ΤΑ ΝΕΑ

Η αλλαγή ηγεσίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκει αντιμέτωπη την ήπειρό μας με μια σειρά από νέες προκλήσεις. Είναι κάτι που υπενθυμίζει το ινστιτούτο Bruegel χαρακτηρίζοντας μάλιστα αυτές τις νέες προκλήσεις «επείγουσες». Είναι επείγον, λέει απευθυνόμενο στους εν αναμονή ηγέτες, να προετοιμαστεί η Ενωση για το ενδεχόμενο μιας νέας ύφεσης, να προωθήσει τον πράσινο μετασχηματισμό της οικονομίας, αλλά και να διασφαλίσει την κοινωνική δικαιοσύνη. Πέρα όμως από αυτό το τρίπτυχο, επισημαίνει και κάτι ακόμη. Η δημοσιονομική πολιτική, σημειώνει, είναι ασφαλώς κομβικής σημασίας. Προσοχή όμως στους άκαμπτους κανόνες.

Ο εφιάλτης που ζει αυτήν την περίοδο η Βρετανία δεν είναι άγνωστος στη χώρα μας. Πριν από πέντε χρόνια ζήσαμε την ίδια αγωνία της εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Βιώσαμε το ίδιο διχαστικό κλίμα και είδαμε πολιτικούς να χειρίζονται τις τύχες μας χωρίς μέτρο και σωφροσύνη. Βρεθήκαμε ένα βήμα πριν από τον γκρεμό και ήρθαμε αντιμέτωποι με τον κίνδυνο της άτακτης πτώσης.

Το σχέδιο για το Δουβλίνο IV, τα βασικά σημεία του οποίου αποκαλύπτουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ», μοιάζει πολύ καλό για να είναι αληθινό. Συγχρόνως όμως είναι και το πλέον ρεαλιστικό για τη διαχείριση ενός προβλήματος που τείνει να λάβει και πάλι εκρηκτικές διαστάσεις.

Η ναυτική υπερδύναμη που ήταν άλλοτε η Μεγάλη Βρετανία πλέει σήμερα στα αχαρτογράφητα νερά του άτακτου Brexit. Κανένας δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια ποιες θα είναι οι επιπτώσεις και ποια έκταση θα λάβουν. Αλλά αυτή η πορεία προς το άγνωστο δεν αφορά αυτή τη χώρα και μόνο. Τα μεγέθη είναι τέτοια που μπορεί να επηρεαστεί η παγκόσμια οικονομία. Το Brexit, εφόσον γίνει πραγματικότητα, θα επιφέρει πιθανότατα ένα παγκόσμιο οικονομικό σοκ.

Είναι γνωστό πως κάτω από το βάρος των αυξημένων εισφορών και της βαριάς φορολογίας, πολλές ελληνικές επιχειρήσεις μετέφεραν την έδρα τους σε γειτονικές χώρες, και ειδικά στη Βουλγαρία, προκειμένου να τύχουν ευνοϊκότερου φορολογικού καθεστώτος. Η αιμορραγία αυτή δεν μπορεί να συνεχιστεί. Και ανάμεσα στους πολλούς ευνόητους λόγους είναι πως το κράτος στερείται έσοδα από τις δραστηριότητες των πολιτών του.

Παρά τις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης, δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει κανείς πως οι επιλογές για την ηγεσία του Αρείου Πάγου διέπονται από θεσμική συνέπεια. Για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια οι επιλογές για τη θέση του προέδρου και του εισαγγελέα δεν έγιναν με άλματα στην επετηρίδα, αλλά με  τον δέοντα σεβασμό στην αρχή της αρχαιότητας.

Το νέο ιστορικό χαμηλό με το οποίο δανείζεται το ελληνικό κράτος μαρτυρά ότι η ελληνική οικονομία έχει αρχίσει να μπαίνει σιγά σιγά στις ράγες της ομαλότητας. Το 1,86%, απόδοση που ήρθε την επομένη της άρσης των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, υπενθυμίζει πόσο οδυνηρό ήταν το μέτρο για την οικονομία της χώρας και σε τι δεσμά την κρατούσε αιχμάλωτη. Γίνεται αντιληπτό με τον πιο σαφή τρόπο πως η επιβολή των capital controls δεν αφορούσε τις τράπεζες και μόνο, αλλά την οικονομική λειτουργία στο σύνολό της.

Πριν από τέσσερα χρόνια άνοιξε ένας επώδυνος κύκλος για την οικονομία της χώρας και τη ζωή των πολιτών της. Η τότε κυβέρνηση υποχρεώθηκε να βάλει λουκέτο στις τράπεζες και να επιβάλει περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων - μέτρο που υποτίθεται πως θα ήταν προσωρινό. Ο κύκλος αυτός κλείνει οριστικά με την πλήρη άρση του περιορισμού στην κίνηση κεφαλαίων. Ηρθε λοιπόν το τέλος των capital controls.

