Αναζήτηση
Ποια μπορεί να είναι η Κούβα μετά τον Φιντέλ Κάστρο; Τι σκέπτεται το
επιτελείο του Κουβανού επαναστάτη για τις ΗΠΑ; Πώς «βλέπουν» τη Ρωσία; Γιατί
και πώς οι νέοι πήραν το τιμόνι της εξουσίας στην Αβάνα;
Ο υπουργός Εξωτερικών της Κούβας Φελίπε Πέρεζ Ρόκε, ο οποίος επισκέφθηκε
την Ελλάδα, απαντά στα ερωτήματα. Και τονίζει στα «ΝΕΑ» πως η χώρα του πέρασε
το ’91 απέραντες δυσκολίες. «Πήγαμε στον Άδη, συνομιλήσαμε μαζί του και
επιστρέψαμε», λέει χαρακτηριστικά.
|
|
ΕΡ.: Τόσο νέος στην ηλικία και… υπουργός Εξωτερικών;
ΑΠ.: Όλοι είμαστε νέοι στη χώρα του Χοσέ Μαρτί…
ΕΡ.: Μα εσείς γεννηθήκατε…
ΑΠ.: Το ’65.
ΕΡ.: Άρα δεν ζήσατε την επανάσταση…
ΑΠ.: Ανήκω σε μια γενιά για την οποία όλα ήταν… εύκολα μέχρι το ’90. Από
τότε, περάσαμε μία δεκαετία πολύ δύσκολα. Αλλά πάμε, πλέον, καλύτερα.
ΕΡ.: Οι δυσκολίες που λέτε αφορούν το ότι σας κόπηκε η βοήθεια από τη
Μόσχα;
ΑΠ.: Είχαμε μία σχέση 30 ετών με την ΕΣΣΔ και τις χώρες της Ανατολικής
Ευρώπης. Εκεί βρήκαμε καταφύγιο για να αντισταθούμε στη βορειοαμερικανική
επίθεση. Μας πουλούσαν πετρέλαιο, ανταλλακτικά, τρόφιμα, αγόραζαν την ζάχαρή
μας. Είχαμε το 85% του εξωτερικού μας εμπορίου μαζί τους. Αυτό ξαφνικά χάθηκε.
Η οικονομία μας έπεσε 35% κάτω. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο να διορθωθεί. Πήγαμε
στον Άδη, μιλήσαμε μαζί του και γυρίσαμε πίσω!
Σκεφθείτε μόνον ότι 16 ώρες την ημέρα δεν είχαμε ηλεκτρικό ρεύμα. Έλειπαν
τρόφιμα, φάρμακα, πολλά είδη… Και οι ΗΠΑ ενίσχυσαν ακόμα περισσότερο το
εμπάργκο τους και πέρασαν μια σειρά από νομοθετήματα για να μας χτυπήσουν.
Νόμιζαν στην Ουάσιγκτον ότι είχαμε φθάσει στο τελικό μας στάδιο, πως δεν θα
αντέχαμε. Αλλά είμαστε σαν τους Σπαρτιάτες…
ΕΡ.: Απορώ, πάντως, πώς ο Φιντέλ Κάστρο εμπιστεύθηκε έναν
τόσο νέο άνθρωπο στο τιμόνι του υπουργείου Εξωτερικών…
ΑΠ.: Είναι άνθρωπος που παίρνει ρίσκα. Άλλωστε, οι νέοι στην Κούβα παίζουν
πλέον σημαντικό ρόλο. Το 60% του πληθυσμού είναι κάτω των 40 χρόνων. Οι
υπουργοί μας κατά μέσον όρο έχουν ηλικία 40 χρόνων. Όλα τα στελέχη των
εταιρειών είναι νέοι.
Η επανάσταση έχει τώρα τρεις γενιές. Αυτή που έκανε την επανάσταση, ο Φιντέλ
και οι άλλοι. Αυτή η γενιά έχει ανοίξει τον δρόμο στους νέους. Η πλειοψηφία
των ανθρώπων εκείνης της εποχής δεν είναι πλέον σε θέσεις-κλειδιά στην Κούβα.
