Η ψηφιακή τεχνολογία και οι εφαρμογές της πληροφορικής είναι ένα απ’ τα κύρια

στοιχεία των προτάσεων του Γενικού Επιτελείου Στρατού για τον Στρατό Ξηράς του

2010

Ο καταδρομέας Αλέξανδρος Θεοδώρου προχωρεί αθέατος στο σκοτάδι αναζητώντας τις

δυνάμεις τού εισβολέα που είχαν βγει στην ακτή του νησιού πριν από μία ώρα. Οι

κακές καιρικές συνθήκες στο Αν. Αιγαίο κάνουν ακόμα πιο δύσκολο το σκηνικό

αλλά οι κινήσεις του στρατιώτη είναι σχετικά άνετες.

Η σιγουριά του οφείλεται στην εικόνα που έχει σε μια μίνι οθόνη στην άκρη του

ματιού του, με την οποία βλέπει και ελέγχει το γύρω περιβάλλον του σε μεγάλη

έκταση χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο. Η ψηφιακή εικόνα έρχεται από ένα

αεροπλανάκι, ένα Micro Air Vehicle (MAV) μεγέθους σπουργιτιού που πετάει

μερικά μέτρα πάνω από το κεφάλι του πάνοπλου καταδρομέα και των 3-4 συναδέλφων

του που είναι λίγο πιο πίσω.

Εικόνα επιστημονικής φαντασίας; Ίσως και όχι. Η κάμερα, η προσοφθάλμια οθόνη

και το «αθώο σπουργιτάκι» δεν είναι παρά μόνο ένα μέρος του ψηφιακού

εξοπλισμού του Έλληνα καταδρομέα. Για να χτιστεί όμως ο ψηφιακός στρατιώτης

της ιστορίας μας, όπως προβλέπει το όραμα της ηγεσίας του ελληνικού υπουργείου

Άμυνας, θα χρειαστούν σχεδόν 10 χρόνια. Άλλωστε, γι’ αυτόν ακούσαμε πρώτη φορά

τα φιλόδοξα σχέδια του Γενικού Επιτελείου Στρατού μόλις πριν από μία εβδομάδα!

Σχέδια και προγράμματα που άλλες χώρες ­ και κυρίως οι ΗΠΑ και η Γαλλία ­

έχουν ήδη δρομολογήσει από χρόνια, αναπτύσσοντας τόσο τα σχετικά δόγματα όσο

και την αντίστοιχη ψηφιακή τεχνολογία. Μάλιστα, το αμερικανικό Πεντάγωνο

υλοποιεί το σχετικό άκρως απόρρητο πρόγραμμα Land Warrior, έχοντας συγκροτήσει

μια ταξιαρχία ­ Force ΧΧΙ ­ που λειτουργεί πειραματικά με ψηφιακούς

στρατιώτες!

Στην Ελλάδα, αν όλα πάνε καλά τα επόμενα χρόνια, ο καταδρομέας Αλέξανδρος

Θεοδώρου θα είναι πανέτοιμος να αντιμετωπίσει τη δύσκολη συνέχεια της

αποστολής του.

Δευτερόλεπτα μετά ­ προβλέπει το σενάριο ­ η κάμερα του σπουργιτιού MAV

εντοπίζει μερικά εχθρικά τανκς.

Ούτε το προσωπικό όπλο, ένα τουφέκι των 5,56 χιλ., με το ενσωματωμένο

βομβιδοβόλο, ούτε και τα όπλα των μελών της μικρής ομάδας του λοχία Θεόδωρου

μπορούν να κάνουν κάτι εναντίον της ισχυρής θωρακισμένης δύναμης. Πριν από

5-10 χρόνια η ιστορία θα σταματούσε κάπου εκεί και θα άρχιζε, ίσως, το ηρωικό

της μέρος. Στο ψηφιακό, όμως, πεδίο του 2010 ο στρατιώτης δεν (θα) βασίζεται

μόνο στον εαυτό του, αν και πλήρης μαχητής. Ο λοχίας Θεοδώρου ξέρει και έχει

εκπαιδευτεί ως οργανικό τμήμα μιας ενιαίας δικτυωμένης, πληροφοριακά, δύναμης.

