Αν πιστέψουμε…

… σε μερικούς ψυχολόγους, δεν είμαστε παρά ένα είδος γεμάτο κακεντρέχεια:

φίλοι και εχθροί, συγγενείς και μη, όσο και αν είναι ανακατεμένο το DNA μας,

δεν χάνουμε ευκαιρία να βγάλουμε τα απωθημένα μας πάνω στους άλλους, με την

πρώτη ευκαιρία που θα βρεθούμε μαζί τους. Για το πλήθος με την έννοια της

μάζας είχε γράψει ο Γουσταύος Λε Μπον («Ψυχολογία του όχλου», 1895). Τώρα,

μετά την ψυχολογία, έρχεται η σειρά των μαθηματικών για να μεταφράσουν τα πάθη

του πλήθους σε ποσοτικές σχέσεις. Έτσι, λένε πως βρήκαν τον «νόμο της

διαφωνίας»: αν βάλει κανείς μαζί (ν) πλήθος ατόμων, τότε υπάρχουν ν(ν-1)/2

δυνατοί τρόποι για να ξεσπάσει ανάμεσά τους μια γερή διαφωνία.

Η γνώση…

… αυτού του νόμου μπορεί να γλιτώσει από δυσάρεστες εκπλήξεις κάποιον που

σχεδιάζει να καλέσει κόσμο στο σπίτι. Σε μια συγκέντρωση, ας πούμε, 6 ατόμων,

υπάρχουν 15 δυνατοί τρόποι για να ξεσπάσει γερός καβγάς μεταξύ τους. Αν

προσθέσουμε άλλα 2 άτομα, τότε οι αφορμές για διαφωνία σχεδόν διπλασιάζονται.

Με άλλα δύο, τριπλασιάζονται. Ποιος είναι λοιπόν ο ιδανικός αριθμός

καλεσμένων, ώστε να νιώθει κανείς πως δεν κινδυνεύουν τα πιατικά στο τραπέζι;

Εδώ θα πρέπει να καταφύγουμε στη θεωρία του Ράμσεϊ. Μαθηματικός από το

Καίμπριτζ, ο άνθρωπος που έδωσε το όνομά του σε αυτή τη θεωρία, ήταν ίσως

προορισμένος για πιο σπουδαία πράγματα. Όμως, πέθανε νέος, μόλις στα είκοσι

έξι του, το 1930. Πρόλαβε πάντως να διατυπώσει τη θεωρία του, η οποία εξετάζει

τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ συνόλων ­ όπως μια οικογενειακή σύναξη ή

μια φιλική (;) συντροφιά.

Ο Ράμσεϊ…

… έδειξε πως, όταν αυτές οι συνάξεις ξεπερνούν έναν ορισμένο αριθμό,

γεννώνται πάντα μέσα τους «κλίκες» κοινών ενδιαφερόντων ή συμφερόντων ­ μόνιμη

αιτία αντιδράσεων και εντάσεων στις παρέες. Σε μια συντροφιά 6 ανθρώπων, λέει

ο Ράμσεϊ, θα υπάρχει πάντα μια «κλίκα» τριών που είτε θα γνωρίζονται είτε θα

είναι εντελώς άγνωστοι μεταξύ τους. Γι’ αυτό, κάθε σωστός οικοδεσπότης θα

πρέπει να φροντίζει να τους βάζει στην κατάλληλη θέση στο τραπέζι.

Η ευκαιρία…

… να βρουν οι άνθρωποι κοινά σημεία μεταξύ τους υπάρχει πάντα ­ και είναι

μάλιστα μεγάλη ­ ανεξαρτήτως του μεγέθους της συντροφιάς. Για παράδειγμα, σε

ένα σύνολο 5 τυχαίων ατόμων, η πιθανότητα δύο από αυτά να έχουν το ίδιο ζώδιο

είναι μεγαλύτερη του 50%. Σε μια συντροφιά 23 ατόμων, υπάρχει 50% πιθανότητα

δύο από αυτά να έχουν γεννηθεί την ίδια ημέρα. Ακόμη και σε μια συντροφιά μόνο

4 ατόμων, η πιθανότητα δύο από αυτά να έχουν γεννηθεί την ίδια ημέρα της

εβδομάδας είναι μεγαλύτερη του 50%. Βέβαια, ασφαλώς χρειάζεται κάτι παραπάνω

από το να είναι δυο άνθρωποι Υδροχόοι για να «κατασπαράξουν» τους υπόλοιπους.

Αν όμως αναζητήσουμε τη σιγουριά στους αριθμούς, τότε θα πρέπει μάλλον να

πορευτούμε κατά μόνας, αφού, σύμφωνα με τον μαθηματικό τύπο που γράψαμε στην

αρχή, μόνο όταν το (ν) πάρει ως τιμή τη μονάδα ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος της

διαφωνίας ­ χωρίς πάντως να είναι μηδενικός, κάτι που ίσως πρέπει να μας βάλει

σε ανησυχία.