«Ακούω τη σιγανή φωνή»

Ο Ινδός ηγέτης-φιλόσοφος που χωρίς χρήματα, χωρίς όπλα και χωρίς βία έκανε τη

μεγαλύτερη ιμπεριαλιστική δύναμη της εποχής του να λυγίσει και να αποδώσει

στην Ινδία την ανεξαρτησία της, έχει περάσει ήδη στην Ιστορία ως μια από τις

μεγαλύτερες πνευματικές και πολιτικές μορφές του 20ού αιώνα.

ΑΛΛΑ ο Μαχάτμα Γκάντι, από το θάνατο του οποίου κλείνουν σήμερα 50 χρόνια,

ήταν τόσο σύνθετη προσωπικότητα που ακόμη και οι συμπατριώτες του

δυσκολεύονταν να τον καταλάβουν.

Ως πολιτικός ακτιβιστής, υπήρξε ο πατέρας της ιδέας της παθητικής αντίστασης.

Και όμως, ακόμη και αυτήν απέφυγε συστηματικά να τη θεωρητικοποιήσει,

δηλώνοντας ότι δεν υπάκουε ούτε σε συγκεκριμένα σχήματα ούτε σε κάποια αρχή,

αλλά μόνο στη φωνή της «ανθρώπινης συνείδησής» του.

Όταν οι Άγγλοι αντίπαλοι και μαζί θαυμαστές του τον ρώτησαν κάποτε ποιο

επιτέλους ήταν το στρατηγικό σχέδιο που ακολουθούσε και τι σκόπευε να κάνει αν

κάποτε γινόταν πρόεδρος της Ινδίας, ο Μαχάτμα απάντησε ότι δεν είχε ούτε

έτοιμο σχέδιο ούτε πρόγραμμα για την άσκηση εξουσίας. Απλώς «άκουγε φωνές» και

αυτό τον βασάνιζε γιατί έπρεπε να κάνει ό,τι του έλεγαν.

«Ο ΜΟΝΟΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ»

«Ο μόνος τύραννος που δέχομαι σ’ αυτόν τον κόσμο ­ είπε ­ είναι αυτή η σιγανή

φωνή που συνεχώς ακούω μέσα μου».

Δεν είναι γνωστό πότε άρχισε να την ακούει. Γιατί στα νιάτα του ο Γκάντι ήταν

κάτι τελείως διαφορετικό απ’ αυτό που έγινε μετά. Ήταν το τελευταίο από τα έξι

παιδιά μιας οικογένειας από το Γκουτζαράτ, όπου γεννήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 1869.

Στα 19 του χρόνια σπούδαζε ήδη νομικά στην Αγγλία, για να εγκατασταθεί κατόπιν

στη Νότια Αφρική. Πετυχημένος δικηγόρος, μπήκε γρήγορα στην πολιτική,

αγωνίστηκε για τα δικαιώματα της ινδικής κοινότητας και όλα έδειχναν ότι θα

ζούσε και θα πολιτευόταν για πάντα εκεί.

Ο ΑΓΩΝΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ

Και όμως, στα 46 του χρόνια, γύρισε ξαφνικά στην Ινδία και άρχισε τον αγώνα

κατά των Άγγλων. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1919, οργάνωσε τη μεγαλύτερη

απεργία που είχε γίνει ποτέ σ’ αυτήν τη χώρα, παραλύοντας τα πάντα και

σπάζοντας τα νεύρα των αποικιοκρατών.

Ακολούθησαν και άλλες απεργίες, πορείες, εκστρατείες «πολιτικής ανυπακοής» και

παθητικής αντίστασης, που εξέθεσαν διεθνώς τους Άγγλους για την αιματηρή

καταστολή που εφάρμοσαν ­ και που στοίχισαν στον ίδιο πολλές διώξεις και φυλακίσεις.

Φαίνεται απίστευτο, αλλά ήδη από το 1924, ο Γκάντι ­ ξαφνικά και πάλι ­

αποσύρθηκε, επίσημα τουλάχιστον, από την πολιτική. Θα περνούσαν άλλα 23 χρόνια

ώσπου να κερδηθεί η ανεξαρτησία.

Αφήνοντας άλλους πολιτικούς στο προσκήνιο και αρνούμενος οποιοδήποτε αξίωμα, ο

«Μαχάτμα» (Μεγάλη Ψυχή), αιώνια άστεγος και συνήθως νηστικός, αλώνιζε

μισόγυμνος πόλεις και χωριά κηρύσσοντας την αντίσταση και καθοδηγώντας ­ αλλά

πάντοτε από κάποια απόσταση ­ τους πιστούς του πολιτικούς του Δελχί στις

κινήσεις τους.

Το έσχατο όπλο που χρησιμοποιούσε κατά καιρούς για να πείσει τους συχνά

δύσπιστους συμπατριώτες του να ακολουθήσουν τις συμβουλές του ήταν η απεργία

πείνας. Ο φόβος «μήπως πεθάνει ο Μαχάτμα» επικρατούσε τελικά ­ και το 1947, η

Ινδία γινόταν ανεξάρτητη, μαζί με το Πακιστάν (που οι Άγγλοι θεώρησαν καλό να

το χωρίσουν από αυτήν, αφήνοντας πίσω τους τα σπέρματα μελλοντικών

συγκρούσεων).

Στην καρδιά των Ινδών, ο Γκάντι ήταν πια άγιος μαζί και ελευθερωτής.

Ένα χρόνο αργότερα, η Μεγάλη Ψχυχή, που τόσο βαθιά είχε γνωρίσει την ανθρώπινη

φύση, «τιμωρήθηκε» από ένα φανατικό. Ο Νατούραμ Γκόντσε, ακροδεξιός

Ινδουιστής, σκότωσε τον άνθρωπο που ελευθέρωσε τη χώρα του, επειδή κήρυττε την

ειρηνική συνύπαρξη με τους Μουσουλμάνους…

ΟΙ ΛΟΓΟΙ και τα γραπτά του Γκάντι είναι γεμάτα από μικρές σπίθες της σκέψης

του για την πολιτική και για τα ανθρώπινα. Ιδού μερικές από αυτές:

«Κανένας πολιτισμός δεν θα αντέξει αν επιμένει να είναι αποκλειστικός».

«Πιστεύω στην απόλυτη ισότητα όλων των ανθρώπων. Εξαιρούνται οι

δημοσιογράφοι και οι φωτορεπόρτερ».

«Αν σας δίνω την εντύπωση ότι ασχολούμαι με την πολιτική, είναι γιατί η

πολιτική είναι σαν το φίδι που κουλουριάζεται γύρω απ’ όλα, και δεν σ’ αφήνει

να του ξεφύγεις. Στην ουσία, παλεύω με το φίδι».

«Όπου υπάρχει αγάπη υπάρχει ζωή. Αλλιώς, όχι».

«Το να πιστεύεις σε κάτι και να μην το κάνεις μέρος της ζωής σου είναι η

χειρότερη απάτη».

«Το τι ακριβώς κάνεις δεν έχει και μεγάλη σημασία. Σημασία έχει να το κάνεις».