Άλλοι αποσύρθηκαν, άλλοι πέθαναν…
Υπάρχει μια άλλη γενιά, που ήταν παιδιά στην επανάσταση. Και η άλλη γενιά
είναι αυτή που γεννήθηκε μετά και μπόρεσε και απόλαυσε μία περίοδο με άνεση
και αγαθά, όπως είναι η δωρεάν εκπαίδευση, η περίθαλψη· μία περίοδο
ευμάρειας…
Πάντως, να ξέρετε πως το ότι είμαι υπουργός σε αυτή την ηλικία δεν αποτελεί
εξαίρεση.
ΕΡ.: Αλήθεια, ένα καθεστώς τόσων χρόνων, σαν το δικό σας,
δεν γεννάει διαφθορά;
ΑΠ.: Όχι, κατ’ ανάγκην. Η επανάσταση βέβαια έχει μόνον 40 χρόνια. Τώρα γυρνάω
από την Ακρόπολή σας και έχω μια καλή αντίληψη του χρόνου και των αιώνων που
περνούν… Θα έλεγα ότι μετά την επανάσταση εμφανίσθηκαν και στοιχεία
διαφθοράς. Θα τα έλεγα εσωτερικά «ξεσπάσματα», λάθη.
Όμως, η επανάσταση δημιούργησε έναν πολιτισμό, μία κουλτούρα, μία ηθική.
Συμμετέχω και συμμετέχουμε στην πολιτική κατά μυστικιστικό τρόπο. Αισθανόμαστε
μια ηθική υποχρέωση, αναλαμβάνουμε μία δέσμευση στον λαό, δεχόμαστε τον άμεσο
έλεγχο του λαού.
Φυσικά, πάντα υπάρχει η πιθανότητα μια επανάσταση να απομακρυνθεί από τους
στόχους. Αλλά είχαμε και το παράδειγμα και την ηθική τού Φιντέλ. Είμαστε ακόμα
μία επανάσταση που εργάζεται για τον άνθρωπο και τον κόσμο. Είμαστε σταθεροί
και έχουμε μόνιμο στόχο την ηθική, την ισότητα, την κοινωνική δικαιοσύνη, την
εκπαίδευση και την περίθαλψη για όλους.
ΕΡ.: Αλήθεια, τι θα γίνει μετά τον Κάστρο;
ΑΠ.: Πιστεύω ότι ο Κάστρο έχει συνείδηση πως ο χρόνος που διαθέτουν οι
άνθρωποι είναι περιορισμένος. Αυτός και η γενιά του έχουν δημιουργήσει όλο τον
απαιτούμενο χώρο για τη νέα γενιά. Και αυτό το έχει κάνει τελείως αρμονικά.
Στην Κούβα ζούμε ήδη μια μεταβατική περίοδο. Μεταφέρεται η εξουσία στους
νέους. Το ζούμε εδώ και χρόνια.
Γι’ αυτό πιστεύω ότι δεν θα ζήσουμε κρίσεις στην Κούβα. Θα έχουμε μία
συνέχεια. Η πλειονότητα των νέων υπερασπίζεται τα ίδια ιδανικά.
ΕΡ.: Μα μπορεί ο σοσιαλισμός να πετύχει σε μία μόνο χώρα, όταν όλες
οι γειτονικές της Λατινικής Αμερικής είναι καπιταλιστικές;
ΑΠ.: Πιστεύω ότι αυτό μπορεί να γίνει και η ζωή θα δείξει εάν είχαμε δίκιο ή
όχι. Κάνουν λάθος όσοι πιστεύουν ότι ο σοσιαλισμός θα εξαφανισθεί όταν φύγει ο
Φιντέλ. Εναποθέτουν όλο το μέλλον και την πολιτική της Κούβας σ’ ένα άτομο,
που είναι ο Φιντέλ. Όμως, οι ιδέες μας έχουν ριζώσει στον πληθυσμό της χώρας.
Υπάρχει η εννεαετής υποχρεωτική εκπαίδευση, υψηλό επίπεδο στην κουλτούρα και
στην πολιτική.
