Πρέπει κάποια στιγμή να μιλήσουμε σοβαρά για την Κρήτη, αντιστεκόμενοι στην αισθητικοποίηση που κάνουμε οι εξωτερικοί παρατηρητές, στις φατρίες και τους «μαυροπουκαμισάδες», ως εξωτικά φαινόμενα λες και πρόκειται για κάποιο τουριστικό θεματικό πάρκο.
Δεν είναι δα και κάποια μοναδική περίπτωση της Μεσογείου. Τόποι που βίωσαν πολλαπλές ιστορικές αλλαγές, κατά τις οποίες η έλλειψη σταθερής και δίκαιης κρατικής εξουσίας είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη διαφόρων τοπικών μηχανισμών διοίκησης, απονομής δικαιοσύνης και διατήρησης της κοινωνικής ειρήνης, στους οποίους συμπεριλαμβανόταν ένοπλες ομάδες και φεουδαρχικού τύπου δεσμοί με γαιοκτήμονες και κτηνοτρόφους, μεγάλες οικογένειες και πολιτικές φατρίες. Τα παραδείγματα που έχουν παρουσιαστεί στην κοινή γνώμη έως και ρομαντικά, είναι ενδεικτικά, όπως π.χ. ότι το 1950 το κράτος αναγκάστηκε να κηρύξει στρατιωτικό νόμο για να καταστείλει συρράξεις χιλιάδων ενόπλων, επειδή το μέλος ενός σογιού έκλεψε για νύφη την κόρη ενός άλλου.
Το ελληνικό κράτος έχει σχεδόν εγκαταλείψει την προσπάθεια να προσφέρει μια κάποια διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και της ασφάλειας σε όποιον δεν είναι μέρος των παραπάνω μηχανισμών. Σε περίπτωση που δεν είναι αρκετά σαφές αυτό, αξίζει να δει κανείς το πώς λειτουργούσε το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ στο νησί, που είχε το ρεκόρ παρανομιών ακριβώς επειδή έχει το πιο στενά συνδεδεμένο δίκτυο ανθρώπων, από τον απλό κτηνοτρόφο ως τον βουλευτή. Σε αυτά τα σχήματα, όποιος δεν θέλει να έχει εξαρτήσεις ή δεν έχει πρόσβαση στις τοπικές εξουσίες, είναι εξ ορισμού αδικημένος. Εξού και οι πολιτικοί που εκλέγονται εκεί, εάν θέλουν να διατηρήσουν τις ψήφους τους, πρέπει να εξασφαλίζουν και την άμεση προνομιακή πρόσβαση των ισχυρότερων ψηφοφόρων τους στην κεντρική εξουσία. Και πάλι, η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ προσφέρεται για την κατανόηση του φαινομένου.
Ενώνοντας τις τελείες από τα βοσκοτόπια ως τα κουμπούρια, η σχέση με το βαθύ κράτος προσφέρει όλες τις εξηγήσεις που χρειαζόμαστε και για όσα διαβάζουμε αυτές τις μέρες για τη βεντέτα στα Βορίζια και την οπλοκατοχή – θέματα για τα οποία δεν έκανε ούτε μισό σχόλιο ο χανιώτης πρωθυπουργός μας στην κυριακάτικη ανάρτησή του. Ποιος να τον αδικήσει; Ξέρει κι αυτός, σίγουρα, ότι αν η ΕΛ.ΑΣ. αποφασίσει να καθαρίσει διάφορα δίκτυα του νησιού του, θα αρχίσουν να πέφτουν βροχή τα τηλέφωνα από βουλευτές και άλλους παράγοντες.
