Εξισώσεις και αμφιβολίες

Είναι αλήθεια ότι, σε επίπεδο ρητορικής τουλάχιστον, τα κεντροδεξιά κόμματα στις μεγάλες αγγλόφωνες δημοκρατίες έχουν απομακρυνθεί από την προσκόλληση στον νεοφιλελευθερισμό που τα χαρακτήριζε από τη δεκαετία του 1980. Μάλιστα, θα λέγαμε ότι η βρετανική περίπτωση δεν ενέπνευσε αυτήν την αλλαγή, αλλά αντίθετα αποτελεί συνέχεια της βαθιάς μεταστροφής των Ρεπουμπλικάνων στις ΗΠΑ μετά την εκλογή Τραμπ και τη στροφή στον εμπορικό προστατευτισμό και τη ρητορική στήριξη (που όμως δεν μετουσιώθηκε σε πράξη) σε μεγάλα επενδυτικά έργα. Θα πρέπει όμως να είμαστε επιφυλακτικοί ως προς το κατά πόσον αυτή η εκπεφρασμένη στροφή στον εμπορικό προστατευτισμό και τη ρητορική στήριξη σε μεγάλα επενδυτικά έργα αλλάζει κάτι στην πράξη. Η αλλαγή μας φαίνεται μεγάλη ενδεχομένως λόγω της ταύτισης του Συντηρητικού Κόμματος με τον θατσερισμό. Δεν μπορούμε να μιλάμε όμως για κάποια στροφή στην Κεντροδεξιά στις δυτικές δημοκρατίες γενικότερα, αν θυμηθούμε ότι χριστιανοδημοκρατικά και συντηρητικά κόμματα στην Ευρώπη ουδέποτε υιοθέτησαν τον ριζοσπαστικό νεοφιλελευθερισμό των Αγγλοσαξόνων. Το δεύτερο ερώτημα είναι σε τι ακριβώς συνίσταται αυτή η αλλαγή. Στη Βρετανία υπάρχει μια συζήτηση για μεταφορά πόρων από τον πλούσιο νότο, ιδιαίτερα το Λονδίνο, στον αποβιομηχανοποιημένο βορρά. Μέχρι στιγμής όμως οι όποιες νέες πολιτικές είναι αποσπασματικές και βραχυπρόθεσμου, ου μην επικοινωνιακού χαρακτήρα. Σε τελική ανάλυση, η προσέλκυση ψηφοφόρων της εργατικής τάξης από τους Συντηρητικούς στις εκλογές του 2019 έγινε επί τη βάσει πολιτιστικών και ταυτοτικών εκκλήσεων, σχετικών με το Brexit και τη μετανάστευση.