Πού συναντιούνται λογοτεχνία και ζωγραφική

Οι απόψεις ποικίλλουν. Και όλες τους ευσταθούν ακόμη και αν σε πολύ μεγάλο βαθμό θα παρέμεναν ατεκμηρίωτες. Oσο και αν οι τέχνες υπάρχουν και αναδεικνύονται η καθεμιά για λογαριασμό της, άλλο τόσο μπορεί να εννοηθούν σε απόλυτη αλληλεξάρτηση. Μπορεί να έλεγε ο Aντον Τσέχoφ ότι «για να κάνω θέατρο μου αρκούν δύο σανίδες και ένα πάθος», ποιος όμως δεν θα αναγνώριζε την αλήθεια και την ευστοχία της ρήσης του γάλλου ηθοποιού, σκηνοθέτη και συγγραφέα Ζαν Λουί Μπαρό, ενός τρομερού θεατρανθρώπου, που ισχυριζόταν πως αγαπάει το θέατρο γιατί συνενώνει όλες τις τέχνες ώστε λόγος, μουσική, ζωγραφική, κίνηση, αρχιτεκτονική, να δημιουργούν ένα αξεδιάλυτο σύνολο; Δεν αποφαίνεται κανείς πως η λογοτεχνία δεν θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς τη ζωγραφική, ή και το αντίθετο, αποκλείεται όμως να μείνεις αδιάφορος μπροστά στα εκπληκτικά αποτελέσματα της συμπλήρωσής τους ή μάλλον της συνεργασίας τους. Οταν ακόμα και δύο απλές γραμμές σε ένα χαρτί που δεν σημαίνουν παρά κάτι το ελάχιστο, ως εξώφυλλο ενός βιβλίου αποκτούν πολλαπλάσια σημασία, δεν μπορεί να μη θαυμάσεις με μια έντονη περίσκεψη τα σχέδια ή τα έργα που έχουν γίνει εμπνευσμένα από ένα ποίημα ή από ένα πεζό, από ένα ολόκληρο ποιητικό βιβλίο ή ένα πολυσέλιδο μυθιστόρημα. Δεν μπορεί να αποφανθεί κανείς σε ποιον βαθμό η λογοτεχνία έχει «παντρευτεί» τη ζωγραφική στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στην Αμερική ή στην Ασία, αλλά η χώρα μας πρέπει να κρατάει και στον τομέα αυτό μια συγκινητική πρωτιά. Θα έλεγε κανείς πως η θέρμη που με τον τρόπο αναδίδει η κάθε τέχνη χωριστά έχει σχηματίσει όσον αφορά τη σχέση λογοτεχνίας και ζωγραφικής μια πύρινη διάρκεια, που μέσα της έχουν λυτρωθεί καλλιτεχνικά καθαρές και αμόλυντες ψυχούλες. Θα επιθυμούσαμε το σημερινό μας αφιέρωμα, παρά την εικαστική του πολυμέρεια, να λογαριαστεί ως ένα «εξ όνυχος τον λέοντα» και στην αναδρομή που θα κάνει αυθόρμητα θα κάνει ο καθένας, να μη λησμονήσει να σταθεί σε καλλιτέχνες όπως ο Κώστας Γραμματόπουλος, ο Χρήστος Δαγκλής, ο Φώτης Κόντογλου, ο Γιώργος Βαρλάμος και πολλοί άλλοι που προικοδότησαν τη λογοτεχνία με το ανεξάλειπτο, αιώνιο χνάρι της δημιουργίας τους.