Ηταν τον περασμένο Αύγουστο όταν το Πανεπιστήμιο του Εξετερ στη Βρετανία ανακοίνωσε πως ομάδα ερευνητών κατάφερε να αναστρέψει λειτουργίες των ανθρώπινων κυττάρων που σχετίζονται με τη γήρανση. Κι αυτή δεν ήταν παρά η τελευταία από μια σειρά ανακαλύψεων που οδηγούν στο συμπέρασμα πως ίσως μια μέρα η επιστήμη θα καταφέρει να μας κάνει αθάνατους. Ποιους όμως; Μάλλον όχι όλους ακριβώς. Το ζήτημα της αθανασίας έχει απασχολήσει διάφορους γκουρού της Σίλικον Βάλεϊ, μεταξύ των οποίων ο Λάρι Πέιτζ, ο Τζόον Γιουν και ο Πίτερ Θιλ, ο οποίος το 2011 έγραψε στο περιοδικό «Νιου Γιόρκερ» ότι «πιθανότατα η πιο ακραία μορφή ανισότητας είναι ανάμεσα σε αυτούς που είναι ζωντανοί και σε αυτούς που έχουν πεθάνει».

Οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» παρατηρούν από την πλευρά τους ότι σήμερα υπάρχουν μόλις δύο δρόμοι για να κυνηγήσουν την αθανασία. Ο ένας δρόμος είναι αυτός της θρησκείας, ο άλλος της κρυογονικής. Αλλά εάν τη θρησκεία μπορεί να τη βρει κανείς δωρεάν, για να ψύξει το σώμα του πρέπει να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη – στο Αλκορ της Αριζόνας το κόστος φτάνει τα 200.000 δολάρια, στη Ρωσία μπορεί να γίνει κανείς πάγος με 36.000 δολάρια.

Αν συνδέει κάτι ακόμη τη θρησκεία με την κρυογονική εκτός από την υπόσχεση μια αιώνιας ζωής, είναι το γεγονός ότι και οι δυο χρειάζονται αρκετές δόσεις πίστης. Σύντομα πάντως μπορεί να μην είναι οι μοναδικές επιλογές. Και σε αυτήν την εξέλιξη έπαιξαν ρόλο διάφοροι παράγοντες. Ενας τέτοιος είναι η σημαντική αύξηση του προσδόκιμου ζωής, ένας δεύτερος η όλο και μεγαλύτερη σύνδεση της ιατρικής με την τεχνολογία, ένας τρίτος η σύνδεση της τεχνολογίας με τον ίδιο τον οργανισμό του ανθρώπου – αυτό που ορίζεται ως «transhumanism».

Μ’ αυτά και μ’ αυτά το προσδόκιμο της ζωής θα μπορούσε να φτάσει τα 130, τα 150 ή τα 200 χρόνια. Ή ακόμη και παραπάνω: «Ο πρώτος άνθρωπος που θα ζήσει χίλια χρόνια έχει ήδη γεννηθεί» διατείνεται η γεροντολόγος Ομπρεϊ ντε Γκρέι. Ο ιστορικός Γιουβάλ Νόα Χαράρι, πάλι, πάει ένα βήμα πιο πέρα: «Τον 21ο αιώνα ο άνθρωπος θα κάνει ένα σημαντικό βήμα προς την αθανασία» γράφει στο βιβλίο του «Homo Deus». Και ο βρετανός μελλοντολόγος Ιαν Πίρσον έδωσε στην εφημερίδα «Σαν» χρονολογίες και ηλικίες: το τεράστιο βήμα, λέει, θα έχει γίνει έως το 2050. Αρα; «Αρα εάν είσαι κάτω από 40 και διαβάζεις αυτό το άρθρο, πιθανότατα δεν θα πεθάνεις ποτέ».

Οποιος και να είσαι; Ε όχι, απαντούν οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», οι πιθανότητες είναι πολύ καλύτερες αν είσαι πλούσιος. Μελέτη του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σιάτλ έχει δείξει για παράδειγμα ότι το προσδόκιμο ζωής μπορεί να διαφέρει ακόμη και κατά είκοσι ολόκληρα χρόνια ανάμεσα στις πλούσιες κομητείες του Κολοράντο και τις φτωχές κομητείες των Ινδιάνων στη Νότια Ντακότα. Χάσμα χωρίζει ακόμη και τους κατοίκους των πλούσιων συνοικιών του Λονδίνου από τα φτωχά χωριά της Βορειοδυτικής Αγγλίας.

Η αριστοκρατία των απέθαντων

 

Αν λοιπόν αποτελεί ήδη ένα τεράστιο πρόβλημα η συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια λίγων, τι μπορεί να σημαίνει αυτή η ελίτ του πλούτου, το περίφημο 1%, να γίνουν οι μοναδικοί Μαθουσάλες αυτού του πλανήτη; Αν μη τι άλλο, ο θάνατος είναι ένα είδος αναδιανομής. Τι κόσμος θα είναι αυτός όπου στην κορυφή του θα βρίσκεται μια αριστοκρατία της αθανασίας; Ασφαλώς αυτό δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα που θα προκύψει εάν ο άνθρωπος κατατροπώσει τον θάνατο. Γιατί αν ας πούμε σε αυτή τη νίκη συμβάλει η τεχνολογία, αυτοί που θα ζουν αιώνια, ή τουλάχιστον για πάρα πολλά χρόνια, θα είναι οι άνθρωποι που ήταν ή ψηφιακά ζόμπι; Ολο και κάποια απάντηση θα έχουν να δώσουν κάποια στιγμή οι γκουρού της Σίλικον Βάλεϊ.