Ο Σκαλκώτας και το δημοτικό τραγούδι

Βιρτουόζος βιολονίστας, πιανίστας, συνθέτης και μαέστρος, μέλος συμφωνικής ορχήστρας, συγγραφέας μελετών, πρωτοπόρος. Η έντονη δραστηριότητά του και η ανησυχία για την τέχνη του δεν κατάφεραν να του αποδώσουν την αναγνωρισιμότητα που δικαιούνταν και άξιζε στην πατρίδα του. Ο Νίκος Σκαλκώτας παραμένει αναξιοποίητος και άγνωστος στην Ελλάδα. Η παρατήρηση ανήκει στον Γιώργο Κοκκώνη, μουσικολόγο, αναπληρωτή καθηγητή στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Θα την επισημάνει και στο αυριανό συνέδριο που διοργανώνει το Ωδείο Αθηνών υπό τον τίτλο «Ο πολυπρόσωπος Νίκος Σκαλκώτας», μέσα από την εισήγησή του «Η επιφάνεια του δημοτικού τραγουδιού: παράλληλες ματιές στο έργο των Σκαλκώτα και Marsick». Το δημοτικό τραγούδι δεν βρισκόταν στην πρώτη γραμμή των προτεραιοτήτων του Νίκου Σκαλκώτα στο Βερολίνο του Μεσοπολέμου όπου σπούδαζε και ζούσε. Ο σπουδαίος συνθέτης ήρθε σε άμεση επαφή εκεί, όπως τονίζει ο Γιώργος Κοκκώνης, με μεγάλους δασκάλους και μουσικούς που καθόριζαν τις εξελίξεις στη μουσική δημιουργία της εποχής. «Με το δημοτικό ασχολήθηκε κατόπιν παραίνεσης του φίλου του και χορηγού του Μ. Μπενάκη». Κάπως έτσι δημιουργήθηκε η μαγιά για τους «36 ελληνικούς χορούς». Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, το 1933, ο κορυφαίος πρωτοπόρος συνθέτης συνέχισε αυτή την επαφή με το δημοτικό, η οποία κορυφώθηκε με την ανάληψη μεταγραφής και ανάλυσης ηχογραφήσεων που είχε πραγματοποιήσει η εθνομουσικολόγος Μέλπω Μερλιέ. Από την εμπειρία αυτή, εξηγεί ο Γιώργος  Κοκκώνης, αλλά και από τις μελωδίες που μελέτησε, προέκυψε υλικό και για άλλους χορούς. «Ομως ο Σκαλκώτας δεν αξιοποίησε τις μελωδίες του δημοτικού τραγουδιού μόνο σe αυτό το έργο. Τις ενέταξε τόσο στο τονικό όσο και σε ατονικό ιδίωμα».