«Σινεμά ο Παράδεισος» α λα κινεζικά

Υπάρχει κάτι το βαθιά συγκινητικό και πολύ τρυφερό στην ταινία «Η χαμένη σκηνή» («Υί miao zhong», Κίνα, 2020) του Ζανγκ Γιμού και αυτό δεν περιορίζεται στο κατά κάποιον τρόπο προφανές: την πεισματική προσπάθεια του κεντρικού ήρωα, ενός δραπέτη των φυλακών της κομμουνιστικής Κίνας της δεκαετίας του 1960 (Ζι Γιανγκ) να παρακολουθήσει πάση θυσία τα επίκαιρα στα οποία εμφανίζεται η φοιτήτρια κόρη του. Θα μπορούσα δε να πω ότι ενώ παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας, ακόμα και ο κορμός της ταινίας, η σχέση του δραπέτη με ένα φτωχό κορίτσι (Χαοκούν Λιου) που παρά τα εμπόδια της αποκτά τον επίσης προβλέψιμο χαρακτήρα πατέρα – κόρης, επίσης δεν είναι η βασική πηγή της συγκίνησης. Οχι, η συγκίνηση, με έναν υπέροχο τρόπο, προκαλείται από την τόσο έντονη παρουσία του ίδιου του φιλμ, δηλαδή του χειροπιαστού κινηματογραφικού υλικού που ενώ κάποτε ήταν τόσο πολύτιμο, ικανό να προκαλέσει ενθουσιασμό, σήμερα είναι πλέον εξαφανισμένο, θύμα της εξέλιξης της ψηφιακής τεχνολογίας. Αυτή η μπομπίνα με τα επίκαιρα θα περάσει από τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη μέχρι να καταλήξει στη μηχανή προβολής όπου είναι η θέση της. Στην πραγματικότητα, με τη «Χαμένη σκηνή» ο Γιμού γύρισε το δικό του «Σινεμά ο Παράδεισος»· αν και βασισμένη σε ένα μυθιστόρημα του Τζελίνγκ Γιαν, πολύ πιθανό να περιέχει προσωπικές μνήμες του ίδιου του 71χρονου σήμερα σκηνοθέτη από την εποχή που ο ίδιος μεγάλωνε στην Κίνα, τότε που το φιλμ ήταν ο κινηματογράφος. Ο Γιμού δίνει τεράστια σημασία στην όλη τελετουργική διαδικασία προβολής, το πώς τοποθετούσαν τις μπομπίνες στη μηχανή, το πώς οι μηχανικοί προβολής έκαναν το δικό τους μοντάζ για να σώσουν μια κατάσταση βλάβης, το πώς έφτιαχναν τις λούπες, το πώς αντιδρούσε το κοινό. Το κομμάτι της ταινίας μέσα στην αίθουσα προβολής και της καμπίνας του αυτοκρατορικού «Κυρίου Σινεμά» (Γουέι Φαν), αιθουσάρχη και μηχανικού προβολής, είναι το ομορφότερο της ταινίας, η οποία, φυσικά, στο πολιτικό σκέλος της ασκεί δριμύτατη κριτική προς το καθεστώς της χώρας, λόγος για τον οποίο δεν κατάφερε να προβληθεί στο κινηματογραφικό Φεστιβάλ Βερολίνου το 2020.