Παγίδες Ερντογάν για ανοχύρωτα νησιά

«Απόβαση με ντοκουμέντα» δηλώνει διά του τουρκικού Τύπου ότι θα κάνει ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ. «Ντοκουμέντα» τα οποία θα στοιχειοθετούν και την «παράνομη» κατά την Τουρκία στρατιωτικοποίηση συγκεκριμένων νησιών του Αιγαίου από την Ελλάδα. Στρατιωτικοποίηση την οποία η Τουρκία επιχειρεί να συνδέσει με την αμφισβήτηση κυριαρχίας. Η τουρκική εκστρατεία αμφισβήτησης της κυριαρχίας των νησιών του Αιγαίου διά του επιχειρήματος της αποστρατιωτικοποίησης εξαγγέλθηκε από τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μετά τις δύο επιστολές Σινιρλίογλου στον ΟΗΕ, στις 10 Φεβρουαρίου. Και η Σύνοδος του ΝΑΤΟ είναι για πολλούς το ιδανικό πεδίο για τον Ερντογάν να ξεκινήσει την «εκστρατεία» του, αναζητώντας «θετικά διακείμενους» ακροατές.

Ο Ερντογάν εάν υλοποιήσει την απειλή του στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ σημαίνει ότι θα προσέλθει με «αποδείξεις» περί των «παράνομων» ενεργειών της Ελλάδας, καθώς και με τη σχετική επιχειρηματολογία. Και θα επιλέξει το ΝΑΤΟ, όπου η παρουσία της Τουρκίας είναι ισχυρή και υπάρχει και σχετικό προηγούμενο, με εξαιρέσεις νησιών όπως η Λήμνος από τις ασκήσεις της Συμμαχίας με το επίμαχο επιχείρημα. Αναλυτές και ειδικοί εκτιμούν πως η τουρκική διπλωματία, εάν το τολμήσει, δεν θα το κάνει με όρους εντυπωσιασμού και θέτουν το ερώτημα εάν υπάρχουν στοιχεία που θα μπορούσε να επικαλεστεί η Αγκυρα, στις προπαρασκευαστικές εργασίες των σχετικών Συνθηκών, που θα μπορούσαν να δώσουν την παραμικρή αιχμή.

Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, το αφήγημα ότι ο Πούτιν εισέβαλε στην Ουκρανία λόγω της πιθανότητας / ενδεχομένου το Κίεβο να κάνει αίτημα στο ΝΑΤΟ - και δεν ήθελε να έχει εχθρικό στρατό στα σύνορά του - μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από την Αγκυρα.

Αξίζει να σημειωθεί εδώ και η επισταμένη άρνηση των ΗΠΑ στην προσπάθεια του Πενταγώνου τον περασμένο χρόνο, κατά τη διαπραγμάτευση της ανανέωσης της ελληνοαμερικανικής Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA), να ενταχθούν σε αυτήν, πέρα από την Κρήτη, και άλλα νησιά, όπως η Σκύρος, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και «ανώδυνη» σχετικά, προκειμένου να μην προκαλέσουν την αντίδραση της Αγκυρας.

Ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας Φουάτ Οκτάι επανήλθε στο ζήτημα κατά την επίσκεψή του στην κατεχόμενη Κύπρο, λέγοντας ότι η Αγκυρα θα αμφισβητήσει την κυριαρχία των νησιών εάν η Αθήνα δεν προχωρήσει σε κινήσεις αποστρατιωτικοποίησής τους. Στα επιχειρήματα της τουρκικής πλευράς θεωρείται ότι θα μπορούσε να ενταχθεί και ο ισχυρισμός περί υπερσυγκέντρωσης στρατιωτικών δυνάμεων στα νησιά, ειδικά την τελευταία δεκαετία. Αφήγημα το οποίο γίνεται προσπάθεια να στηριχθεί και από δημοσιεύματα «κατασκοπευτικού» χαρακτήρα, όπως αυτό του κρατικού πρακτορείου Αναντολού στην Ψέριμο. Ενώ τις επόμενες ημέρες αναμένεται και η απαντητική επιστολή Σινιρλίογλου - σύμφωνα με πληροφορίες - σε αυτή της Ελλάδας στον ΟΗΕ.

Το «μομέντουμ»

Για την Αθήνα το «μομέντουμ» - λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και της ανάγκης της Δύσης να καταδικάσει κάθε είδους «αναθεωρητισμό» που μπορεί να διαταράξει τη Συμμαχία, αφήνοντας το παραμικρό περιθώριο για άλλοθι στον Πούτιν -  ευνοεί τις ελληνικές θέσεις και όχι την Αγκυρα. Εστιάζοντας κυρίως στην αμφισβήτηση των συνόρων και της εδαφικής κυριαρχίας, που είναι και το νέο εμφατικό στοιχείο στην τουρκική ρητορική. «Δεν γίνεται σήμερα, είναι αδιανόητο να συζητάει οποιοσδήποτε για αλλαγή συνόρων», υπογράμμιζε ο Κυριάκος Μητσοτάκης (Capital). Εμφατικά στη γραμμή της Αθήνας είναι και τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που καλούν την Τουρκία να σεβαστεί την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών - μελών της ΕΕ.

Σε αυτό το πλαίσιο μπαίνει και το ερώτημα κατά πόσο ένα ΝΑΤΟ με γ.γ. τον Γενς Στόλτενμπεργκ μπορεί να είναι ένα «ασφαλές» περιβάλλον για την Ελλάδα. Ειδικά όταν, ενώ για τις ΗΠΑ, τόσο για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ όσο και για opinion makers, ο Ερντογάν είναι ένας «δύστροπος και αυταρχικός ηγέτης», η Δύση εξακολουθεί να έχει ανάγκη την Τουρκία. Και το κρίσιμο ερώτημα εάν η αποστρατιωτικοποίηση - ή έστω οι μειωμένες δυνάμεις στα νησιά - θα μπορούσε να συστηθεί ως μέτρο στην Αθήνα για να μην υπάρχει η απειλή εκτροχιασμού της Αγκυρας, σε μια περίοδο που η ηρεμία και η ενότητα χαρακτηρίζονται προαπαιτούμενα…