Η ενεργειακή πολιτική της Ελλάδας παρακολουθεί τις αλλαγές και τις νέες τάσεις στις περιφερειακές διεθνείς σχέσεις, εκμεταλλεύεται στο έπακρο τη γεωγραφική της θέση, παρουσιάζει στοιχεία στρατηγικής συνέχειας και συνεισφέρει ουσιαστικά στην εθνική ασφάλεια της χώρας. Τα τελευταία έτη συντελούνται μεγάλες αλλαγές στα γεωπολιτικά τεκταινόμενα της περιοχής. Συγκεκριμένα, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) προχωρά αργά αλλά σταθερά σε πολιτική απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Στόχος η διαδικασία αυτή να έχει ολοκληρωθεί το 2028. Βέβαια αυτές οι ποσότητες πρέπει αναγκαστικά να καλυφθούν σε μεγάλο βαθμό από αμερικανικό (και ακριβότερο) υγροποιημένο (LNG) φυσικό αέριο (οι περιβαλλοντολογικές ανησυχίες από αυτή τη συνεχιζόμενη έμφαση στο φυσικό αέριο φαίνεται να παραμερίζονται για την ώρα).
Το καλοκαίρι που μας πέρασε, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ότι η ΕΕ θα αγοράσει αμερικανικό LNG αξίας 700 δισ. δολαρίων μέχρι το 2028. Αυτή η νέα πολιτική της ΕΕ συμπίπτει (όχι τυχαία) με τη δεύτερη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ. Ο Τραμπ ακολουθεί μια πιο συναλλακτική διπλωματία, βασισμένη ακόμα περισσότερο στο συμφέρον και στην ισχύ, περιθωριοποιώντας την έμφαση στο διεθνές δίκαιο ή ακόμα και τη σημασία ιστορικών συμμαχιών. Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα πρέπει να προσθέσουμε τον ρόλο της γειτονικής μας Τουρκίας που είναι έκδηλα φιλόδοξος, ενίοτε επικίνδυνος και συνήθως προκλητικός για Ελλάδα και Κύπρο.
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει αυτή την κατάσταση με έξυπνες και σημαντικές πρωτοβουλίες, χωρίς τυμπανοκρουσίες αλλά με απτά αποτελέσματα (και βέβαια κάποια λάθη, αναπόφευκτα όταν κάποιος προσπαθεί).
Η Αθήνα προχώρησε σε Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, διατήρησε μαζί με την Κύπρο στρατηγική σχέση με το Ισραήλ (παρά την ανθρωπιστική καταστροφή στη Γάζα), ολοκλήρωσε έργα υποδομών όπως το FSRU στην Αλεξανδρούπολη, αναβάθμισε τον Τερματικό Σταθμό Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στη Ρεβυθούσα, ολοκλήρωσε τον Αδριατικό Αγωγό Φυσικού Αερίου (TAP) και τον Διασυνδετήριο Αγωγό Φυσικού Αερίου Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB), προχώρησε σε αποδοχή εκδήλωσης ενδιαφέροντος από τον αμερικανικό κολοσσό της Chevron για έρευνα υδρογονανθράκων Νότια της Κρήτης και Νότια της Πελοποννήσου, ενώ σχεδιάζονται νέα τερματικά FSRU σε Θεσσαλονίκη και Κόρινθο (ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα δεν πρέπει να παραβλέπεται).
Βέβαια καμία από τις παραπάνω ενέργειες δεν συγκέντρωσε τα φώτα της δημοσιότητας όπως, για παράδειγμα, η επίσκεψη του προέδρου της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν στον Λευκό Οίκο. Ομως το συνολικό αποτέλεσμα είναι η Ελλάδα να αποτελεί πλέον σημαντική πύλη εισόδου για το αμερικανικό LNG στην Ευρώπη που μέσω του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου θα φτάνει σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία (και δεν θα σχετίζεται με την Τουρκία). Η χώρα μας αναβαθμίζεται ενεργειακά διότι «διάβασε» σωστά τις εξελίξεις, έδωσε έμφαση σε κοινά συμφέροντα και χρησιμοποίησε τις ευκαιρίες που προσφέρει η γεωγραφική της θέση.
Ο Αριστοτέλης Τζιαμπίρης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και πρόεδρος του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά
