακαρνανίας, που χρειάζεται να διασχίσεις για να φθάσεις έως εδώ. Πολλοί

λανθασμένα την ταυτίζουν με μια μελαγχολική, θλιμμένη πολιτεία. Άλλοι

παρασύρονται από την ποίηση του Κώστα Καρυωτάκη, ο οποίος αυτοκτόνησε εδώ.

Αφαιρώντας τη ζωή του, πρόσφερε την ίδια στιγμή μια «ρετσινιά» στην πόλη

τούτη, για την οποία κανένας από τους Πρεβεζάνους δεν έχει διαμαρτυρηθεί μέχρι

σήμερα. Είναι βλέπετε ανοιχτόμυαλοι, κοινωνικά ευέλικτοι και ξέρουν να

αποδέχονται το διαφορετικό… ή τουλάχιστον αυτό έκαναν μέχρι σήμερα. Δεν

έφταιγε η Πρέβεζα στον Κ. Καρυωτάκη. Απλά στην τελευταία πράξη του «έργου»,

την πλήρωσε η πόλη, στην οποία είχε μείνει μονάχα ένα μήνα. Η ατομική του

περιπέτεια με τις συνεχείς μετακινήσεις, δυσμενείς μεταθέσεις και διοικητικές

ποινές τον ώθησε στη δεύτερη πετυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας (21/7/1928). Το

«μπαμ» του περιστρόφου ακούστηκε στην περιοχή Βάση και πίσω του έμεινε ένα

συγκλονιστικό ποίημα με τίτλο «Πρέβεζα». Ήταν αρκετό… και είναι φοβερό με

ποιο τρόπο ο απόηχος αγγίζει ακόμα και σήμερα τις καρδιές των Ελλήνων.

Ανάμεσα σε μια σπάνια λιμνοθάλασσα και ένα πολυτραγουδισμένο πέλαγος, η

Πρέβεζα κοιτάζει το υγρό στοιχείο δίχως να περιμένει να την αναγνωρίσεις σαν

ναυτική πολιτεία. Άλλωστε, οι Πρεβεζάνοι είναι πολύ διαφορετικοί πια από

εκείνους τους πρώτους κατοίκους του ναυτικού σταθμού. Το λιμάνι της

υπολειτουργεί και μονάχα ένα φέρι πηγαινοέρχεται στις ακέραιες ώρες της ημέρας

μέχρι το Άκτιο. Σαν θαλάσσιο δάσος όμως μοιάζουν τα κατάρτια εκατοντάδων

ιστιοπλοϊκών που αγκυροβολούν στη μαρίνα. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία.

Η πόλη ξυπνάει σιγά-σιγά και το πρώτο φως της ημέρας βλέπει την αγορά να μη

βιάζεται ν’ ανοίξει. Έχει πάει 9 και πολλά καταστήματα έχουν ακόμα κατεβασμένα

ρολά. Μοιάζουν όλοι να γνωρίζονται μεταξύ τους και τα πειράγματα στον δρόμο

δεν είναι καθόλου σπάνια. Χαμογελάνε σαν νησιώτες, συνοφρυώνονται σαν ορεινοί

Ηπειρώτες, κάνουν «μπίζνες» σαν έμπειροι άνθρωποι του λιμανιού. Φθάνω μέχρι

την εκκλησιά του Αγίου Χαραλάμπους, που είναι ο πολιούχος της πόλης. Ο

μητροπολιτικός ναός είναι ένα αληθινό κόσμημα. Ο πύργος του ρολογιού χτίστηκε

στα 1752 από τους Ενετούς και χρησιμοποιήθηκε υλικό από τα ερείπια της αρχαίας

Νικόπολης. Η βρύση μπροστά του μοιάζει να πάρθηκε αυτούσια από τον

αρχαιολογικό χώρο και αυτή είναι και η αλήθεια. Το καμπαναριό του Αγίου

Χαραλάμπους είναι πρόσθετο, οι παλιές φωτογραφίες δείχνουν μονάχα το ρολόι.