Η περιγραφή της συνέχειας ανήκει σ’ έναν ειδικό αμυντικό αναλυτή (έχει γράψει

το βιβλίο «Ο Πόλεμος στον 21ο Αιώνα»), τον κ. Κώστα Γρίβα: Ο ψηφιακός

στρατιώτης της ιστορίας σας, λέει ο κ. Γρίβας, έχει εύκολη πλέον αποστολή:

«Καρφώνει» με το ενσωματωμένο στο τουφέκι του αποστασιόμετρο λέιζερ το ένα

μετά το άλλο όλα τα εχθρικά τανκς. Την ίδια στιγμή, ο υπολογιστής δεδομένων

μάχης που βρίσκεται στην πλάτη του, μέσα στον αντιβαλλιστικό του θώρακα από

προηγμένα συνθετικά υλικά, υπολογίζει την κατεύθυνση όπου βρίσκονται τα

εχθρικά τεθωρακισμένα σε σχέση με αυτόν, με βάση τα στοιχεία από το

αποστασιόμετρο λέιζερ και τη μίνι τηλεοπτική κάμερα του όπλου. Σε μερικά

δευτερόλεπτα η διαδικασία της στοχοποίησης ολοκληρώνεται και τα δεδομένα αυτά

μεταδίδονται, με υπερσμικρυμένο (miniaturized) σύστημα ζεύξης δεδομένων (data

link) που βρίσκεται επίσης πάνω του, στο δίκτυο διοίκησης και ελέγχου C4ISR

(Command, Control, Communications, Computers, Intelligence, Surveillance and

Reconnaissance). Το δίκτυο αυτό ενοποιεί τον λοχία Θεοδώρου με τα υπόλοιπα

στοιχεία της πολεμικής δύναμης. Σε ελάχιστο χρόνο όλες οι φίλιες δυνάμεις

γνωρίζουν πως σε απόσταση 85 μέτρων και γωνία 32 μοιρών από τον Θεοδώρου

βρίσκονται εχθρικά τεθωρακισμένα. Η θέση του λοχία είναι ήδη γνωστή, μιας και

διαθέτει το δικό του GPS ­ το σύστημα προσδιορισμού θέσης μέσω δορυφόρου. Ο

αρχηγός ενός αυτοκινούμενου πυροβόλου, 15 χιλιόμετρα δυτικά, στην ασφαλή

ενδοχώρα του νησιού, έχει αμέσως στον ηλεκτρονικό του χάρτη ό,τι χρειάζεται:

την ακριβή θέση της ομάδας του Θεοδώρου και την ακριβή θέση των εχθρικών

τανκς. Η εκτόξευση, πλέον, των υπερέξυπνων βλημάτων πυροβολικού με

αντιαρματικά υποπυρομαχικά είναι το πιο εύκολο τμήμα της αποστολής: σε λίγα

λεπτά το ένα μετά το άλλο τα εχθρικά τανκς ανατινάζονται…

Ο στρατός λοιπόν του μέλλοντός μας στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι παρά

μια ψηφιακή δύναμη από έναν, ουσιαστικά, λοχία που εντόπισε τον εχθρό έγκαιρα

και ασφαλώς, και ένα συνδεμένο ψηφιακά πυροβόλο με έξυπνα βλήματα ακριβείας

που αξιοποίησε αστραπιαία την πληροφορία. Ο ψηφιακός στρατιώτης νίκησε μια

πολύ ισχυρή ­ αλλά συμβατική ­ δύναμη αρμάτων μάχης, υπογραμμίζει ο αμυντικός

αναλυτής κ. Κ. Γρίβας! Η ψηφιακή τεχνολογία και οι εφαρμογές της πληροφορικής

είναι ένα απ’ τα κύρια στοιχεία των προτάσεων του Γενικού Επιτελείου Στρατού

για τον Στρατό Ξηράς του 2010 που καταρτίζοντας στο πλαίσιο της εντολής του κ.