Θα ήταν δύσκολο να επιβάλουν στον λαό της Κούβας ένα άλλο σύστημα που θα
διαφύλασσε όπως το δικό μας την ισότητα, τη δωρεάν εκπαίδευση όλων, το ταλέντο
του νέου, την προστασία των ενηλίκων, τη δωρεάν περίθαλψη υψηλού επιπέδου όλου
του πληθυσμού, τα υψηλά δικαιώματα της γυναίκας, τη θρησκευτική ελευθερία, το
υψηλότερο επίπεδο ισότητας στη Λατινική Αμερική.
Έχουμε μία κληρονομιά, ύστερα από αγώνες πολλών. Οι Κουβανέζοι ξέρουν ότι άλλο
πράγμα είναι ο καπιταλισμός της Ευρώπης και άλλο αυτός ο υπανάπτυκτος της
Λατινικής Αμερικής.
ΕΡ.: Πώς το εννοείτε;
ΑΠ.: Ένας Ευρωπαίος άνεργος μπορεί με το επίδομα ανεργίας να κάνει διακοπές
στην Κούβα, αλλά ένας άνεργος της Λατινικής Αμερικής θα πεθάνει από την πείνα!
Εσείς οι Ευρωπαίοι δεν πρέπει να το ξεχνάτε αυτό. Υπάρχουν ιστορικοί λόγοι που
στην Ευρώπη το βιοτικό επίπεδο είναι πολύ καλύτερο. Και για να καταλήγω, ο
σοσιαλισμός είναι το σύστημα του μέλλοντος.
ΕΡ.: Τότε γιατί κατέρρευσε η ΕΣΣΔ;
ΑΠ.: Μα εκεί απέτυχε ένα μοντέλο του σοσιαλισμού, ένα γραφειοκρατικό μοντέλο,
με πολλά λάθη. Αυτό δεν είχε σχέση με τη δική μας πραγματικότητα… Η
επανάσταση στην Κούβα το ’59 είχε επιτυχία, χωρίς να έχει δει μέχρι τότε το
πρόσωπο ούτε ενός Ρώσου.
Ο σοσιαλισμός στην Κούβα δεν απέκτησε τον Κόκκινο Στρατό όπως η Ρωσία. Η
επανάσταση στην Κούβα έγινε χωρίς ούτε ένα όπλο από τη Μόσχα. Έχουμε μια άλλη
πραγματικότητα.
ΕΡ.: Φοβάσθε τους Αμερικανούς;
ΑΠ.: Ναι, είναι ένας γείτονας με μεγάλη ισχύ. Από στρατιωτική άποψη θα
μπορούσαν να κάνουν σκόνη τη χώρα μας, αλλά δεν θα μπορούσαν να μας
γονατίσουν. Ο λαός έχει ριζωμένη την αίσθηση της ελευθερίας.
Και δεν φοβάμαι το αμερικανικό εμπάργκο. Μας κάνει κακό, αλλά δεν μπορεί να
μας οδηγήσει σε ήττα. Χάνουν και αυτοί, και στις ΗΠΑ πολλοί πλέον δεν το
πολυθέλουν.
ΕΡ.: Και το μέλλον;
ΑΠ.: Αυτό που με ανησυχεί είναι μια φυσιολογική σχέση μεταξύ ΗΠΑ και Κούβας,
με επενδύσεις, εμπόριο, τουρισμό. Είναι μια πολιτική και πολιτιστική πρόκληση
που θα έβαζε σε κίνδυνο τον πολιτισμό μας. Αλλά αυτό θα έφερνε οικονομικά
οφέλη και δεν θα υποφέραμε, όπως τώρα. Αν με ρωτάτε τι προτιμώ: να
αντιμετωπίσω τον κίνδυνο, να δεχθώ την πρόκληση. Θέλουμε μια σχέση
φυσιολογική, δεν θέλουμε να είμαστε κλεισμένοι στον εαυτό μας. Ο κόσμος αυτόν
τον αιώνα είναι ο κόσμος της παγκοσμιοποίησης. Κι εμείς ελπίζουμε κατέληξε
χαμογελώντας τα δικά μας μουσικά συγκροτήματα να έρχονται και να χορεύετε τη
μουσική μας και όχι τα ροκ εντ ρολ…
