Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Η δική σας εισήγηση στο Διεθνές Συνέδριο αφορά τη χρήση ξένων όρων στον δημοσιογραφικό λόγο. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που εξετάζετε σε αδρές γραμμές;
Οι τρέχουσες γλωσσικές τάσεις στη δημόσια επικοινωνία καθώς και η κυριαρχία της αγγλικής στο Διαδίκτυο και η καθιέρωση σε έναν μεγάλο βαθμό των «greeklish» (γκρίκλις) στη διαδικτυακή επικοινωνία και πληροφόρηση έχουν ως αποτέλεσμα τη συνεχή εισροή ξενικών όρων στον δημοσιογραφικό λόγο. Πολλοί μιλάνε για ένα κυρίαρχο «αγγλοελληνικό υβριδικό ιδίωμα». Bλέπουμε, λοιπόν, λέξεις που συνδέονται με το γλωσσικό αίσθημα κοινωνικών στρωμάτων να μετατρέπονται σε αγγλικές, π.χ. στον τομέα του αθλητισμού, όπως «Super League» αντί «Πρωτάθλημα Α' Εθνικής Κατηγορίας», στον χώρο της πολιτικής χρησιμοποιείται η λέξη «debate» αντί της λέξης «τηλεμαχία» και στον χώρο της οικονομίας τα takeaway, clickaway, e-shops, delivery κ.τ.λ αποτελούν παραδείγματα του καταιγισμού των αγγλικών όρων.
Στόχος της παρούσας εισήγησης είναι η γλωσσολογική μελέτη του έντυπου ή/και ηλεκτρονικού δημοσιογραφικού λόγου στο ηλεκτρονικό ιστορικό αρχείο των εφημερίδων «ΤΟ ΒΗΜΑ» και «ΤΑ ΝΕΑ» από το 2000 έως το 2006 ως προς τη χρήση ξενικών όρων. Τα ερωτήματα τα οποία τίθενται αφορούν τη σχέση ανάμεσα στις γλωσσικές επιλογές των ξενικών όρων στον δημοσιογραφικό λόγο των εφημερίδων αυτών και τη θεματική ενότητα που έχουν χρησιμοποιηθεί στο εσωτερικό των εφημερίδων (π.χ. σπορ, εσωτερικά, οικονομικά, τέχνες) και τις κοινωνικές τοποθετήσεις (ιδεολογίες) που οι επιλογές αυτές (ίσως) εκφράζουν.
Τα παραδείγματα θα φωτίσουν τη σύνδεση των ξενικών όρων με τη θεματολογία στη γλωσσική χρήση του Τύπου με απώτερο στόχο να προσεγγίσουμε τη σύγχρονη δυναμικότητα αλλά και μεταβολή/εξέλιξη της δημοσιογραφικής γλώσσας με στόχο να υπάρξουν γλωσσολογικά συμπεράσματα για τη δημοσιογραφική και γλωσσολογική πραγματικότητα.
Πιστεύετε ότι το άνοιγμα των αρχείων του Τύπου αλλά και των λογοτεχνικών/ιστορικών αποτελεί μια κατεύθυνση που θα μπορούσε να γενικευτεί προς όφελος των ερευνητών και της ευρύτερης κοινωνίας;
Το ψηφιοποιημένο Ιστορικό Αρχείο των εφημερίδων «ΤΟ ΒΗΜΑ» και «ΤΑ ΝΕΑ» (1922-2022) αποτελεί «θεματοφύλακα» ιστορικών γεγονότων, πνευματικού πλούτου, παραδόσεων, ιδεολογιών και αξιών. Επομένως, το άνοιγμά του με σκοπό την έρευνα και τη μελέτη της ελληνικής γλώσσας και της λογοτεχνικής παραγωγής κατά τα τελευταία εκατό έτη από προπτυχιακούς, μεταπτυχιακούς, διδακτορικούς φοιτητές και καθηγητές από όλον τον κόσμο αποτελεί μια σημαντική αρχή για επιστημονική έρευνα και γόνιμο διάλογο.
Το άνοιγμα, λοιπόν, των αρχείων του Τύπου αλλά και των λογοτεχνικών/ιστορικών αρχείων συμβάλλει στη διάσωση και τη διάχυση μιας σημαντικής πολιτιστικής κληρονομιάς προς όφελος του δημόσιου συμφέροντος, στην πιθανή κατάρτιση πολύτιμων εργαλείων έρευνας και την επαναχρησιμοποίηση της πληροφορίας για διαμόρφωση ψηφιακών εκθέσεων που θα απευθύνονται στο ευρύ κοινό. Τα πρώιμα αποτελέσματα αυτής της ερευνητικής προσπάθειας θα παρουσιαστούν στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο προκειμένου το ευρύ κοινό να γίνει κοινωνός της επιστημονικής πληροφορίας.