Α. Τσοχατζόπουλου για τη Στρατηγική Ανασυγκρότηση των Ενόπλων Δυνάμεων.

Η εδραίωση ενός παγκόσμιου πληροφορικού περιβάλλοντος έχει οδηγήσει πολλές

χώρες σε αναθεώρηση των στρατηγικών τους ­ ήδη τα πρώτα δειλά βήματα έγιναν

στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στον Παναμά, στη Σομαλία, στην Αϊτή, στον

Περσικό Κόλπο, στη Βοσνία, στο Κοσσυφοπέδιο… Ένα περιβάλλον που γίνεται

ιδιαίτερα περίπλοκο για την Ελλάδα λόγω των έντονων απειλών εξ Ανατολών, και

της μεγάλης ευρύτητας του μετώπου (Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα Ελλάδας – Κύπρου)

αλλά και του δόγματος για άμεση ανταπόδοση και ισοδύναμο τετελεσμένο. Ήδη εδώ

και μερικά χρόνια έχει αρχίσει η ενίσχυση των συστημάτων ελέγχου και διοίκησης

των Γενικών Επιτελείων καθώς και των αντίστοιχων συστημάτων επικοινωνιών.

Ωστόσο έχει επισημανθεί ότι οι κινήσεις είναι εν μέρει ξεκομμένες και απαιτούν

συντονισμό.

Πρόσφατα ξεκίνησαν οι προσπάθειες για τη δημιουργία τμήματος που θα ασχολείται

με τον κυβερνοχώρο ­ ο Πληροφορικός Πόλεμος και οι… κυβερνοστρατιώτες

πέρασαν ήδη δειλά δειλά την πύλη του ΓΕΕΘΑ. Παράλληλα πολλά από τα εξοπλιστικά

προγράμματα επιχειρείται να συνδυασθούν με τις ανάγκες του ψηφιακού πεδίου

μάχης ή αναθεωρούνται υπό το πρίσμα των νέων συνθηκών. Ακόμα και για το μόλις

προ 3-4 μηνών εγκριθέν νέο 5ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα ετοιμάζεται αναθεώρηση

­ η πληροφορική είναι πλέον κάτι σαν φετίχ στο ελληνικό Πεντάγωνο. Τόσο που

διαπιστώνονται χαώδεις καταστάσεις όταν διασταυρώνεται η ­ δικαιολογημένη –

αγωνία των ειδικών με την ωμή πραγματικότητα. «Για ποιον ψηφιακό στρατιώτη μάς

λένε», σχολίαζε τις προάλλες υψηλόβαθμος επιτελής, «όταν, ίσως, υπάρχουν ακόμα

αποθέματα αρβυλών στις οποίες οι ναύτες έβαζαν χαρτόνια (!) στον πάτο τους για

να μην παγώνουν τα πόδια τους στο κατάστρωμα…».

Ή, όπως έλεγε άλλος αξιωματικός που επισκέφθηκε τις προάλλες το εντυπωσιακό

περίπτερο Πληροφορικής του Πενταγώνου στον χώρο της Διεθνούς Εκθέσεως

Θεσσαλονίκης, όταν «πάρα πολλές μονάδες δεν έχουν ακόμα στοιχειώδες σύστημα

μηχανογράφησης υλικών»…

Προσφέρουν μεγάλες πιθανότητες επιβίωσης

Πόσα όμως είναι τα ατομικά περιθώρια του στρατιώτη – μαχητή σ’ αυτό το ψηφιακό

περιβάλλον όπου η υψηλή τεχνολογία έχει τον πρώτο ρόλο;

Οι μελετητές του Γενικού Επιτελείου Στρατού θεωρούν ότι τόσο ο «ψηφιακός

στρατιώτης» όσο και ο «νέου τύπου ηγέτης» για τις μικρές και ευέλικτες μονάδες

που θα διαμορφωθούν θα πρέπει να έχουν το μέγιστο των προσωπικών, σωματικών

και πνευματικών ικανοτήτων και όχι μόνο εξαρτύσεις. Για παράδειγμα, ο

επικεφαλής μιας πολύ μικρής μονάδας, λόγω της αυξημένης καταστροφικής

ικανότητας των οπλικών συστημάτων που θα έχει υπό τις διαταγές του, θα πρέπει

να είναι ικανός να παίρνει τακτικές αποφάσεις που θα έχουν σημαντικές

στρατηγικές επιπτώσεις.

Αρκεί όμως η ικανότητα λήψης γρήγορων και σωστών αποφάσεων; Τι άλλο ρόλο θα

έχει ο ψηφιακός στρατιώτης στο χαοτικό επικοινωνιακό δίκτυο;

Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά δίνει στο βιβλίο του «Ο πόλεμος στον 21ο αιώνα»

ο αμυντικός αναλυτής κ. Κώστας Γρίβας (εκδόσεις Επικοινωνίες): «Ο ψηφιακός

στρατιώτης του μέλλοντος ­ γράφει ­ εκτός από φορέας απόκτησης και μετάδοσης

πληροφοριών διατηρεί και τον παλιότερο ρόλο του ως «αυτόνομο σύστημα μάχης».

Συνεπώς, θα πρέπει να διαθέτει επιθετικά και αμυντικά μέσα που θα του

επιτρέπουν να διεξάγει μάχη μόνος του. Το μείγμα των οπλικών του μέσων θα

πρέπει να είναι τέτοιο που να του προσφέρει μεγάλες πιθανότητες επιβίωσης,

μιας και οι στρατιώτες δεν είναι πλέον τόσο αναλώσιμοι όσο στο παρελθόν. Και

δεν είναι αναλώσιμοι, αφενός μεν γιατί είναι λιγότεροι και περισσότερο ακριβοί

από τους συμβατικούς προκατόχους τους ­ τόσο στον εξοπλισμό που ενσωματώνουν

όσο και στην επιχειρησιακή τους αξία ­ αφετέρου δε γιατί οι σημερινές

κοινωνίες των προηγμένων κρατών δεν δείχνουν την ίδια ανεκτικότητα στις

ανθρώπινες απώλειες που έδειχναν παλιά».

Το ΓΕΣ με βάση τα σχέδιά του προβλέπει σκληρή εκπαίδευση των στρατιωτών, ώστε

να γίνουν «άριστοι μαχητές και χειριστές οπλικών συστημάτων», αυξημένη χρήση

εξομοιωτών και ασκήσεις με χρήση κομπιούτερ.

Όσο πλησιάζουμε προς το 2010 το ΓΕΣ φιλοδοξεί να εξελίσσει συνεχώς τον

εξοπλισμό και την εκπαίδευση του «στρατιώτη μαχητή». Στην έκθεση που

συντάχθηκε και παρουσιάστηκε στον κ. Α. Τσοχατζόπουλο υπογραμμίζεται ότι τα

χαρακτηριστικά που (θα) διέπουν τον ψηφιακό στρατιώτη «είναι ο εξοπλισμός

άμεσης πληροφόρησης που διαθέτει (φωνής, εικόνας και δεδομένων), ο ατομικός

οπλισμός υψηλής αποτελεσματικότητας, τα μέσα ατομικής προστασίας και η

ικανότητά του για ταχυκινησία και ευελιξία», ως αποτέλεσμα υψηλού βαθμού

εκπαίδευσης.

Τα βήματα, φυσικά, δεν θα αρχίσουν αμέσως σε όλες τις δομές του Στρατεύματος.

Προτεραιότητα, σύμφωνα με επιτελείς του ΓΕΣ, έχουν οι Ειδικές Δυνάμεις, οι

οποίες θα αποτελέσουν και τη γέφυρα προς τον «ψηφιακό στρατιώτη».