Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Με αναβολή ενός χρόνου λόγω της πανδημίας, νέα διευθύντρια, ενισχυμένο άνοιγμα στην Αθήνα, επτά εκθέσεις, τέσσερα πρότζεκτ, ένα φεστιβάλ και τρεις ειδικές συνεργασίες, η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης επιστρέφει με μια ανατροπή: σηκώνει μεν αυλαία το Σάββατο, αλλά η κορύφωσή της προγραμματίζεται για τον Μάρτιο, οπότε και θα εγκαινιαστεί η κεντρική της έκθεση υπό τον τίτλο «Being as Communion» με τη συμμετοχή 28 καλλιτεχνών από 11 χώρες σε επιμέλεια της Θάλειας Μαρίας Καρρά. Μέχρι τον Μάιο, οπότε και θα ολοκληρωθεί, υπόσχεται ότι μέσα από έργα περισσότερων από 100 σύγχρονων καλλιτεχνών που εστιάζουν σε ιστορίες τόπων και ανθρώπων, θίγουν ζητήματα ταυτότητας, ηθικής, δικαίου και βιωσιμότητας, προτείνουν αυτοσχέδιες οικολογικές τεχνολογίες και αναζητούν δυνατότητες συλλογικής ύπαρξης «θα διερευνήσει ζητήματα μνήμης, ιστορίας και διαχείρισης τόσο του φυσικού όσο και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος μέσα στις συνθήκες κλιματικής, οικονομικής και προσφυγικής κρίσης», σύμφωνα με τη διευθύντρια της διοργάνωσης Θούλη Μισιρλόγλου.
Κάτω από τη γενική θεματική ομπρέλα «Γεωκουλτούρα» η Μπιενάλε που διοργανώνεται από το MOMus και υλοποιείται από το MOMus - Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης - Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, «στρέφει το ενδιαφέρον στους όρους "γη" και "κουλτούρα" και συναρτά την καλλιέργεια της γης με την κουλτούρα ως ένα σύνολο πόρων, κειμένων και πρακτικών που διατίθενται στον άνθρωπο για να κατανοήσει τον κόσμο και να δράσει μέσα σε αυτόν».
Και για το ξεκίνημά της, μεταξύ άλλων, επιλέγει να χωρέσει περισσότερα από 75 έργα τέχνης, ζωγραφικής, γλυπτικής και νέων μέσων 40 δημιουργών σε μια «Κιβωτό» που προσεγγίζεται ως «μια κατασκευή φροντίδας». Εργα που ανήκουν στις συλλογές των δύο μεγάλων δημόσιων μουσείων σύγχρονης τέχνης της χώρας, του MOMus - Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη και του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα. Με ποιο κριτήριο όμως επιλέχθηκαν τα έργα που εντάσσονται στην εικαστική τούτη «Κιβωτό»; «ΤΑ ΝΕΑ» ζήτησαν από τους επιμελητές της έκθεσης Θοδωρή Μάρκογλου και Κατερίνα Σύρογλου να μας εξηγήσουν, δίνοντάς μας παράλληλα ενδεικτικά παραδείγματα.
Η φύση ως έμπνευση
Θοδωρής Μάρκογλου, ιστορικός της τέχνης, επιμελητής MOMus, συνεπιμελητής έκθεσης
Μέσα στο πλαίσιο της φετινής Μπιενάλε και με τη θεματική της «Γεωκουλτούρας», μας έγινε πολύ γρήγορα προφανές ποιους καλλιτέχνες θα μπορούσαμε να εμπλέξουμε στο σκεπτικό μας. Με την πολύτιμη φυσικά βοήθεια των συναδέλφων του MOMus - Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης αλλά και του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, γρήγορα σχετικά είχαμε ένα πλούσιο υλικό ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Μετά η επιλογή και τα κριτήρια είχαν να κάνουν με τη θεματική του περιβάλλοντος, της διαχείρισής του από τους ανθρώπους και της φύσης ως στοιχείου έμπνευσης στην καλλιτεχνική πρακτική. Υπήρχε ως «όριο» φυσικά τα έργα να προέρχονται αποκλειστικά από τις μέχρι τώρα συλλογές και των δύο μουσείων, το οποίο όμως πιστεύω πως λειτούργησε τελικά υπέρ της έκθεσης, καθώς δίνεται η δυνατότητα σε έργα που οι επισκέπτες έχουν δει κατά καιρούς, να μπουν σε καινούργιο περιεχόμενο και με διαφορετική ατμόσφαιρα. Εργα, λοιπόν, όπως του Δημήτρη Τζαμουράνη από τις συλλογές του ΕΜΣΤ, που συνδέουν την άγρια πλευρά της φύσης με το Μεταναστευτικό, ή του Γιώργου Γεροντίδη από τις συλλογές του MOMus - Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, που φέρνουν τις γεωργικές ασχολίες ξανά στο προσκήνιο και στη μνήμη μας, μας ενδιέφεραν εξαρχής για το αφήγημα της «Κιβωτού» ως της υπέρτατης κατασκευής φροντίδας προς την ανθρωπότητα.
Τέσσερις ενότητες
Κατερίνα Σύρογλου, ιστορικός της τέχνης, επιμελήτρια MOMus, συνεπιμελήτρια έκθεσης
Η διαδικασία της έρευνας είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του σχεδιασμού της έκθεσης ώστε να συγκεντρώσουμε έναν ικανό αριθμό καλλιτεχνών και έργων που να ταιριάζουν σε αυτό που είχαμε κατά νου. Με δεδομένη τη στενή συνεργασία μεταξύ των δύο φορέων, ειδικά στην ανταλλαγή έργων από τις συλλογές, διερευνήθηκε η δυνατότητα δανεισμού για να υλοποιηθεί η πρώτη μεγάλη συνάντηση των συλλογών στον εμβληματικό χώρο του ορόφου του ΜΟΜus - Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.
Τα έργα επιλέχθηκαν για το στίγμα και κυρίως τις προτάσεις τους και τους προβληματισμούς για τη σχέση με τη φύση, για μια θέση απέναντι στην οικολογική καταστροφή.
Μέσα απ' αυτή την επιλογή αποπειραθήκαμε να συγκεντρώσουμε πολλές και διαφορετικές πρακτικές, αντιπροσωπευτικά έργα της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας, καλλιτέχνες καθιερωμένους και νεότερους που προσέγγιζαν τη θεματική με τρόπο ανατρεπτικό και ουσιαστικό. Οπως στις περιπτώσεις της Μπίας Ντάβου και του Αχιλλέα Απέργη, των εκφραστών της ελληνικής αφαίρεσης, που αποτύπωσαν τη φύση γεφυρώνοντας το ορατό με το φυσικό, ή στην επαναπροσέγγιση της εμπειρίας του τόπου του Γιώργου Τσακίρη και στη μνήμη του τοπίου του Σωτήρη Σόρογκα, είτε στις συνθέσεις του Βαλέριου Καλούτση που επαναχρησιμοποιεί υλικά ήδη από τη δεκαετία του '70, αλλά και στις αποτοιχίσεις του τοπίου της πόλης της Ρένας Παπασπύρου.
Τα έργα λειτουργούν ως χειρονομίες που επιχειρούν να συνθέσουν τις τέσσερις ενότητες - Μετά το Τοπίο / Κοσμογονία / Καλλιέργεια / Ολα Κάτω από τον Ηλιο - που συναποτελούν το εγχείρημα της έκθεσης «Κιβωτός: Μια κατασκευή φροντίδας».