Ακόμα όμως και πριν από αυτό με τους δείκτες, υπήρχε το ηλιακό πάνω από την

πύλη της εισόδου! Μέσα στον ναό τόσο η αγιογράφηση όσο και το ξυλόγλυπτο

επιχρυσωμένο τέμπλο σε κάνουν να αισθάνεσαι δέος. Μπορεί το καμπαναριό του Αγ.

Χαραλάμπους να μοιάζει με πύργο, αλλά αυτό του Αγίου Αθανασίου σε κάνει να

νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε κάποιο από τα Επτάνησα. Και εδώ έχουν βάλει το χέρι

τους οι Ενετοί, ενώ οι αγιογραφίες στο εσωτερικό (οι οποίες δεν αφήνουν ούτε

σπιθαμή ελεύθερου χώρου ανεκμετάλλευτη) φανερώνουν την ηλικία τους (1780).

Δίπλα από τον Άγιο Αθανάσιο ο κόσμος σχηματίζει το πρωί μια μικρή ουρά. Το

όμορφο χαμηλό γωνιακό οίκημα στεγάζει τον τελευταίο εναπομείναντα φούρνο με

ξύλα. Τον ονομαστό φούρνο του Κατσάνη και δίπλα ακριβώς στο πεζοδρόμιο μια

γιαγιά βγάζει από μια σακούλα δεματάκια βότανα που πουλάει στους περαστικούς.

Μυρίζει Ελλάδα εδώ… απλές εικόνες, έντονα συναισθήματα. Στριφογυρνάω στα

στενά και στ’ αυτιά μου φθάνει μουσική… φωνές, ρωτώ και μαθαίνω πως είναι η

μία από τις 4 χορωδίες της Πρέβεζας που κάνει πρόβες. Η χορωδία «Αρμονία»

θεωρείται μία από τις κορυφαίες στην Ελλάδα, ενώ η πόλη ετούτη έχει σημαντική

μουσική παράδοση και αγαπά πολύ το ρεμπέτικο τραγούδι. Ενθουσιασμένος ήταν και

ο Μάρκος Βαμβακάρης όταν έφθασε εδώ και γνώρισε τους Πρεβεζάνους.

Η Πρέβεζα μέχρι το τέλος του 11ου αιώνα ήταν ένα απλό χωριουδάκι και περίμενε

τον μαρασμό της Νικόπολης για να αναπτυχθεί. Η πρώτη αναφορά του ονόματός της

γίνεται στο Χρονικό του Μορέως, στην εξιστόρηση των γεγονότων του 1292. Για

την ετυμολογία της ονομασίας Πρέβεζα υπάρχουν τρεις παραδοχές. Στα σλάβικα η

λέξη perevoz σημαίνει πέρασμα-διάβαση, στα αλβανικά το preveze/a έχει να κάνει

με τη μεταφορά-διαμετακόμιση και στα ιταλικά το prevesione σημαίνει προμήθεια.

Ένας μικρός εμπορικός σταθμός ήταν η Πρέβεζα και ο ιστορικός Αραβαντινός

ισχυρίζεται πως τη Νέα Πρέβεζα οχύρωσαν ως ναύσταθμο και νεώριο οι Τούρκοι.

Πάντως, η νέα πόλη που δημιουργήθηκε δεν θα πρέπει να είναι παλαιότερη του

1350. Ενετοί και Τούρκοι πάλεψαν σκληρά μεταξύ τους για την Πρέβεζα και οι

κατακτητές διαδέχονταν ο ένας τον άλλον. Το λιμάνι ανάμεσα στα στενά του

Αμβρακικού Κόλπου και το Ιόνιο Πέλαγος κατείχε μια περίοπτη στρατηγική θέση. Η

Πρέβεζα οχυρώθηκε με μοναδικό τρόπο και η πόλη τού Μεσαίωνα περιβαλλόταν από

ισχυρό τείχος και βαθιά τάφρο, που άφηνε μονάχα λίγες εισόδους-εξόδους. Άλλη

μια μεγάλη ναυμαχία, εκτός από εκείνη του Ακτίου, έγινε στο στόμιο του

Αμβρακικού στα 1538 ανάμεσα στον στόλο του Μπαρμπαρόσσα και τις ενωμένες

δυνάμεις των «Ευρωπαίων» με ναύαρχο τον φημισμένο Γενουάτη Αντρέα Ντόρια. Ο

Μπαρμπαρόσσα επικράτησε. Οι Γάλλοι για έναν μόνο χρόνο και ο Αλή Πασάς για δύο

περιόδους συμπληρώνουν το παζλ των κατακτητών της Πρέβεζας μέχρι να περάσει σε

ελληνικά χέρια στα 1912, μετά τη μάχη της Νικόπολης.

Τείχος και τάφρος δεν υπάρχουν πια, αλλά το κάστρο του Αγίου Ανδρέα είναι

ακόμα και σήμερα στρατιωτική περιοχή. Αν κάποιος θα ήθελε να φανταστεί την

καστροπολιτεία δεν έχει παρά να ακολουθήσει τον σύντομο δρόμο προς

Παντοκράτορα. Η συστάδα των τεράστιων ευκάλυπτων έχει χαλάσει στην Κυανή Ακτή

και αιτία είναι τα έργα υποθαλάσσιας ζεύξης του Αμβρακικού Κόλπου. Κομμάτια

από το τείχος και την τάφρο διακρίνονται εύκολα, αλλά στο κάστρο του

Παντοκράτορα ο χρόνος γυρίζει εύκολα πίσω. Το τούρκικο φρούριο που μετατράπηκε

σε φυλακή, ενώ τώρα ανακαινίζεται και χρησιμοποιείται για πολιτιστικές

εκδηλώσεις, κοιτάζει καμαρωτό την είσοδο του Αμβρακικού, αλλά και το Ιόνιο

Πέλαγος, ενώ απέναντί του συνομιλεί με το αντίστοιχο κάστρο του Ακτίου.

Αλλιώτικος είναι ο τόπος από τη δυτική πλευρά της πόλης ακολουθώντας τον δρόμο

για τη μικρή χερσόνησο με τους οικισμούς του Αγίου Θωμά και του Νεοχωρίου. Σε

αυτή την περιοχή ήταν ο περίφημος βενετσιάνικος ελαιώνας και πολλές από αυτές

τις αιωνόβιες ελιές λένε πως υπάρχουν ακόμα. Άλλωστε, μέχρι το τέλος της

δεκαετίας του 1960 το μάζεμα του ευλογημένου καρπού ήταν μια προσοδοφόρος

τελετουργία για τους Πρεβεζάνους. Ανάμεσα σε περιβόλια και μπαξέδες με

εσπεριδοειδή κάνουν την εμφάνισή τους τα καλυμμένα με λευκό πλαστικό σιλό

θερμοκήπια. Για όσους δεν γνωρίζουν κομμάτι του σύγχρονου πλούτου της Πρέβεζας

είναι η παραγωγή πρώιμων κηπευτικών. Θα αναρωτηθεί κανείς… είναι ναυτικοί οι

Πρεβεζάνοι ή είναι αγρότες; Είναι αυτόχθονες ιθαγενείς ή δέχθηκαν στην αγκαλιά

τους Λευκαδίτες, Συρρακιώτες και πρόσφυγες από τον Πόντο; Είναι αλήθεια πως

κατά μήκος της μεσαιωνικής τάφρου κατοικούν σκουρόχρωμοι απόγονοι των

Σενεγαλέζων ναυτικών ­ πληρώματα των Γάλλων κατακτητών; Πιστέψτε ό,τι θέλετε,

η πόλη ετούτη είναι όμορφη!

Ένα τεράστιο «κεφάλαιο» της ιστορίας, αλλά και της αίγλης της Πρέβεζας

βρίσκεται ακουμπισμένο στα ερείπια της Νικόπολης, που απλώνεται σε έναν

τεράστιο χώρο διαμελισμένη ανάμεσα σε επαρχιακούς δρόμους και νεώτερους

οικισμούς. Η περίφημη ναυμαχία στο Άκτιο ανάμεσα στα πλοία του Οκτάβιου και

τον στόλο του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας, το 31 π.Χ., ήταν καθοριστική. Σε

ανάμνηση της νίκης του ο Οκτάβιος αποφάσισε να χτίσει τη Νικόπολη στο

νοτιότερο άκρο της Ηπείρου. Κάπου, άλλωστε, ήταν και ανάγκη αφού ο Ρωμαίος

στρατηγός Παύλος Αιμίλιος είχε διαλύσει πάνω από 70 πόλεις της Ηπείρου και

ανάμεσά τους τη χώρα των Κασσωπών. Ελάτρεια, Βατίαι, Βούχετα, Κασσώπη,

Πανδοσία, οι αρχαίες πόλεις που χάθηκαν για πάντα. Κάπου έπρεπε να πάνε όλοι

αυτοί οι άνθρωποι και η Νικόπολη ήταν «μάννα εξ ουρανού». Σαν κύριος του τότε

σύμπαντος κόσμου ο Οκτάβιος προίκισε τη Νικόπολη με προνόμια και ατέλειες, της

έφτιαξε τείχη και τη στόλισε με μεγαλόπρεπα δημόσια κτίρια και έργα τέχνης.

Θαυμάσιο ήταν και το υδραγωγείο μήκους 70 χιλιομέτρων (!) που ξεκινούσε από

τον σημερινό Άγ. Γεώργιο Φιλιππιάδας, ενώ από εκείνη την εποχή σώζονται

κομμάτια των τειχών, το Ωδείο, το Θέατρο, οι Θέρμες, το Στάδιο και το Μνημείο

του Αυγούστου που έχει ενσωματωμένα επάνω του τα έμβολα των πλοίων της

Κλεοπάτρας! Τρία λιμάνια είχε η ρωμαϊκή Νικόπολη (στον Αμβρακικό, στο Ιόνιο

και στη θέση Μαργαρώνα, στην Πρέβεζα) και το εύκρατο κλίμα της περιοχής έκανε

τους πλούσιους Ρωμαίους να χτίσουν κομψές επαύλεις για παραθερισμό.

Ακολούθησαν οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες και το 540 μ.Χ. ο Ιουστινιανός

επισκευάζει τα τείχη (είναι τα σημερινά που βλέπουμε), ενώ χτίζονται πολλές

βασιλικές εκκλησίες με εξαίρετα ψηφιδωτά (π.χ. Δουμετίου, Αλκύσσωνος κ.ά.). Ο

μαρασμός της Νικόπολης ήρθε ύστερα από δύο μεγάλες επιδρομές των Βούλγαρων στα

1035 και 1065. Έναν αιώνα μετά το λιμανάκι της Πρέβεζας αρχίζει να γεμίζει με

κόσμο, αφήνοντας πίσω του τα ερείπια της Νικόπολης, που χρησιμεύουν ως δομικό

υλικό της νέας πατρίδας.

«Έχει ο καιρός γυρίσματα» και οι ανοιχτόμυαλοι Πρεβεζάνοι το ξέρουν καλά.

Γελούν, κάνουν πλάκες, γλεντούν με κέφι σκορπώντας χρήματα, έχουν χαλαρούς

ρυθμούς, αναπαύονται το μεσημέρι και σκέπτονται πως η ζωή είναι μικρή για να

‘ναι στενάχωρη. Κάτι ξέρουν… ίσως καλύτερα από εμάς.

ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Αξίζει να περάσετε ένα Σαββατοκύριακο στην Πρέβεζα αυτή την εποχή. Η

χειμωνιάτικη ατμόσφαιρα της ταιριάζει και η βόλτα στο λιμάνι είναι υπέροχη.

Εκτός από την ίδια την πόλη που έχει και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, υπάρχει ο

τεράστιος χώρος της αρχαίας Νικόπολης, ο υγροβιότοπος της λιμνοθάλασσας του

Αμβρακικού, η αρχαία Κασσώπη, το Ζάλογγο, οι πηγές και τα στενά του ποταμού

Αχέροντα, η λίμνη Ζηρού, το κάστρο των Ρωγών και τόσα άλλα σημεία που μπορείτε

να επισκεφθείτε, όλα σε απόσταση αναπνοής από την πόλη.

