Οταν η Ανγκελα Μέρκελ σπούδαζε χημικός στo Πανεπιστήμιο Καρλ Μαρξ της Λειψίας, τη δεκαετία του ’70, δεν μπορούσε ασφαλώς να φανταστεί ότι μια μέρα θα την αποκαλούσαν ηγέτιδα του ελεύθερου κόσμου. Και ότι θα ζητούσαν από εκείνη να βρει συμβιβαστικές λύσεις ανάμεσα στον συντηρητικό καλβινισμό των συμπατριωτών της, και των Βορείων γενικότερα, και τον πιο χαλαρό τρόπο ζωής των Νοτίων.

Εσωστρέφεια, μετριοπάθεια, επιφυλακτικότητα: αυτά είναι τα βασικά στοιχεία που χαρακτήριζαν πάντα την απερχόμενη καγκελάριο, όπως προκύπτει και από τη βιογραφία της που θα κυκλοφορήσει σύντομα στα ελληνικά και αποσπάσματά της δημοσιεύουν σήμερα κατ’ αποκλειστικότητα «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο». Τα στοιχεία αυτά συνέβαλαν αποφασιστικά στο να παραμείνει 16 ολόκληρα χρόνια στην εξουσία. Την εμπόδισαν όμως και να δείξει αποφασιστικότητα όταν έπρεπε, όπως στη διάρκεια της πρόσφατης χρηματοπιστωτικής κρίσης. «Πρέπει να αναλάβεις δράση, είσαι η βασίλισσα της Ευρώπης!» τής έλεγε το 2011 ο Μπάρακ Ομπάμα στις Κάννες. «Δεν μπορώ, με φωνάζουν βασίλισσα της λιτότητας» απαντούσε πικρόχολα εκείνη. Τέσσερα χρόνια αργότερα, θα έπειθε τον Αλέξη Τσίπρα ότι η λιτότητα αυτή ήταν μονόδρομος και η Ελλάδα θα παρέμενε στην Ευρώπη.

Η Μέρκελ εγκαταλείπει την εξουσία χωρίς θριαμβολογίες, αλλά και χωρίς ψευδαισθήσεις. Στην ερώτηση ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγμή της μακράς της θητείας, απάντησε με ειλικρίνεια: «Οταν ζήτησα τόσο πολλά από τους Ελληνες». Και στην ερώτηση τι θα ήθελε να γράφουν γι’ αυτήν τα βιβλία Ιστορίας, αρκέστηκε να πει: «Οτι προσπάθησα».

Στέφθηκαν αυτές οι προσπάθειες από επιτυχία; Ο κόσμος του 2021 είναι πιο ανασφαλής από εκείνον του 2005: ο αυταρχισμός ανταγωνίζεται τη δημοκρατία και ο εθνικισμός την παγκοσμιοποίηση. Η Ευρώπη όμως είναι ισχυρότερη: το πακέτο της μεταπανδημικής ανάκαμψης, που η Μέρκελ έστω και με δυσκολία υιοθέτησε πείθοντας και τους «φειδωλούς» να ακολουθήσουν, υπόσχεται μεγαλύτερη ευημερία και περισσότερη δικαιοσύνη.

Το αν αυτές οι υποσχέσεις θα εκπληρωθούν δεν εξαρτάται πλέον από αυτήν.