Οχι μόνο στη δική μας, αλλά και σε άλλες χώρες, το ζήτημα της λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων τις Κυριακές έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις. Θα μπορούσε να παρατηρήσει κανείς μάλιστα, εφόσον δεν βλέπει το ζήτημα ιδεοληπτικά είτε προς τη μία είτε προς την άλλη κατεύθυνση, ότι και τα δύο στρατόπεδα έχουν επιχειρήματα που αξίζει να ακουστούν.

Είναι χαώδης πολλές φορές η απόσταση που χωρίζει τα λόγια από τα έργα. Τα λόγια ωστόσο που εκστόμισε ο γάλλος πρόεδρος για τη χώρα μας κατά τη συνάντησή του με τον έλληνα Πρωθυπουργό στο Μέγαρο των Ηλυσίων έχουν αναμφισβήτητα τη δύναμη των έργων. «Γνωρίζουμε τις εντάσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα στην Ανατολική Μεσόγειο» είπε. «Η Ανατολική Μεσόγειος κάνει σημαντική τη χώρα σας στην περιοχή. Χρειάζεται αλληλεγγύη σχετικά με τη δραστηριότητα της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ. Η Ευρωπαϊκή Ενωση και η Γαλλία δεν θα επιδείξουν αδυναμία στο θέμα αυτό».

Η πυρκαγιά που κατακαίει τα δάση του Αμαζονίου, τον μεγαλύτερο πνεύμονα της Γης, δεν υπενθυμίζει μόνο πόσο μικρός είναι ο πλανήτης μας. Υπενθυμίζει και τον αποφασιστικό ρόλο που μπορεί να παίξουν οι πολιτικές επιλογές ενός και μόνο προσώπου. Ο πρόεδρος της Βραζιλίας, σε αυτήν την περίπτωση, αποψίλωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος της χώρας του από σημαντικές αρμοδιότητες. Το αποτέλεσμα ήταν να αυξηθούν οι πυρκαγιές στον Αμαζόνιο κατά 83% σε σχέση με πέρυσι.

Στα χρόνια της κρίσης, οι έλληνες φορολογούμενοι σήκωσαν τεράστιο φορολογικό βάρος. Το σήκωσαν δε ιδιαίτερα εκείνοι που δεν είχαν τη δυνατότητα να αποκρύψουν τα εισοδήματά τους, δηλαδή οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι. Οι δυο αυτές κατηγορίες υπέστησαν μια άνευ προηγουμένου φορολογική αφαίμαξη, ενώ υψηλό τίμημα κατέβαλαν και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι οποίοι έφτασαν να πληρώνουν σε φόρους και εισφορές έως και το 80% των εσόδων τους.

Οι αριθμοί είναι αδιάψευστοι μάρτυρες. Η προηγούμενη κυβέρνηση παρέλαβε μια ΔΕΗ με πλεόνασμα και την παρέδωσε στο χείλος της καταστροφής - μιας καταστροφής που με βάση το τεράστιο μέγεθος της Επιχείρησης θα μπορούσε να συμπαρασύρει ολόκληρη την ελληνική οικονομία.

Οι ελλείψεις και τα προβλήματα που εντοπίζονται στα νοσοκομεία των πλέον δημοφιλών τουριστικών προορισμών, όπως είναι τα νησιά, δεν εκθέτει μόνο την υποτιθέμενη βαριά βιομηχανία της χώρας. Υπενθυμίζει παράλληλα πως το σύστημα Υγείας είναι συγχρόνως και ένας μεγάλος ασθενής.

Αθήνα και Λευκωσία, λέει το διπλωματικό ρεπορτάζ των «ΝΕΩΝ», επιλέγουν να μην ακολουθήσουν τη λογική της έντασης στην οποία επιμένει να ομνύει η Αγκυρα είτε με εμπρηστικές δηλώσεις είτε με παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.

Οι νέοι Ποινικοί Κώδικες που ψήφισε βιαστικά η προηγούμενη κυβέρνηση λίγο πριν από τις εκλογές μπορεί να κινούνται γενικά προς τη σωστή κατεύθυνση, έχουν προκαλέσει όμως και αρκετά προβλήματα. Ανάμεσα σ' αυτά είναι η αποφυλάκιση ατόμων που έχουν διαπράξει σοβαρά εγκλήματα και η αντιπαράθεση με τον ΟΟΣΑ λόγω της μετατροπής της ενεργητικής δωροδοκίας σε πλημμέλημα.

Ο τρόπος που η ελληνική κυβέρνηση διαχειρίστηκε τη μεγάλη πυρκαγιά της Εύβοιας έδειξε πόσο μεγάλη σημασία έχουν ο συντονισμός, η οργάνωση, η ετοιμότητα και η γνώση. Αποφασιστική σημασία όμως στο να αποτραπούν τα χειρότερα έπαιξε και η ενεργοποίηση του ευρωπαϊκού μηχανισμού πολιτικής προστασίας, που προβλέπει την παροχή επιχειρησιακής βοήθειας σε μια χώρα που πλήττεται από μια φυσική καταστροφή.

Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον είναι εξαιρετικά ασταθές. Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ - Κίνας, η πολιτική αναταραχή στην Ιταλία, ο κίνδυνος νέας χρεοκοπίας της Αργεντινής και το πολύ σοβαρό πλέον ενδεχόμενο ενός άτακτου Brexit βυθίζουν τους χρηματιστηριακούς δείκτες στο κόκκινο, στέλνουν τις τιμές του χρυσού στα ύψη και αυξάνουν τον κίνδυνο μιας παγκόσμιας ύφεσης.

Οι μαρτυρίες των κατοίκων ήταν αποκαλυπτικές. Λίγο μετά το ξέσπασμα της χθεσινής φωτιάς στην Παιανία, έσπευσαν πυροσβέστες στα σπίτια τους και τους φώναζαν «Βγείτε έξω, βγείτε έξω γρήγορα». Ανάλογες οδηγίες έδιναν αστυνομικοί με ντουντούκες από τα περιπολικά. Η κινητοποίηση αυτή, που συνοδεύτηκε από στεγανοποίηση της Κατεχάκη, έγινε στο πλαίσιο πρωτοκόλλων για την προληπτική απομάκρυνση των κατοίκων που ενεργοποίησε η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας.

Η πιο ανάγλυφη, και πιο απαισιόδοξη, διατύπωση ανήκει στον «Εκόνομιστ»: μια ενδεχόμενη κυβέρνηση Σαλβίνι θα είναι η πιο δεξιά κυβέρνηση που θα έχει περάσει από την Ευρώπη από την εποχή του Φράνκο.

Η αποκατάσταση του κύρους και της αξιοπιστίας των θεσμών αποτελεί μία από τις πρώτες προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης. Αυτό αφορά το μέλλον: ο διαχωρισμός της δικαστικής από την εκτελεστική εξουσία πρέπει να τηρείται απαρέγκλιτα, το φαινόμενο των πολιτικών που προκαταβάλλουν ή επηρεάζουν τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης δεν πρέπει να επαναληφθεί.

Το πανεπιστημιακό άσυλο, όπως και ο εκλογικός νόμος, είναι από τα θέματα στα οποία θα μπορούσε να υπάρξει μια, περιορισμένου έστω χαρακτήρα, συναίνεση.

Η κατάσταση στις ελληνικές φυλακές έχει φτάσει στο απροχώρητο. Από τη μια πλευρά, αποδράσεις, συμπλοκές, δολοφονίες, αυτοκτονίες και όλων των ειδών οι παρανομίες. Από την άλλη, ελεύθερη χρήση των κινητών και αναρτήσεις βίντεο από κρατουμένους που διατηρούν σελίδες στο Facebook!

Δεν είναι ασφαλώς το πιο σημαντικό. Είναι όμως ένα μεγάλο και προσωπικό στοίχημα που ο Πρωθυπουργός είναι αποφασισμένος να κερδίσει: η πιστή και καθολική εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δεσμευτεί προεκλογικά, ο υπουργός Υγείας το έχει πάρει ζεστά και ο καθηγητής Παναγιώτης Μπεχράκης που τοποθετήθηκε πρόεδρος της Επιτροπής για τον Ελεγχο του Καπνίσματος έχει δείξει με τις πρώτες κιόλας παρεμβάσεις του ότι δεν πρόκειται να κάνει πίσω.

Δύο είναι τα ζητήματα που άλλαξαν τα τελευταία χρόνια το πρόσωπο της Ευρώπης και έδωσαν φτερά στον λαϊκισμό και την Ακροδεξιά: η οικονομική κρίση και η μετανάστευση.

Το έχουμε σχεδόν συνηθίσει. Ακούμε για ένα μακελειό σε μια πολιτεία της Αμερικής κι ύστερα για ένα δεύτερο και κουνάμε το κεφάλι μας λέγοντας ότι αυτή η χώρα ήταν πάντοτε βίαιη. Αλλά κάνουμε λάθος. Το πρόβλημα με την Αμερική είναι ότι έχει πάρα πολλά όπλα: οι Αμερικανοί αποτελούν το 4,4% του παγκόσμιου πληθυσμού και κατέχουν το 42% του συνολικού αριθμού όπλων. Οι πιθανότητες να πέσει θύμα ληστείας ένας Νεοϋορκέζος και ένας Λονδρέζος είναι ίδιες. Αλλά ο πρώτος κινδυνεύει 54 φορές περισσότερο να χάσει τη ζωή του.

