Θα μπορούσε να πει κανείς πως ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε μια καλή εβδομάδα – και όσο καλύτερη είναι η εβδομάδα του τόσο λιγότερο πιθανή είναι η ειρήνη στην Ουκρανία. Κατ’ αρχάς, ο ρώσος πρόεδρος επιβεβαίωσε ξανά και ξανά πως ο αμερικανός ομόλογός του συμμερίζεται την απέχθειά του για την Ευρώπη. Α
ν δεν είχε γίνει αυτό αρκετά σαφές από τη «στρατηγική εθνικής ασφάλειας» που έδωσε στη δημοσιότητα την περασμένη Παρασκευή η κυβέρνηση Τραμπ, κατέστη ξεκάθαρο το βράδυ της Δευτέρας, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ αναδημοσίευσε άρθρο της «New York Post» με τίτλο: «Οι Ευρωπαίοι, ανήμποροι να αντιδράσουν, μπορούν μόνο να οργίζονται καθώς ο Τραμπ τούς αποκλείει, δικαίως, από τη συμφωνία με την Ουκρανία».
Κι αν ο Πούτιν χρειαζόταν περαιτέρω αποδείξεις, του προσφέρθηκαν μέσα από τη συνέντευξη που ανέβασε την Τρίτη το Politico, με τον Τραμπ να χαρακτηρίζει την Ευρώπη «αδύναμη» και τα έθνη της «σε αποσύνθεση». Στην ίδια συνέντευξη, ο αμερικανός πρόεδρος ενέτεινε την πίεση στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι λέγοντας πως ο στρατός του χάνει τον πόλεμο και ότι ο ίδιος πρέπει να αρχίσει να «δέχεται πράγματα» – όλα, θετικά για τον Πούτιν.
Κατόπιν, ο Τραμπ είπε λίγο-πολύ στους Ευρωπαίους ότι του «τρώνε τον χρόνο». Μόνο αυτή η δήλωση του ουκρανού προέδρου ότι είναι «έτοιμος για εκλογές» εφόσον ΗΠΑ και ΕΕ παράσχουν εγγυήσεις ασφαλείας μπορεί να προβλημάτισε λίγο τον Πούτιν. Ακόμα όμως και στην απίθανη περίπτωση να γίνει κάτι τέτοιο, έχει τη δύναμη να επηρεάσει το αποτέλεσμα κατά το δοκούν.
Με σχέδια να πηγαινοέρχονται, βέβαια, ο Πούτιν δεν έχει καταφέρει ακόμα να εξασφαλίσει τη συμφωνία που θέλει στην Ουκρανία. Από την άλλη πλευρά, δεν περίμενε να συμβεί κάτι τέτοιο. Δεν υπάρχει προς το παρόν σοβαρή πιθανότητα να πάρει όλες τις παραχωρήσεις που επιθυμεί, αλλά δεν τον ενοχλεί η παρατεταμένη διαπραγμάτευση, κάθε άλλο.
Οπως γράφει στους «Times» του Λονδίνου ο βρετανός ιστορικός και συγγραφέας Μαρκ Γκαλεότι, ειδικός στη ρωσική πολιτική και την ασφάλεια, ο Πούτιν έχει τη φήμη ότι αναβάλλει τις δύσκολες αποφάσεις όσο μπορεί. Εβδομάδες ή μήνες διπλωματικών διαβουλεύσεων καθυστερούν την ανάγκη να επιλέξει αν θα αποδεχτεί την οποιαδήποτε συμφωνία προκύψει ή θα συνεχίσει να πολεμάει με την ελπίδα να επιτύχει καλύτερους όρους αργότερα.
Οσο περισσότερο διαρκεί η διαδικασία τόσο περισσότερο μπορούν οι δυνάμεις του να προχωρήσουν στο πεδίο της μάχης και να καταστρέψουν το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας. Ο Πούτιν ελπίζει όχι μόνο να δει το ηθικό των Ουκρανών να πέφτει καθώς ο χειμώνας βαθαίνει και περισσότερα εδάφη καταλαμβάνονται – τον Νοέμβριο οι δυνάμεις του κατέλαβαν περισσότερα από 500 τετραγωνικά χιλιόμετρα – αλλά και να πείσει τον Ντόναλντ Τραμπ ότι το Κίεβο δεν έχει καμία ελπίδα.
Το να πειστούν οι ΗΠΑ να αποσυρθούν και να τερματίσουν τη βοήθεια που εξακολουθούν να παρέχουν στην Ουκρανία θα ήταν ένα καλό αποτέλεσμα για εκείνον.
Ωστόσο η σκληρή ρητορική του ρώσου προέδρου δεν περιορίζεται στην Ουκρανία: στις απειλές του περιλαμβάνει λιγότερο ή περισσότερο κεκαλυμμένα και την Ευρώπη. Πρόκειται εν μέρει για κούφια λόγια, τουλάχιστον όσο η συντριπτική πλειονότητα των στρατευμάτων του είναι απασχολημένη στην Ουκρανία.
Σύμφωνα όμως με τον Γκαλεότι, αντανακλούν επίσης εν μέρει μια παρερμηνεία της φορτισμένης ρητορικής της Δύσης από τη Ρωσία. Οι ισχυρισμοί ότι η Ρωσία θα είναι πρόθυμη και έτοιμη να κινηθεί εναντίον της Ευρώπης το 2029 ή και το 2027 – από τη Γερμανία και την Πολωνία, αντίστοιχα – έχουν ερμηνευθεί σε ορισμένα πιο παρανοϊκά από το σύνηθες τμήματα του Κρεμλίνου ως σημάδια ότι η Ευρώπη σχεδιάζει τη δική της επίθεση για τότε.
Σε γενικές γραμμές, βέβαια, η ερμηνεία αυτή δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από το μεγαλύτερο μέρος της ρωσικής κυβέρνησης και του στρατού, παρόλο που ο πρώην πρόεδρος και νυν Νο 1 γεράκι Ντμίτρι Μεντβέντεφ προειδοποιεί την «τρελή Ευρωπαϊκή Ενωση» ότι η κατάσχεση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, την οποία συζητεί επί του παρόντος, μπορεί να θεωρηθεί πράξη πολέμου.
Σε κάθε περίπτωση, οι δηλώσεις του Πούτιν έχουν ως στόχο την ενίσχυση της εσωτερικής προπαγάνδας του για την Ευρώπη ως απειλή και το κύριο εμπόδιο για την ειρήνη στην Ουκρανία – αλλά και να σταλεί το μήνυμα στη Δύση ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να υποχωρήσει στην Ουκρανία. Οσο καλύτερη πιστεύει ο ρώσος πρόεδρος ότι είναι η θέση της χώρας του, τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και παγκοσμίως, μεταξύ άλλων και στο Πεκίνο, και στο Νέο Δελχί, τόσο λιγότερη πίεση να δεχθεί μια συμφωνία νιώθει.
Ηδη, μάλιστα, αφήνει να εννοηθεί πως δεν θα αρκεστεί στην παραχώρηση όλου του Ντονμπάς για να σταματήσει τον πόλεμό του. Από την Ινδία, όπου βρέθηκε στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, ο Βλαντίμιρ Πούτιν μίλησε ξανά για «απελευθέρωση» με «στρατιωτικά ή άλλα μέσα» του Ντονμπάς αλλά και της «Νοβορωσίας», που περιλαμβάνει τέσσερις επιπλέον επαρχίες και πόλεις όπως το Ντνίπρο, το Χάρκοβο ή η Οδησσός.
