Με έμπνευση από τη Χάνα Αρεντ

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του οίκου Gucci Αλεσάντρο Μικέλε, ο οποίος σε προηγούμενες συλλογές του έχει δείξει και άλλα παραδείγματα έμπνευσης που εκπορεύονται από θεωρητικούς στοχαστές, επέλεξε το κατεξοχήν αντιπροσωπευτικό φιλοσοφικό ζεύγος για να πλαισιώσει τη νέα του συλλογή, στους ζοφερούς καιρούς που ζούμε: τη Χάνα Αρεντ και τον Βάλτερ Μπένγιαμιν ενωμένους από την κοινή μοίρα της εξορίας και της φυγής τους από τους Ναζί.

Αφετηρία είναι το δοκίμιο της Αρεντ για τον γερμανοεβραίο φιλόσοφο, που περιέχεται στο βιβλίο της «Ανθρωποι σε ζοφερούς καιρούς». Η Αρεντ περιγράφει την αγάπη του Μπένγιαμιν για τα παραθέματα (κατέγραφε ατελείωτα τέτοια και σκόπευε να γράψει ένα βιβλίο εξ ολοκλήρου από αυτά), την αγάπη του για τη συλλογή βιβλίων (την αποκαλούσε «βιβλιομανία») και τη λατρεία των μικρών αντικειμένων. Ετούτο τον ποιητή-φιλόσοφο-κριτικό ανακάλυψε και ο Αλεσάντρο Μικέλε. «Ο Μπένγιαμιν είναι συλλέκτης αποσπασμάτων. Τα ανακαλύπτει από τα βάθη της θάλασσας και τα ανασύρει στην επιφάνεια του νερού ως σπάνια και πολύτιμα μαργαριτάρια. Τα επανασυνδέει σαν κομμάτια σκέψεων που πρέπει να ανασυντεθούν, να ανακατασκευαστούν, να ενημερωθούν» γράφει στις σημειώσεις για τη συλλογή του. Οι αστερισμοί του Μικέλε οδήγησαν στη σύλληψη μιας συλλογής με τίτλο «Κοσμογονία» που παρουσιάστηκε στο Κάστρο ντελ Μόντε στην περιοχή της Απουλίας. Ενα κάστρο-οχυρό του 13ου αιώνα, ενταγμένο στα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Η μεσαιωνική αρχιτεκτονική του οποίου λειτούργησε ως ο υποβολέας στο μοντάζ του στυλιστικού του αφηγήματος.

Εντυπωσιασμένος από τον Μπένγιαμιν, ο οποίος χρησιμοποιούσε την τεχνική μοντάζ για να συνδέσει αποσπασματικούς κόσμους ο Μικέλε για άλλη μια σεζόν επιχειρεί να επιδείξει ότι η μόδα διατηρεί συνάφεια με το παρόν. Ο ιταλός δημιουργός μετέφερε τη σύλληψη της δημιουργίας του κόσμου μέσα από μύθους της γης και του ουρανού, πάνω σε σώματα που λάμπουν από τις αστραφτερές δημιουργίες του. Κεντήματα με αστρικούς σχεδιασμούς πάνω σε διάφανα μεταξωτά, κάπες και χιτώνες από ασημένιες και χρυσές παγιέτες μετέφεραν τον ζωδιακό κύκλο και τον έναστρο Γαλαξία στα έμφυλα σώματα του Gucci.

Ο Μικέλε ξεκίνησε να μαγεύει και να εντυπωσιάζει το σύστημα της μόδας από τις πρώτες του άχρονες συλλογές ανακατεύοντας κομμάτια διαφορετικών δεκαετιών από το αρχείο του ιταλικού οίκου και συνδυάζοντας την ιστορία της τέχνης, τη θρησκειολογία, τη φιλοσοφία. Το 2015 μίλησε για το «απροσδιόριστα καινούργιο» ύφος, παραθέτοντας ως έμπνευση τους φιλοσοφικούς στοχασμούς του Τζόρτζιο Αγκάμπεν στο δοκίμιό του για τον χρόνο «Τι είναι σύγχρονο;». Ο σχεδιαστής με τα ρούχα του επιχείρησε να το ερμηνεύσει οπτικά, θέλοντας να δείξει ότι «σύγχρονο είναι το ανεπίκαιρο». Η ένταξή μας στο παρόν και η ταυτόχρονη αποσύνδεσή μας έγιναν τότε με πλισέ δερμάτινες φούστες κάτω από το γόνατο, φορέματα από αραιή σκονισμένη ροζ δαντέλα, παλαιικά φλοράλ κοστούμια, πλεκτό γιλέκο με ρόμβους - κληρονομιά από κάποιον κομψό παππού - φορεμένο με φούστα μίντι και ρομαντικό πουκάμισο με φαρδιά μανίκια.

ΝΤΟΝΑ ΧΑΡΑΓΟΥΕΪ. Το 2018, όταν ξέσπασε το κίνημα του #MeToo ο Μικέλε συνόδευσε το σόου του με ατμόσφαιρα «Το αμφιθέατρο της ανατομίας της μόδας» με τις επεξηγηματικές δηλώσεις του γύρω από το «Κυβοργικό Μανιφέστο» (στα ελληνικά κυκλοφορεί στον τόμο «Ανθρωποειδή, κυβόργια και γυναίκες», από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια ) της ακτιβίστριας του φεμινιστικού λόγου και της πολιτικής φιλοσοφίας Ντόνα Χάραγουεϊ, η οποία αναφερόταν σε «ένα υβρίδιο από μηχανή και οργανισμό, δημιούργημα κοινωνικής πραγματικότητας και μυθοπλασίας συνάμα». Με μία παρέλαση ανθρωποειδών ντυμένων με φλωρεντινά αναγεννησιακά κόκκινα φορέματα έως κεντημένα πανωφόρια από παραδοσιακές φορεσιές της Γεωργίας, καρό παλτό πάνω από δαντελένια φορέματα και μπουφάν κεντημένα με παγιέτες, έδειξε ότι η μόδα ακολουθεί τους ρυθμούς των επεμβάσεων στην κατασκευή φύλου, σώματος, ταυτότητας. «Είμαστε οι δρες Φράνκεσταϊν της ζωής μας» σημείωνε ο Μικέλε.

Τον Μάιο του 2022, καθώς ο πόλεμος της Ρωσίας στα εδάφη της Ουκρανίας ρίχνει σκοτάδι στα ιδανικά της ανθρώπινης ύπαρξης η σκέψη της Χάνα Αρεντ φωτίζει το εργαστήρι σκέψης ενός σχεδιαστή ο οποίος βρίσκει καταφύγιο στη θεωρία για να αντιμετωπίσει τους προβληματισμούς της μόδας: «Ακόμα και στους πιο ζοφερούς καιρούς δικαιούμαστε να ελπίζουμε ότι θα φωτίσει και ότι ο φωτισμός δεν θα έρθει από θεωρίες και έννοιες, αλλά μάλλον από το αβέβαιο, τρεμάμενο και συχνά αδύναμο φως που κάποιοι άνδρες και γυναίκες με τη ζωή τους και το έργο τους θα ανάψουν κάτω από οποιεσδήποτε περιστάσεις και θα φωτίσουν το διάστημα του χρόνου που τους δόθηκε πάνω στη Γη».