Η Πρέβεζα, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού, έχει περίπου 15.000 κατοίκους και

απέχει 420 χλμ. από την Αθήνα (μέσω Ρίου – Αντιρρίου) και 440 από τη

Θεσσαλονίκη (μέσω Λάρισας – Τρικάλων – Ιωαννίνων). Το φέρι που ενώνει την

Πρέβεζα με το ακρωτήριο του Ακτίου (δίπλα στη Βόνιτσα) εκτελεί δρομολόγια κάθε

ακέραια ώρα της ημέρας έως τη 1 το πρωί.

ΔΙΑΜΟΝΗ

Υπάρχει η τουριστική υποδομή στην Πρέβεζα γιατί χιλιάδες είναι εκείνοι που την

προτιμού για τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Ιδιαίτερο πρόβλημα δεν θα

συναντήσετε για να κλείσετε δωμάτιο σε ξανοδοχείο και τα παρακάτω αναφέρονται

ενδεικτικά:

Διόνι 0682-27381

Πρέβεζα Σίτι 0682-27365

Μαργαρώνα 24361

Ζήκας 27505

ΦΑΓΗΤΟ

Εάν σας αρέσει το ψάρι, τα θαλασσινά και οι μεζέδες της θάλασσας γενικότερα,

έχετε έρθει σε έναν μικρό παράδεισο. Ακόμα και τα ουζερί-ταβέρνες που το

καλοκαίρι σερβίρουν «τουριστικό» φαγητό, τώρα αλλάζουν εντελώς. Είτε μέσα είτε

έξω από την αγορά της Πρέβεζας θα βρείτε αυτό που σας αρέσει περισσότερο.

Προσωπικά θα πρότεινα την παλιά ψαροταβέρνα του «Αμβρόσιου», που τα

προηγούμενα χρόνια στο μενού της είχε μονάχα ντομάτα και σαρδέλα ψητή. Τώρα

έχει διαθέσιμο ό,τι είναι φρέσκο και καλό. Πολύ καλό ουζερί είναι το

«Σεϊτάν-Παζάρ» κοντά στον Άγιο Χαράλαμπο και το «Κονάκι» απέναντι από τον Αγ.

Αθανάσιο. Ωραίο ουζερί με ψάρι και κρέας είναι η «Τρελλή Γαρίδα» και αν

προτιμάτε ταβέρνα πηγαίνετε στον «Γκάβα». Αν θέλετε οπωσδήποτε κρεατικά,

πολλές ταβέρνες έχει στο χωριό Κανάλι, ενώ στη Νέα Σαμψούντα θα βρείτε

κοκορέτσια και κοντοσούβλια. Για αρνί της σούβλας μπορείτε να πάτε στην

ταβέρνα του Ακρίβη, στη θέση Έλεγχος της Νικόπολης. Αν έχετε τη δυνατότητα να

δοκιμάσετε τοπικό φαγητό σε σπίτι θυμηθείτε τον «κέφαλο πετάλι» (ανοιγμένος

στα δύο, αλατισμένος, στραγγισμένος στον ήλιο και τέλος ψητός στα κάρβουνα),

τα ζυμαρικά με θαλασσινά και την ψητή σαρδέλα. Στην Πρέβεζα η σαρδέλα λέγεται

παπαλίνα και περασμένη στο καλάμι και στεγνωμένη ονομάζεται σαλαμουστράδα. Η

ψητή σαλαμουστράδα ανοίγει νέους ορίζοντες στο αισθητήριο της γεύσης!

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ

(Κωδικός Πρέβεζας 0682)

Γραφείο Τουρισμού 28120

Αστυνομία 22223

Τροχαία 28136

Τουριστική Αστυνομία 25489

Νοσοκομείο 22871-25666

Λιμεναρχείο 22226

Τελευταία Νέα