Οι πρόσφατες καταστροφικές φωτιές στη Σιβηρία, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, σε έκταση που ισοδυναμεί περίπου με το μέγεθος της επικράτειας του Βελγίου, προβληματίζουν μα και κρούουν τον νέο κώδωνα του κινδύνου, παράλληλα με τις διαρκείς μεταβολές του κλίματος σε παγκόσμια κλίμακα.

Ας πάμε σήμερα να κατοπτεύσουμε ένα απ' τα παράδοξα της Μεταπολίτευσης και του πολιτικού συστήματος. Η Νίκη Κεραμέως είναι η 29η υπουργός Παιδείας σε 44 έτη Μεταπολίτευσης.

Τα διακόσια έτη από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, το όχι και τόσο μακρινό 2021, θα μπορούσαν να αποτελούν απλώς και μόνον μια στείρα επέτειο.

Ας υπομνηματίσουμε και κάτι θετικό. Η Εθνική Τράπεζα ανακοίνωσε μέτρα επιβράβευσης για συνεπείς δανειολήπτες.

Αν μη τι άλλο, εγείρονται ερωτήματα και η αλήθεια δεν αποκρύπτεται. Βάσει και σημερινού ντοκουμέντου - εγγράφου που «ΤΑ ΝΕΑ» έχουν στη διάθεση του κάθε καχύποπτου, σύμφωνα με τον νόμο Κατρούγκαλου και επί ημερών ΣΥΡΙΖΑ, δίδονταν συντάξεις - μαμούθ σε ειδικές κατηγορίες ασφαλισμένων (π.χ. συμβολαιογράφων) και ειδικότερα σε μια δυσμενή συγκυρία για τους πολίτες.

Η εβδομάδα θα μπορούσε να λέγεται και «θερινό στοίχημα της κανονικότητας». Κι αυτό αφού θα έχουμε νομοθετικό μπαράζ στη Βουλή, που πέραν όλων των άλλων δίνει ένα πρώτο σαφές στίγμα της νέας κυβέρνησης και του σχεδίου της.

Το εκλογικό σύστημα φαίνεται πως θα αποτελέσει ένα από τα μεγάλα πεδία σύγκρουσης ανάμεσα στα κόμματα το ερχόμενο φθινόπωρο. Δεν θα έπρεπε. Αντίθετα, ο νέος εκλογικός νόμος θα πρέπει να είναι προϊόν μιας ευρείας συναίνεσης, η οποία με τη σειρά της θα θεμελιώνεται σε ορισμένες κοινές παραδοχές που, περισσότερο από την όποια ιδεολογία, θα υπακούουν στη λογική.

Οι ενδείξεις ότι το οικονομικό κλίμα αλλάζει είναι πολλές και σαφείς. Είναι σαφής ένδειξη το νέο ιστορικό χαμηλό στην απόδοση του δεκαετούς ομολόγου του ελληνικού Δημοσίου, αποτέλεσμα του οποίου είναι πλέον ότι η χώρα μας δανείζεται φθηνότερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Εξίσου σαφής ένδειξη είναι η πρόβλεψη διεθνών πιστωτικών ιδρυμάτων και οίκων πως η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας μας είναι προ των πυλών. Αλλά και η αίσθηση του επιχειρηματικού κόσμου πως τα πράγματα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση.

Δεν χρειαζόταν να είναι κανείς στενός παρατηρητής των τεκταινομένων στην περιοχή της Μεσογείου για να υποθέσει πως αργά ή γρήγορα η Αγκυρα θα χρησιμοποιούσε το Μεταναστευτικό όχι μόνο ως απειλή για να επιτύχει τους όποιους σκοπούς της, αλλά και ως αντίποινα στις κυρώσεις που της επιβλήθηκαν από τις Βρυξέλλες για την έκνομη δραστηριότητά της στην κυπριακή ΑΟΖ.

Η χώρα μας δυστυχώς δεν μπορεί να υπερηφανεύεται για τις επιδόσεις της στην καταπολέμηση της διαφθοράς. Αντιθέτως, όπως έχουν δείξει διεθνείς μετρήσεις, βρίσκεται σε θέσεις της σχετικής κατάταξης που απέχουν από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Δεν υπάρχει αμφιβολία λοιπόν πως ήταν απαραίτητο να αναζητηθούν τρόποι για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος που όχι μόνο δεν περιποιεί τιμή στη χώρα μας, αλλά έχει και πλήθος παρενεργειών σε πολλούς τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής.