ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ «Μας καταλήστεψαν!»

Είκοσι χρόνια πέρασαν από την υπογραφή των συμφωνιών του Γκντανσκ. Και ο

τότε ηγέτης της θρυλικής Αλληλεγγύης αποπνέει σήμερα μια απέραντη θλίψη.

Στη διάρκεια μιας επίσκεψής του στη Βιέννη, τον Ιούνιο του 1990, έδειξαν στον

Λεχ Βαλέσα ένα άγαλμα της αυτοκράτειρας Μαρίας Θηρεσίας (Maria Theresa).

Μιλώντας αργότερα σε συνεργάτες του, ο Βαλέσα χαρακτήριζε ενδιαφέρον το ότι η

Μητέρα Τερέζα, πριν ακόμη πεθάνει, είχε αποκτήσει το άγαλμά της. Ο παλιός

συνδικαλιστής επιδιώκει από τότε να του στήσουν κι εκείνου ένα άγαλμα. Αλλά

δεν του το έκαναν αυτό το χατίρι: ούτε οι Δυτικοί, που με το Νόμπελ Ειρήνης

θεώρησαν προφανώς ότι εκπλήρωσαν το χρέος τους, ούτε οι συμπατριώτες του, που

τα τελευταία χρόνια τον αντιμετωπίζουν με αυξανόμενη αντιπάθεια. Το 1990, τον

εξέλεξαν Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Το 1995, του χάρισαν το 48,3% των ψήφων,

χωρίς το ποσοστό αυτό να σταθεί αρκετό για την επανεκλογή του. Οι

δημοσκοπήσεις για τις προεδρικές εκλογές του Οκτωβρίου, όπου ο Βαλέσα επιμένει

να θέσει υποψηφιότητα, δεν του δίνουν πάνω από 4%.

Ποιος ευθύνεται γι’ αυτή την κατρακύλα; Μα φυσικά ο λαός! «Δεν μπορώ να κτίσω

τη δημοκρατία μόνος μου, με τη γυναίκα μου Ντανούτα», λέει ο Βαλέσα σε

συνέντευξη που παραχώρησε αυτή την εβδομάδα στη «Φιγκαρό». Ο πρώην πρόεδρος

είναι πραγματικά μόνος. Πολύ μόνος. Οι περισσότεροι παλιοί του σύντροφοι τον

έχουν εγκαταλείψει ­ αφού βέβαια τους πολέμησε με μανία, τους υπονόμευσε, τους

δυσφήμησε. «Δεν μπορούν να λάμπουν δύο ήλιοι στον ίδιο ουρανό», είπε κάποτε

για την Άννα Βαλεντίνοβιτς, που η απόλυσή της από τα ναυπηγεία στις 8

Αυγούστου του 1980 ήταν η αφορμή για την κήρυξη των μεγάλων απεργιών. Την

άνοιξη του 1981, αυτή η ταπεινή χειρίστρια γερανού θα εκδιωκόταν από το

συνδικάτο επειδή είχε επικρίνει τον Βαλέσα. Κι όταν, οκτώ χρόνια αργότερα,

επιχείρησε να οργανώσει και πάλι μια απεργία στα ναυπηγεία, δεν ήλθαν στη

συγκέντρωση που κάλεσε παρά μόνο δύο εργάτες.

Πολυδιασπασμένη, μεταμορφωμένη, φάντασμα του παλιού συνδικάτου, η Αλληλεγγύη

αποτελεί σήμερα τον σκληρό πυρήνα του δεξιού κόμματος AWS που κυβερνά από το

1997 την Πολωνία. Αν τα ναυπηγεία του Γκντανσκ απασχολούν σήμερα μόλις 3.500

εργαζομένους ­ έναντι 17.000 τη δεκαετία του ’70 ­ αυτό οφείλεται και στη δική

της ανοχή. «Μας έκλεψαν τα πάντα, μας καταλήστεψαν», λέει ο Πάβελ, που

εργάζεται στα ναυπηγεία από 34 ετών. «Αυτοί οι εργάτες νομίζουν ότι ζουν ακόμη

στην κομμουνιστική εποχή, δεν καταλαβαίνουν τους νόμους του ανταγωνισμού»,

απαντά ο Γέρζι Μπόροβτσακ, αντιπρόεδρος της Αλληλεγγύης στα ναυπηγεία και ένας

από τους βασικούς οργανωτές των απεργιών του 1980. Εκτός από τις

συνδικαλιστικές του δραστηριότητες, ο Μπόροβτσακ διευθύνει μια ποδοσφαιρική

ομάδα της Β΄ κατηγορίας κι έχει μεγάλους μπελάδες: ο προϋπολογισμός που

διαχειρίζεται φτάνει τα 750 εκατομμύρια δρχ. και οι έντεκα παίκτες που αγόρασε

πρόσφατα έναντι 100 εκατομμυρίων δρχ. παρουσιάζουν δυσκολίες προσαρμογής.