Πώς μπορεί να αντιδράσει κανείς για να μη χαθεί το ενδιαφέρον για τις ανθρωπιστικές σπουδές στα μεγάλα πανεπιστήμια του εξωτερικού;
Τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πιο έντονη η συζήτηση επί της αξίας των ανθρωπιστικών σπουδών. Η παγκόσμια πτώση του αριθμού των φοιτητών που σπουδάζουν ανθρωπιστικές επιστήμες θέτει πιο επίμονα το ερώτημα «Ποιο είναι το νόημα των ανθρωπιστικών σπουδών;» ειδικά σε μια εποχή σύγχρονων επαγγελματικών προκλήσεων. Ποια είναι η πραγματικότητα, όμως; Μπορεί οι αριθμοί των σπουδαστών στους τομείς της Φιλολογίας, Λογοτεχνίας, Ιστορίας, Φιλοσοφίας, Θεολογίας, Ανθρωπολογίας, Γλωσσολογίας, Νομικής, Παιδαγωγικής, Γλωσσών κ.α. να μειώνονται, όμως στην πραγματικότητα η ποιότητα των ακαδημαϊκών προγραμμάτων ανθρωπιστικών σπουδών έχει πλέον εξελιχθεί όσο σε κανέναν άλλο κλάδο. Ο όρος «ποιότητα» είναι ευρύς, εδώ όμως αναφέρεται στην ανταπόκριση του προγράμματος σπουδών στους στόχους τόσο του τμήματος όσο και στις ανάγκες της κοινωνίας. Με τον όρο «εξέλιξη» εννοούμε επικαιροποίηση και βελτίωση του ακαδημαϊκού προγράμματος. Επομένως, τα ακαδημαϊκά προγράμματα ανθρωπιστικών σπουδών του εξωτερικού στοχεύουν πλέον και στην απόκτηση γνώσεων αλλά κυρίως στην καλλιέργεια δεξιοτήτων των σπουδαστών τους. Για παράδειγμα, στο Πανεπιστήμιο του Macquarie στο Σίδνεϊ Αυστραλίας, όπου εργάζομαι τα τελευταία 10 χρόνια, το πτυχίο Ανθρωπιστικών Σπουδών (Bachelor of Arts) της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών μας έχει στόχο και την ανάπτυξη των μεταβιβάσιμων δεξιοτήτων (transferable skills). Βραβεύτηκε μάλιστα ως το καλύτερο πτυχίο για την επαγγελματικότητα σε ολόκληρη την Αυστραλία το 2020 από την Αυστραλιανή Οικονομική Επιθεώρηση.
Η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, της δημιουργικότητας, της φαντασίας, της επίλυσης προβλημάτων, της λήψεως αποφάσεων, της ενσυναίσθησης, του αναστοχασμού, της ομαδικής εργασίας, της προσαρμοστικότητας (πρέπει να) είναι ο πρωταρχικός σκοπός των ανθρωπιστικών σπουδών με το να επικεντρώνονται περισσότερο με τις ερωτήσεις παρά με τις απαντήσεις. Επομένως, όποιος σπουδάζει Φιλολογία δεν σημαίνει ότι πρέπει να βρει δουλειά αποκλειστικά ως φιλόλογος και όποιος σπουδάζει Φιλοσοφία είναι φιλόσοφος. Αλλά, ένας απόφοιτος με πτυχίο σε έναν από τους κλάδους των ανθρωπιστικών σπουδών (πρέπει να) έχει πολλές επιλογές επαγγελματικής αποκατάστασης. Για παράδειγμα, υπάρχουν απόφοιτοι του Τμήματος Φιλοσοφίας (το οποίο βρίσκεται στη θέση 24 παγκοσμίως) του Πανεπιστημίου του Macquarie που δουλεύουν διευθυντές πολυεθνικών εταιρειών, ακριβώς για τον λόγο ότι διαθέτουν τις παραπάνω δεξιότητες. Είναι ικανοί δηλαδή να εμπνέονται καινοτόμες ιδέες, να προωθούν την πολυπολιτισμικότητα και την πολυμορφία, να ευνοούν την ενσυναίσθηση και συνεπώς να συμβάλλουν στη δημιουργία επιτυχημένων συνεκτικών ομάδων.
Οι ανθρωπιστικές σπουδές, λοιπόν, οξύνουν τις ανθρώπινες αισθήσεις, καλλιεργούν την ευαισθησία και διευρύνουν το φάσμα της εμπειρίας ωριμάζοντας με αυτόν τον τρόπο την ανθρώπινη σκέψη. Το μόνο που χρειάζεται, λοιπόν, είναι ενημέρωση για τα εφόδια ζωής που προσφέρουν οι ανθρωπιστικές σπουδές.
