«Σήμερα είχαμε εισροές συναλλάγματος στο fixing». Αυτή είναι μια είδηση που

προέρχεται από τα dealing rooms των τραπεζών και αρκετές φορές συνδέεται με

αισιοδοξία, αφού οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ξένα κεφάλαια τοποθετήθηκαν σε

ελληνικά ομόλογα και μετοχές. Μάλιστα, όταν δεν έχουν γίνει αγορές ομολόγων, η

πιθανότητα να αγοράστηκαν μετοχές στη Σοφοκλέους αυξάνει.

Πράγματι, η εισροή συναλλάγματος σημαίνει ότι αγοράστηκαν ξένα νομίσματα

έναντι δραχμών στην εγχώρια αγορά, αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι τα

ξένα κεφαλαία οδηγήθηκαν στην αγορά ομολόγων ή μετοχών. Η εισροή συναλλάγματος

μπορεί να έγινε για διαφόρους λόγους, όπως για επενδυτικούς, εμπορικούς κ.λπ.

Συνεπώς, εισροή συναλλάγματος δεν σημαίνει αυτόματη αγορά μετοχών και ομολόγων

από ξένους επενδυτές και μάλιστα την ίδια ημέρα. Άλλωστε, μπορεί και ένας

Έλληνας επενδυτής να αγοράσει μετοχές και ομόλογα με συνάλλαγμα.

Χρηματιστηριακά και τραπεζικά στελέχη περιγράφουν στην «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ» όλα τα

στάδια που περνά μια εντολή ενός ξένου επενδυτή για αγορά ή πώληση μετοχών στη

Σοφοκλέους. Η περιγραφή της διαδρομής είναι αποκαλυπτική.

Όλα ξεκινούν από την επιθυμία ενός ξένου ιδιώτη ή θεσμικού επενδυτή να

αγοράσει ή να πουλήσει μετοχές στη Σοφοκλέους. Ακολουθεί η διαβίβαση της

εντολής αυτής στη χρηματιστηριακή εταιρεία ή στον θεσμικό επενδυτή του

εξωτερικού (broker dealer), με τους οποίους συνεργάζεται ο ξένος επενδυτής –

πελάτης. Οι περιπτώσεις να δοθούν οι εντολές κατευθείαν από τον ξένο επενδυτή

σε ελληνική χρηματιστηριακή εταιρεία αποτελούν μειονότητα.

Στη συνέχεια, η ξένη χρηματιστηριακή εταιρεία ή ο ξένος θεσμικός επενδυτής

συγκεντρώνει τις εντολές των πελατών και τις μεταβιβάζει στην ελληνική ή στις

ελληνικές χρηματιστηριακές εταιρείες με τις οποίες συνεργάζεται. Τότε η

ελληνική χρηματιστηριακή εταιρεία εκτελεί συνολικά την εντολή στο όνομα (στον

κωδικό) της ξένης χρηματιστηριακής ή του ξένου θεσμικού επενδυτή. Εξάλλου, ο

ξένος θεσμικός ή η ξένη χρηματιστηριακή εταιρεία είναι πελάτης της ελληνικής

χρηματιστηριακής εταιρείας.

Μάλιστα έχει κωδικό πελάτη στην ελληνική χρηματιστηριακή εταιρεία και κωδικό

(Λογαριασμό Αξιών και Μερίδα) στο Αποθετήριο.

Επιβεβαίωση

Μόλις εκτελέσει η ελληνική χρηματιστηριακή εταιρεία την ομαδική εντολή,

στέλνει στην ξένη χρηματιστηριακή εταιρεία ή στον ξένο θεσμικό μια επιβεβαίωση

(confirmation). Από την άλλη πλευρά, η ξένη χρηματιστηριακή ή ο ξένος θεσμικός

επενδυτής στέλνει μια ανάλυση της ομαδικής εντολής (settlement instruction)

στην ελληνική χρηματιστηριακή εταιρεία.

Με το έγγραφο αυτό γίνεται ανάλυση της ομαδικής εντολής, όπου παρουσιάζονται

οι αρχικοί πελάτες, τα κομμάτια αγοράς ή πώλησης, τα ονόματα των μετοχών, οι

τιμές αγοράς ή πώλησης, το όνομα του θεματοφύλακα του ξένου επενδυτή, αλλά και

τα σχετικά κόστη των συναλλαγών. Ταυτόχρονα, η επιβεβαίωση της εκτέλεσης της

εντολής αποστέλλεται από την ξένη χρηματιστηριακή εταιρεία ή τον ξένο θεσμικό

και στον αρχικό πελάτη (ξένος επενδυτής).

Η ανάλυση των εντολών

Παράλληλα, η ανάλυση των εντολών (settlement instruction) αποστέλλεται από τον

ξένο επενδυτή (αρχικός πελάτης) στον θεματοφύλακα στην Ελλάδα. Η ελληνική

χρηματιστηριακή εταιρεία «σπάει» τη συναλλαγή στα μέρη που λέει το settlement

instruction και το κάθε μέρος το μεταθέτει στον αντίστοιχο θεματοφύλακα που θα

αναλάβει την εκκαθάριση του συγκεκριμένου μέρους της συναλλαγής.

Διευκρινίζεται ότι κάθε ξένος επενδυτής έχει έναν θεματοφύλακα στην Ελλάδα που

είναι τράπεζα και είναι υπεύθυνος για όλα τα θέματα θεματοφυλακής.

Παίζει, δηλαδή, τον ρόλο του διαμεσολαβητή και κάνει την εκκαθάριση, τον

διακανονισμό, τη μετατροπή του συναλλάγματος, τη συλλογή μερισμάτων κ.λπ.

Γενικώς προσφέρει ευρεία γκάμα επενδυτικών υπηρεσιών.

Μόλις γίνει η παραπάνω ανταλλαγή των εγγράφων μεταξύ ελληνικής

χρηματιστηριακής εταιρείας, ξένου θεσμικού, ξένης χρηματιστηριακής εταιρείας

και ξένου επενδυτή (όλα αυτά θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί την επόμενη ημέρα

από τη συναλλαγή), τότε ο θεματοφύλακας στην Ελλάδα ελέγχει τη διαδικασία και

τις προϋποθέσεις, ώστε να γίνει η εκκαθάριση και ο διακανονισμός. Εξετάζει,

για παράδειγμα, εάν ο πελάτης έχει χρήματα για να αγοράσει τις μετοχές, εάν

έχει υπόλοιπα ή μετοχές ή εάν έχει πίστωση.

Γνωστοποίηση

Εάν είναι όλα εντάξει, τότε προχωρά στην ανάλυση των εντολών στο Σύστημα Άυλων

Τίτλων (ΣΑΤ). Δηλαδή γνωστοποιείται ο λογαριασμός αξιών του ξένου επενδυτή που

θα λάβει τις μετοχές σε περίπτωση αγοράς ή από τον οποίο θα «βγουν» οι μετοχές

σε περίπτωση πώλησης.

Μάλιστα στην περίπτωση της πώλησης «μπλοκάρονται» οι μετοχές, ώστε να μη

μπορούν να χρησιμοποιηθούν για άλλους λόγους (π.χ. εξωχρηματιστηριακή

μεταβίβαση κ.λπ).

Όλα αυτά πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί την τρίτη ημέρα από τη διαβίβαση της

εντολής (αγορά ή πώληση μετοχών). Όμως, τα χρήματα θα πρέπει να τα δώσει ο

πελάτης την επομένη της αγοράς μετοχών.

Εάν πάει κάτι στραβά σε όλη αυτή την αλυσίδα – διαδρομή, τότε ο υπόχρεος είναι

η ελληνική χρηματιστηριακή εταιρεία που εκτέλεσε την εντολή. Εάν η εντολή

αφορούσε αγορά μετοχών, τότε καλείται η ελληνική χρηματιστηριακή εταιρεία να

πληρώσει η ίδια τα αντίστοιχα χρήματα.

Εμφανίζεται, δηλαδή, σαν να αγόρασε τελικά η ίδια τις μετοχές. Εάν η εντολή

αφορούσε πώληση, τότε καλείται η ελληνική χρηματιστηριακή εταιρεία να

«προσκομίσει» τις μετοχές μέσω του λογαριασμού αξιών της. Είναι σαν να πούλησε

η ίδια τις μετοχές. Εάν δεν έχει τις μετοχές ­ που είναι μάλλον το πιθανότερο

­ τότε θα ακολουθήσει τη λεγόμενη «Μέθοδο 6». Πρόκειται για μια μεθοδολογία ­

κάτι σαν δανεισμός τίτλων ­, σύμφωνα με την οποία η χρηματιστηριακή εταιρεία

ζητεί από την αγορά τις μετοχές που δεν έχει.

Το θέμα, όμως, είναι ότι ο αρχικός πελάτης πλήρωσε το κόστος των συναλλαγών

(όχι το τίμημα της αγοράς μετοχών), το πρόβλημα λύθηκε, αλλά δεν έχει μετοχές.

Για να τις αποκτήσει θα πρέπει να ξαναδώσει εντολή και να ξεκινήσει πάλι η

παραπάνω διαδικασία. Εάν πάνε όλα καλά, τότε τις μετοχές θα τις έχει στη

διάθεσή του την τέταρτη μέρα από την αγορά.

Τα χρήματα (εάν είχε πουλήσει μετοχές) θα τα έχει διαθέσιμα την επόμενη μέρα.